Avrupa Birliği ekonomisini güçlendirecek 750 milyar avroluk plan

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemi krizinden en çok etkilenen ülkelerin dört gözle beklediği, Avrupa ekonomisini destekleyecek 750 milyar avroluk olağanüstü bir yardım planı teklif etmeye hazırlanıyor.

Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) Avrupalı kaynaklara dayandırdığı haberine göre bu yardım paketinden en büyük payı birer istisna olarak İspanya ve İtalya alacak.

Yardım planı, AB’nin uzun vadeli bütçesinin gözden geçirilmiş bir taslağına dayanıyor. AB ülkeleri, Komisyon tarafından verilen ve AB adına daha önce eşi benzeri görülmemiş boyuttaki kredilerle desteklenecekler.

AB’nin Ekonomiden sorumlu Avrupa Komiseri Paolo Gentiloni’ye göre Komisyon, toparlanma planını finanse etmek için 750 milyar avro teklif etti. 750 milyar avroluk fonun 500 milyar avrosunun koronavirüs krizinden ağır hasar almış ülkelere sağlanacak destek için kullanılması, geriye kalan 250 milyar avronun ise üye ülkelere kredi olarak verilmesi planlanıyor. Eğer teklif onaylanırsa bu, AB tarihindeki en büyük toparlanma planı olacak.

Avrupa Parlamentosu Yeşiller Grubu Eş Başkanı Philippe Lambert bugün AB Komisyonu Başkanı’nın Parlamento’ya gelişini beklerken yaptığı açıklamada, “Avrupa makroekonomik politikasında köklü bir değişikliğin olabileceğine tanık oluyoruz. Bu gelişme, önemli bir emsal teşkil edecektir” ifadelerini kullandı.

Berlin, geçtiğimiz hafta Paris ile birlikte sürpriz bir hamle yaparak, Almanya’nın bu konudaki ilkelerinde köklü bir değişiklik olarak kabul edilen eşi benzeri görülmemiş bir kredi paylaşım mekanizması aracılığıyla dağıtılacak olan 500 milyar avroluk yardım planı teklifinde bulunmuştu.

Öte yandan Avrupa ülkelerinin söz konusu toparlanma planı üzerinde fikir birliğine varması ise oldukça zor bir iş olacağa benziyor. Çünkü AB bütçesi konusunda, 27 üye ülke arasında salgın öncesinde dahi fikir birliği oluşmamıştı. Geçtiğimiz Şubat ayında onaylanması gereken, 2021- 2027 dönemini kapsayacak bir trilyon avroluk bütçe, üye ülkelerin fikir birliğine varamaması nedeniyle onaylanamadı.

AB’yi vuran ekonomik fırtına, Kuzey ve Güney ülkeleri içinde sağlık krizinden en çok etkilenen ülkeler arasında safların sıkılaştırılmasına katkıda bulunmazken kriz, üye devletlere sağlanacak ekonomik destekle ilgili olarak aralarında yeni bir anlaşmazlık yarattı.

Daha katı olan İskandinav ülkeleri (Hollanda, Avusturya, Danimarka ve İsveç) sadece krediler sağlanmasını desteklerken, diğer ülkeler desteğin geri ödemesiz şeklinde olmasını istiyorlar.

Avrupalı kaynaklara göre AB Komisyonu Başkanı’nın teklifi, iki seçeneğin karışımından oluşuyor ve geçtiğimiz hafta Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından sunulan Fransız-Alman fon projesinin ‘tam bir kopyası olmayacak’.

Ekonomik toparlanmayı finanse etmek için ayrılacak miktarların yanı sıra bir ülkenin Berlin’in kredi tahminine göre bu fondan yararlanabilmesi için yerine getirmesi gereken koşullar da belirlenecek.

AB Komisyonu’ndaki bir kaynağa göre Başkan Ursula von der Leyen bütçe gelirlerini - AB üyesi ülkelerden talep edebilecek miktarları- AB'nin gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH)  yüzde 2'sine çıkararak planın boyutunu artırmak istiyor. Ancak şu anda GSYİH’nin yüzde 1,2'sine denk gelen bir ödenek ayrılmış durumda.

Yeni bütçe, 2021 yılına kadar uygulanmaya başlamayacak.  Bu da ekonomileri salgının etkilerinin tehdidi altında olan ülkeleri desteklemek için sonbahar itibarıyla finansman sağlayacak bir çözüm bulunması gerektiği anlamına geliyor.

Toparlanma planı, Avrupa’nın ilerlemesi için teknoloji ve enerji dönüşümü projesinin merkezine koyan AB Komisyonu’nun siyasi yükümlülüklerini yerine getirme yollarını da içermesi gerekiyor.

Bununla birlikte Komisyon, AB’nin ‘stratejik bağımsızlığını’ geliştirmeye, krizlere karşı daha dayanıklı hale getirmeye ve başta Çin olmak üzere dışarıdaki ülkelere daha az bağımlı olması için çalışıyor.

Komisyon, ilerleme ve bütçe mekanizmasının yanı sıra Avro bölgesinde acil durum fonu olan 240 milyar avroluk Avrupa istikrar mekanizmasını da harekete geçirdi. Bu mekanizma, şirketlere sağlanacak 200 milyar avroluk desteğin yanı sıra işsizlik yükünü kısmi olarak azaltmak veya ‘acil durumlarda işsizlik riskini azaltmak’ amacıyla 100 milyar avroluk bir fon içeriyor.

Krizin başlamasından bu yana AB Komisyonu, yarısı Alman hükümetinin şirketlerini desteklemek için verilen 2 milyar 130 milyon avroluk yardımını da onayladı.

Şarkul Avsat