كاردینال لویس ساكو: هەر ژ دەستپێكا مێژوویێ وەرە، ئەم ل سەر خێراتێن ڤێ ئاخێ دژین
- 26-06-2018, 00:00
د چەرخێ نووژیدا و دهەمی بواراندا، گەلەك زانایێن مەسیحیێن عیراقی دەركەفتینە، دكتورێ ڤەكولەر (سەعد سەلوم) دڤی دەربارەیدا د پەرتوكا خوەیا بناڤێ (كێم نەتەوە ل عیراقێ) گەلەك ناڤان د ئینیت و ژلایێ جل و بەرگان ژیڤە، ژ دەڤەرەكێ بۆ ئێكادی جوداهیا خوە هەیە و عیراقی بگشتی جلو و بەرگێن كەلتوری لبەر دكەن و جل و بەرگێن مێژوویێن زەلامان، گەلەك جوداهیا خوە ژ ئەڤا نوكە عیراقی دكەنێ نینە، ئەڤ دشداشێ نوكە دهێتە لبەركرن ژی، مرۆڤ دشێت ژ جل و بەرگێن سومەری و ئەكەدی و ئاشوریاندا، تێبینی بكەت. عامر جەلیل ئیبراهیم و، صباح كوردستان پشتی موسلمانەتیێ، مەسیحیەت ب مەزنترین ئاین ل عیراقێ دهێتە هژمارتنێ و ل سەر چەندین پێكهاتەیان د دابەشكرینە، ب زمانێ عەرەبی وەك زمانێ دایكێ د ئاخڤن و زێدەباری سریانیێ ب شێوەزارێن خوەڤە و دیسان زمانێ ئەرمەنی. جوداتر ژ وەلاتێن دی، مەسیحیەتێ ل عیراقێ رەسانەتیا خوە پاراستیە و نەهاتیە تەعریبكرن وەك ل وەلاتێن (شامێ و مصرێ) روودای و بتنێ مەسیحیەتا سریانی مایە. ئاینێ مەسیحی لدویڤ دەستورێ عیراقێ، یێ باوەرپێكریە و وان یاسا بارێ كەسایەتیا خوە یا تایبەت یا هەی و ل عیراقێ چواردە تائیفە هەنە و درێ پێداینە پەرستنا ئاینێ خوە بكەن. د سەردەمێ دەولەتا عەباسیاندا، مەسیحیێن عیراقێ و تایبەتی ژی سریانیان و ئەڤێن ددوفرا هاتین، رولەكێ گرنگ د وەرگێرانێدا هەبوو و تایبەت دبوارێ زانستێ تەندروستیدا، كو مەسیحیان ژ (یونانیێ و سریانیێ و فارسیێ) تشت وەرگێراینە و ل قوتابخانێن وان ژی، فەیلەسوف و نوژدار و زانا و یاساناس و مێژوونوس و فەلەكناس دەركەفتینە و و بەری هاتنا ئیسلامێ، مەسیحی ل باشورێ عیراقێ د ئاكنجیبوون ل مەملەكەتا (مەنازیرە) و ناڤدارترین مەلكێ وان ژی (نوعمان كورێ مونزری) بوو، ئەڤە و چەندین شاعرێن عیراقی یێن مەسیحی یێن ناڤدار هەبووینە، وەك (عودەی كورێ زەیدێ عەبادی). د چەرخێ نووژیدا و دهەمی بواراندا، گەلەك زانایێن مەسیحیێن عیراقی دەركەفتینە، دكتورێ ڤەكولەر (سەعد سەلوم) دڤی دەربارەیدا د پەرتوكا خوەیا بناڤێ (كێم نەتەوە ل عیراقێ) گەلەك ناڤان د ئینیت و ژلایێ جل و بەرگان ژیڤە، ژ دەڤەرەكێ بۆ ئێكادی جوداهیا خوە هەیە و عیراقی بگشتی جلو و بەرگێن كەلتوری لبەر دكەن و جل و بەرگێن مێژوویێن زەلامان، گەلەك جوداهیا خوە ژ ئەڤا نوكە عیراقی دكەنێ نینە، ئەڤ دشداشێ نوكە دهێتە لبەركرن ژی، مرۆڤ دشێت ژ جل و بەرگێن سومەری و ئەكەدی و ئاشوریاندا، تێبینی بكەت. بۆ درێژەپێدانا ناساندنا كومەلگەهێ عیراقی، كوڤارا (ئەلشەبەكە) ئەڤ دان و ستاندنە دگەل پەتریك (لویس ساكو) سەروكێ تائیفا مەسیحی یا كلدانی ئەنجامدایە، بۆ دان و ستاندنێ ل سەر ئاینێ مەسیحیەتێ. + چ جوداهی هەیە ئەگەر بێژین مەسیح یان مەسیحی؟ ـ بەلێ و جوداهیەكا مەزن ژی یا هەی، مەسیح یان كو (عیسا) پێغەمبەر و مەسیحی یان كو شوون پێكەفتیێن وی، بوویە نابیت بێژینە كومەلگەهێ مەسیحی (مەسیح)، بەلكو دڤێت بێژینێ مەسیحی. + مێژوویا مەسیحییان ل عیراقێ بۆ كەنگی دزڤریت؟ ـ مەسیحیێن ل (دوولا رافیدەین) ژ كەڤنترین مەسیحیێن عیراقێنە، ل رۆژهەلاتا ناڤین و لدووماهیا چەرخێ ئێكێ، كومێن مەسیحییان ژ زوردارییا ئیمبراتوریەتا رومانی ژ فەلەستینێ رەڤینە عیراقێ و لێ ئاكنجی بووینە، كو ئاخەكا باش لێ هەبوویە و كشتوكالەكێ باش لێ دهاتە چاندن و ئاڤەكا باش و جهەكێ ستراتیژی یێ بازرگانیێ، هەر ژ وێ مێژوویێ وەرە، ئەم ل سەر ڤێ ئاخا ب خێر و بێرات دژین. + ئایا (تائیفە) د ئاینێ مەسیحیەتێدا هەنە؟ ـ بەلێ و ل عیراقێ زێدەتر ژ تائیفەكێ هەنە، ئاینێ مەسیحی وەك هەر ئاینەكێ دی، جوداهیا خوە د شروڤەكرنا پەرتوكا خوە یا پیروزدا هەیە و بەلێ هەمیان باوەری ب ئێكانەیا خودێ هەیە، دەستورێ عیراقێ دانپێدانێ ب 14 تائیفێن مەسیحی دكەت و ئەڤە ژی لدویڤ ژێیاتیا وان بۆ كەنیسێن جودا دزڤریت. + جوگرافیا بلاڤبوونا مەسیحیان ل عیراقێ چاوانە؟ ـ مەسیحی ل هەمی پارێزگەهێن عیراقێ د بلاڤەنە، بەلێ پرانیا وان ل بەغدا و مووسل و بەسرا و هەرێما كوردستانێ، دژین. + نەخشەیێ سیاسی یێ مەسیحیان ل عیراقێ چاوانە؟ ـ ل پەرلەمانێ عیراقێ، مەسیحیان پێنج كورسی هەنە، ئەو ژی ل سەر سیستەمێ كوتایێ نە و هیڤیا مە ئەوە، لدویڤ دەستورێ عیراقێ بۆ 15 كورسییان بهێنە زێدەكرن و ئەڤە ژی لدویڤ رێژا مەسیحییان ل عیراقێ و دەرڤە، كو ژمارا وان دگەهنە ملیون و نیڤان. دێر (كەنیسە): + كەڤنترین دێر ل عیراقێ كیشكە؟ ـ هندەك شوونەوارێن دێران ل كەربەلا و نەجەف هەنە و گرنگترینێ وان (ئەلئەقیصەر) ل كەربەلا یە، بەلێ دێرا تا نوكە ل سەر شێوازێ خوە یێ ئەندازەی مای، (ئەلتاهیرە) یە ل مووسل. + وە جڤاتەكا ئێكگرتی یا تائیفێن مەسیحی هەیە؟ ـ جڤاتا تائیفێن مەسیحی یا هەی، ئەو ژی جڤاتەكا پروتوكولی یە و تایبەتمەندیا دێران ژناڤ نابەت، كو هەر دێرەكێ سەروكاتیا خوە هەیە، بەلێ هەلویست و گوتارێن هەڤپار یێن هەین و نوكە ئەم د گوهورینا ناڤی داینە و ڤێ جڤاتێ ئێكگرتی بكەین. + بارودوخێ مەسیحیان ل عیراقێ چاوانە؟ ـ وەكی هەمی عیراقیان، مەسیحی ژی بووینە ئارمانجا تیرورێ و جهێن وانێن پیروز هاتینە پەقاندن و ل سەر دەمێ تائیفیەتێ ل سالا 2003ێ، نە باوەری دناڤبەرا مەسیحیاندا دروست بوو و گەلەك ژێ بەرەڤ دەرڤەی وەلاتی كوچبەر بوون یان بەرەڤ هەرێما كوردستانێ، تا ژمارا مەسیحیێن ل عیراقێ ماین بتنێ لدوورێن نیڤ ملیونێ نە، ئەم ژلایێ خوەڤە هاندانا وان دكەین كو ل عیراقێ بمینن، بەلێ ئەم نەشیێن ئەڤێن ل دەڤەرێن وان دژواری هەی نەچار بكەین بمینن. ـ هین چاوان پارێزگاریێ ل پاشماوێ مەسیحیەتێ ل عیراقێ دكەن؟ ـ ئەڤە گەفەكا مەزنە ل بەر سینگا مە، ژبەركو گەلەك ژ پەرتوكێن مە و دێرێن مە هاتنە خرابكرن یان تالانكرن، مە دەست ب كومكرنا دەستخەتێن خوە كرینە و مە هەوەكا پێگەهاندنێ و رەوشەنبیكرنا مەسیحیان، ل سەر زمانی و كەلتوری و مێژوویا وان دەست پێكریە. + ئنجیل ب چ زمان هاتیە نڤیسین؟ ـ پرانیا ئنجیلان ب زمانێ یونانی هاتینە نڤیسین و ئنجیلەك یا هەی ب زمانێ عەرەبی هاتیە نڤیسین، بگشتی بۆ هەمی زمانێن جیهانێ ئنجیل هاتیە وەرگێران. + رێ و رەسمێن شووشتن و كفنكرن و نڤێژا ل سەر مری، چاوانە؟ ـ ئەڤە تشتێن كومەلایەتینە و لدەف هەمیان هەنە، ژبەركو مە باوەری ب رۆژا (ئاخرەتێ) هەیە، ئەم مریان د شووین و ب كفنەكێ سپی دپێچین و نڤێژێ ل سەر دكەین و هندەك تەراتیلێن دلوڤانیێ یێن هەین، ئەم ل سەر دخوینین و داخوازا لێبورینێ بۆ دكەین و دلوڤانیا خودێ یا مەزنە. + رێ و رەسمێن هاوسەرگیریێ و تەلاقدانێ د چاوانن؟ ـ تەلاقدان لدەف مە نینە و هاوسەرگرییا هەتا هەتایێ مە یا هەی و هاوسەرگیری ل سەر بنیاتێ وەكهەڤیێ و ئاڤاكرنا خێزانێ دروست دبیت و د رێ و رەسمێن مارەكرنێدا ئەم دبێژین "د هەژاریێ و زەنگینیێدا و د ساخی و نەساخیاندا، ئەڤە هەڤژینا تەیە و ئەڤە هەڤژینێ تەیە"، بوویە مەسیحی نەشێت دوو ژنان بینیت و لدویڤ تیتالێن مە، خودێ ژنەك بتنێ و زەلامەك بتنێ یێن داین، ئەو ژی ئادەم و حەوانە. بەلێ هندەك حالەتێن تەلاقێ ژی یێن هەین، وەك دانەشوویا كچێ بزوری، ئەم ڤێ هاوسەرگیریێ ژی ب رەوا نزانین، لدەف مە هەر كێماسیەك یان زانیاریەك بەری هاوسەرگیریێ بهێتە ڤەشارتن، ئەو هاوسەرگیری یا دروست نینە. + رۆژیگرتن و جەژن د ئاینێ مەسیحیەتێدا چاوانە؟ ـ بەلێ مە رۆژیگرتن یێن هەین و رۆژیگرتنا مەسیحییان دەربرینەكە ژ بۆ ڤیانا وی بۆ خودێ و حەزكرنا وی بۆ خوە نزیكرنێ، جوهیان پێگیری ب رۆژیگرتنێ كریە، وەك نیشانا گرێدانا وان بخودێڤە، رۆژیگرتنێ د باوەریا مەسیحیان ژیدا جهەكێ گرنگ یێ هەی و رۆژیگرتن لدەف مە، ب چ دەمێن دەست نیشانكری یێن ب سالێڤە گرێدای نینە و ئەڤە ژی بۆ كەسێ باوەردار هاتیە هێلان ئەڤێن بڤێت ب رۆژی بن. + خاچێ لدەف وە چ رامانا خوە هەیە؟ ـ خاچ راستیەكا مێژووییە و لدەف مەسیحییا هەمیان باوەریەكا ئاینی یە، مە باوەریا هەی كو حەزرەتێ مەسیح یێ هاتیە خاچدان و خودێ یێ بلندكری، تا جارەكا دی ب ساخی فرێكەتە ڤە. + چ تشتێ قەدەغە لدەف وە هەیە؟ ـ پرانیا ئاینێن عەسمانی هندەك تشتێن قەدەغە لدەف هەنە و هندەك ژی هەڤپارن دگەل ئێكدا، ئەڤ قەدەغەكریێن هەنێ ژی پرانیا وان هەڤدژی وژدانا مرۆڤایەتیێ نە، د كومەلگەهێ چاك ژیدا ئەڤ قەدەغەكریێن هەنێ دكێمن، قەدەغەكریێن مە وەك دزیێ و زنایێ و ئەڤ تشتێن دی ئەڤێن وژدانا مرۆڤایەتیێ رەتدكەن. دووماهی بەری ئەم مالئاڤاهیێ ژ بەتریك (لویس ساكوی) بكەن، د دووماهی ئاخفتنا خوەدا گوت: "هیڤیا من ژ دەولەتا عیراقی ئەوە، گرنگیێ ب بەرنامێ خوە یێ شوونەواری یێ مەسیحی بدەت و بێختە دناڤ پەیرەوێ فێركرنێدا، ژبو ئاینێ مەسیحیەتێ بهێتە ناسكرن و پالپشتیكرنا دەستپێشخەریا تایبەت، ب دەركرنا بەلاڤوكەكێ (كوراسەكێ) و تێدا عیراق ب ئاینێن خوەڤە بۆ جیهانێ بهێتە ناسكرن و ئەڤە ژی بهەڤكاریا دگەل زەلامێن ئاینی یێن (موسلمان و صابیئە و ئێزدییان).
