دەما تەكنەلوژیا دكەڤیتە د خزمەتا سیخوریێ و سەختەكاریا ئەلەكترونیدا
- 24-07-2018, 00:00
هودا ئەلعەزاوی و، صباح كوردستان دهزرا گەلەك ژناندا نەبوویە، كو خودانێن گەلەك جهێن بازرگانی دێ شێن چاڤدێریا وان كەن، دبیت ژی نهێنی د بلاڤبوونا ئامیرێن سیخوریێدا بیت، ئەڤێن ل ژوورێن گوهورینا جل و بەرگاندا دهێنە دانان و نەبوونا چاڤدێریێ ژ لایێ جهێن پەیوەندیدارڤە، سەرەرای زوو ئاشكەراكرنا ڤان ئامیران، كو ژوورێن گوهورینا جل و بەرگان بوویە دەپێ هەتكبەریێ و لبن بەهانا ئەڤ كامیرین دهێنە دانان بۆ دیاركرنا لایەنێ خرابكاریێ یە و نەهێلانا دزییان. پێشكەفتنا زانستییا مەزن، نوونەراتیا پێشكەفتنا سەردەم د ڤەگوهاستنا جوریدا دكەت، بۆ بچووككرنا ئامیرێن ئەلەكترونی ئەڤێن ئەنجامێن خرابكەر ژ ئەنجامێ بكارئینانا وان یا نە دروست و خراب ژلایێ هندەكانڤە دهێتە بكارئینان، تایبەت ژی ئەڤێن هەتكبەریا وان ژ ئەگەرێ گەمژەییا وان دكار ئینانا ڤان ئامیرێن ژیر و هەستیار بۆ سیخوریێ و ساختەكاریێدا چووین، كو هەمی بوارێن ژیانێ بخوڤە گریتن. ئەحمەد عزەددین رێڤەبەرێ سەنتەرێ (مایكروسوف یێ فێركاری) ل عیراقێ بۆ صباح، گوت: "بكارئینانا تەكنەلوجیایێ، ئەم بەرامبەری وەلاتێن دی ل جیهانێ ئێخستینە بەرامبەری هەلویستێن شەرمینانە، ژبەركو دەما ئەم باس ل ئەگەرێن بكارئینانا ئامیرێن سەختەكاریێ و سیخوریێ دكەین، ئەڤێن هاتینە ناڤ بازاری، ل سەر مە پێدڤیە بێی خوش خوشك ئەم باس ل راستیان بكەین، ئەڤە ژی وەدكەت، كو ل سەر راستگوویا مە گەلەك رەخنێ لمە بگرن، ژبەركو ئەو دێ كێماسیێن وی كومەلگەهی پیشان دەن ئەڤێن مە خویاتی بۆ هەی، ئەم د چەرخێ تەكنەلوژیا و پێشكەفتنێدا دژین و دڤێت ئەگەرەك بۆ هاتنا ڤان هەمی جورێن تەكنەلوژیایێ هەبیت، كو نەبتنێ خوە د ئامیرێن هەوالگیریا جیهانیدا دبینن، بەلكو بۆ خرابكاران ژی بەردەست بووینە، كو كارتێكرنێ ل پروسا زانستی ژی دكەن و پاشی رەوشت سازیێ". سەختەكاریا ئەلەكترونی عزەددینی زێدەتر گوت: "بكارئینانا ئامیرێن جودا و بژارە د دەربازكرنا تاقیكرناندا، زێدەترە ژ وەرگرتنا وەرگری.. نوكە چینەكا نوو یێ ئامیران دەركەفتینە، پشت بەستنێ ل سەر (تەرەدودێن) رادیویێ دكەن و پێدڤی ناكەت (سیم كارت) هەبیت، ئەڤێن دەركەفتین كو ئاسانترین هاولاتی دشێت بكار بینیت". دكتور (قەیس ئیسماعیل ئەلكیلابی) ژی ئەڤ چەندە دووپاتكر و د داخویانیەكا كەڤندا بۆ صباح گوتبوو: كو "رێڤەبەریێ 33 حالەتێن ساختەكاریا ئەلەكترونی ئاشكەرا كرینە و ل سەر بنیاتێ ئەلەكترونیا كلاسیك برێكا موبایلاندا كار دكەن"وەك ئاماژە كو "ل پشت ئینانا ڤان ئامیراندا، مافیایێن دەرڤە هەنە و ئامانجا وان تێكدانا مێشكێ قوتابیانە و دروستكرنا ئاستەنگان د رێكا پروسا پەروەردێدا ل عیراقێ، بوویە ل سەر لایەنێن پەیوەندیدار پێدڤییە، رێكارێن بەرسینگرتنێ بەرامبەری وان كەسێن دبنە هوكارێ بلاڤكرنا ڤان ئامیران د بازاریدا، بگرنە بەر". ئامیرێن نوو ئامیرێن وێنەگرتنێ و گوهداریكرنێ ب چەندین شێوەییان و بهەمی قەبارەییان ل دەڤەرا (باب ئەلشەرقی) یێن هەین، كو گەلەك قوتابیێن حەزدكەن ڤان ئامیرێن پێشكەفتی بۆ پروسا تاقیكرنان بكار بینن، قەست دكەنێ. (م، ن) ئێك ژ خودانێن مێزان، كو نەهێلایی ئاماژێ ب ناڤێ وی بدەین و رێ دای پیتێن ئێكێ ژناڤێ وی بینین، گوت: "گەلەك جورێن ئامیرێن تەكنەلوژیایێ د بازاریدا هەنە و هەر تشتێ قوتابی خەونان پێڤە بینیت، دێ لڤێرە بەست كەڤیت، وەك هتفونێن گوها یێن بچووك و ئاریالەكێ بچووك پێڤە هەی بۆ وەرگرتنا دەنگێ لاسلكیێ و دەمژمێرا تەلەفونێ، ئەڤا ب قەبارێ خوەیێ بچووك ناسیار و هتفونا گوهی پێڤە گرێدای و دا هەڤپەیڤین دناڤبەرا قوتابیاندا دروست بیت، ژ بۆ تەمامبوونا پروسا تاقیكرنان و تشتێن دی". خودانێ ڤێ مێزێ بەردەوامیدا ئاخفتنا خوە سەبارەت موبایلان و گوت: "ئامیرێن موبایلێ و ئەو بەرنامێن دناڤدا چ كێمتر نینن ژ ئامیرە و دروستكریێن دی یێن بچووك، كو وەك رێكارەكێ ساختەكاریێ دهێنە بكار ئینان، هەر تشتێ ل بازاری ژ ڤان ئامیران بكەڤیتە بەر دەست، قوتابی دشێت وەك دەرباز بوونەكێ بۆ خوە بدانیت بۆ ساختەكاریێ، موبایل و و تشتێن دناڤدا، بۆ ڤەگوهاستنێ وەك (وات ساب و ڤایبەر)، قارەمانێن گەلەك ژ پروسێن ساختەكاریێ و سیخوریێ ل سەر تایبەتمەندیێن ئەڤێن دی بوون". كامیرێن ڤەشارتی كامیرێن بچووك، هتفونێن نەهێنە دیتن، موبایلێن ڤەشارتی، هەمی تشت د رێپێداینە ل سەر دەربازكرنا ئەزمونێن تاقیكرنان و سەركەفتن ل سەر فشارا و دەمێن نەخوش ب ئاسانی لدویڤ ئەوا د مالپەرەكێ (صینی)دا ل سەر تورا ئەنترنێتێ هاتیە بلاڤكرن، كو راپورتەك ل سەر دەستەسەركرنا 40 قوتابیێن صینی ل دەڤەرا (سیتشوان) بلاڤكری، كو ب ساختەكاریێ و د تاقیكرناندا كرین، كامیرێن ڤەشارتی ژی د شووشەكێ ئاڤێدا ژ باشترین رێكارێن ساختەكاریێ بوون و بەلێ رێكارێ پێشكەفتیتر و زێدەتر ڤەشارتی و دهێنە بكار ئینان، ئەو ژی ڤەشارتنا كامیرێ دناڤ قەلەمیدا یان (میدالیێ) یان پارەی و موبایلێن ل سەر وێنێ ژێبەری و ئامیرێ ژمێریاریێ و هتفونێن گوهان، كو قەبارێ وان ژ نیڤ سەنتیمەترێ دەرباز نابیت و بیردانكەكا مەزن بخوە ڤە دگریت و تێكڤەدانا وێ ژی یا ئاسانە، زێدەباری بەرچاڤكەكا ناڤخویی هاتیە دروستكرن و وەك بەرچاڤكا (گوگل گلاس) دهێتە دیتن و كامیرەكا گەلەك بچووك پێڤە هەیە، بۆ وێنەكرنا تاقیكرنێ و فرێكرنا وێ بۆ كەسێ دەست نیشانكری دگەل قوتابی و هتفونێن ب (بلوتوسی) كاردكەن، بوویە رێكارێن سەختەكاریا ئەلەكترونی ل سەر ئەڤا مە گوتی بتنێ نا راوەستیت، بەلكو ب سەدان رێكێن دیتر هەنە و هەر سەختەكارەكی رێكا خوە یا تایبەت د سەختەكرنێدا هەیە؟ كریارێن جودا: دهزرا گەلەك ژناندا نەبوویە، كو خودانێن گەلەك جهێن بازرگانی دێ شێن چاڤدێریا وان كەن، دبیت ژی نهێنی د بلاڤبوونا ئامیرێن سیخوریێدا بیت، ئەڤێن ل ژوورێن گوهورینا جل و بەرگاندا دهێنە دانان و نەبوونا چاڤدێریێ ژ لایێ جهێن پەیوەندیدارڤە، سەرەرای زوو ئاشكەراكرنا ڤان ئامیران، كو ژوورێن گوهورینا جل و بەرگان بوویە دەپێ هەتكبەریێ و لبن بەهانا ئەڤ كامیرین دهێنە دانان بۆ دیاركرنا لایەنێ خرابكاریێ یە و نەهێلانا دزییان. (مەها ئەحمەد) فەرمانبەر ل ئێك ژ فەرمانگەهێن حكومی بدەنگەكێ شەرمینوكڤە، گوت: "گەلەك ژن، ژوورێن جهێن بازرگانی یێن گوهورینا جل و بەرگان بكار نائینن، ژ ترسا كا ئایندەی چ تشتی ژ هەتكبەریێ بۆ ڤەدشێریت و ژ ئەگەرێ بكارئینانا كامیرێن چاڤدێریێ، كو بزەحمەتە بهێنە ئاشكەراكرن و ئەو دنیڤ رووس، ئەڤە ژبلی كو ئەڤ وێنە ل مالپەران دهێنە بلاڤكرن و خوە ئەگەر ئەڤ وێنە بەری بلاڤكرنێ وەك كارتەكا گەفكرنێ ل سەر ژنان نەهێتە بكار ئینان و كو هەر تشتێ وان بڤێت نەچار بكەن و لدویڤ داخازا وان بچن". رێڤەبەرێ سەنتەرێ (مایكروسوف یێ فێركاری) ل عیراقێ، زێدەتر گوت: "دگەل پێشكەفتنا تەكنەلوژیایێ، بكارئینانا هندەك ژڤان ئامیرێن سیخوریێ و چاوانیا بكارئینانا وان و چاوانیا ڤەشارتنا وان یا ب ساناهی كەفتی یان كو د شیاندایە، موبایلێن مە یێن تایبەت هندەك وێنان بگرن و ئەم ئێكجار نزانین چ بەرنامە دناڤ موبایلێن مە یێن ژیردا هەیە و رەنگە د ئایندەیدا دژی مە بهێنە بكارئینان، بوویە ل سەر لایەنێن پەیوەندیدار پێدڤیە رێ ل بەر سینگا بلاڤ بوونا ئامیرێن گوماناوی بهێتە گرتنێ، كو رەنگە زیانێ بگەهینتە رەوشت سازیێ ل عیراقی و تایبەتی ژی، ئەم دناڤ كومەلگەهەكێ داخستیدا دژین". چوونەناڤا بەرنامەكری هندەك پێزانێنێن هەوالگیری یێن دروست دیاریكرینە، كو یاسا و لایەنێن پەیوەندیدار ژ تاوانێن وێنەكرنا بكران د ژوورێن گوهارتنا جلو بەرگاندا دبێ ئاگەهی نینن و یاسا د گەلەك حالەتاندا دژی وان راوەستیایە، هێزێن ئێمناهیێ د دەمێن جودا دا راگەهاندینە كو وان چەند خودانێن فروتنا جل و بەرگێن ژنان دەستەسەر كرینە، ئەوێن كامیرێن نهێنی د ژوورێن گوهورینا جل و بەرگاندا داناین و پێرابوونێن دژوار ل سەر خودانێن جهێن پێشلێكاریێ دكەن. دێ هێنە كرنێ. ئەحمەد عزددین بەردوامیێ ددەتە ئاخفتنا خوە و دبێژیت: "ئامیرێن تەكنەلوژیایێ و پێشكەفتنا نوو د سیستەمێ گوهداریكرنێ و سیخوریێدا دهێنە دانان، ئەگەر نەهێنە ئاشكەراكرن، بۆ نمونە ئەگەر بەرێخوە بدەینە كامیرا پێشیێ یا موبایلێن مە و هزر بكەین ئەو تشتێن كامیرایەكا بڤی قەبارەی بشێت ڤەشێریت و وان نهێنیێن ئەم ژێ دبێ ئاگەهـ، هەر وەكو من بەری نوكە گوتی هەر كەسەكی رێكا خوە یا تایبەت هەیە، د كارئینانا ڤان ئامیراندا برەنگەكێ كو پروسا زانینێ یان رەوشت سازیێ خراب پیشان بدەت، كو دێ نوكە ل سەر ئاخڤین، ئامیرێن پاتریێ و فرێكرنێ گەلەك بچووكتر بووینە ژ ئەڤا بەری نوكە هەین، یان كو قەبارێ هەر ئێكێ ژوان هندی قەبارێ دندكەكا برنجی یە، ئەڤە ژی مە بەرهەڤ دكەت كو تایبەتمەندیا مە د مەترسیێدا بیت، هەر تشتێ گرێدایی ژیانا تاكی درێكا ڤان ئامیراندا بهێتە بلاڤكرن و ل هەر جهەكێ و ل هەر دەمەكی وەك جهێن بازرگانی یان ژوورێن گوهورینا جل و بەرگان و جهێن دی". عزەددینی دووماهی ب ئاخفتنا خوە ئینا و گوتی: "هەوالێ باش، هندەك ئامیرێن ئاشكەراكرنا ڤان كامیرا یێن هەین و د شیانێن واندایە، هەر كامیرەكا ڤەشارتی و ل هەر پارچەكێ بیت بهێتە ئاشكەراركرن و ئەڤ ئامیرە بۆ كرینێ ل بەر دەستن و لایەنێن بەرهنگاربوونێ دشێن بكار بینن و ئەڤێن بۆ خرابیێ بكار دئینن ،زوو بهێنە ئاشكەرا كرن و دیسان هندەك ئامیرێن دی ژی هەنە، بۆ هەمان مەبەستن و دیسان هندەك بەرنامە دناڤ موبایلاندا یێن هەین، دشێت بۆ دیاركرنا ئامیرێن سیخوریێ هاری تە بكەت، وەك بەرنامێ، (Glint finder).
