لە یادی ١٠٤ ساڵەی دامەزراندنی سوپادا... مێژوویەکی گەشاوە و سەرکەوتنەکان لە داستانە گەورەکاندا

بەغدا - INA - فاتیمە ڕەحمە

زیاتر لە سەدەیەک بەسەر دامەزراندنی سوپای عێراقدا تێپەڕیوە، ئەم دامەزراوە سەربازییە تا ئێستاش جێگەیەکی بەرچاوی لەناو سوپاکانی جیهاندا داگیرکردووە، بەهۆی ئەزموون و توانای مامەڵەکردنی لەگەڵ هەموو بارودۆخێکدا بەتایبەتی لە شەڕی تیرۆردا.

لەمبارەیەوە، جێگری فەرماندەی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکان، لیوا قەیس محەممەداوی، دووپاتیکردەوە کە سوپای عێراق بەردەوامە لە پەرەپێدان و بەدەستهێنانی دەستکەوتی گرنگ لە ڕێکخستن و ڕاهێناندا، ئاماژەی بەوەشکرد، هەوڵی حکومەت هەیە بۆ خێراکردنی پڕچەککردنی سوپا بە چەکی ستراتیژی لە جۆراوجۆرەوە سەرچاوەکان.

محەممەداوی بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA)ی ڕاگەیاند: “سوپای چاو نه‌ترسی عێراق گەشتێکی دوورودرێژ و نەمری قارەمانێتی و سەرکەوتن و پێگەی شەرەفمەندانەیە و بە درێژایی ڕێبازی سەرکەوتنی خۆی و تەمەنە درێژەکەی کە گەیشتە ١٠٤ ساڵ بەردی نەمری تۆمارکرد ".

هه‌روه‌ها وتیشی، "ئەزموون و شارەزایی و و سەرکردە و پلەکانی ئەم سوپایە گەورەیە بە زندووی دەمێننەوە و سەرەڕای هەندێک لەو ئەزموونە تاڵانەی کە سوپا پێیدا تێپەڕیوە، بەتایبەتی لە ساڵی 2014دا، بناغە پتەوەکەی، مێژووە دێرینەکەی، نیشتمانپەروەرییەکەی لە ئەندامەکانی، پیشەیی بوونیان، و باوەڕی ڕەهایان بە دادپەروەری شەڕ و ناکۆکییەکان لە بەرگریکردن لە عێراق و عێراقییەکان، هەموویان هۆکار و پێکهاتە بوون کە وای لێکرد سەرهەڵبداتەوە، و بەشێکی گەورە و کاریگەر بێت لەگەڵ باقی  کەرتە ئەمنییە جیاوازەکان لە بەدەستهێنانی سەرکەوتنێکی سەربازی بەردەوام. لەسەر دەوڵەتی ئەفسانەیی  تیرۆر لە ساڵی ٢٠١٧.

ئاماژەی بەوەشکرد، “ئەزموونە کەڵەکەبووەکانی سوپای عێراقمان و سوودوەرگرتن لە هەموو ئەو وانەیەی لە شەڕەکانی ڕزگاریخوازی فێربووە، وایکردووە هەنگاوی زۆر گرنگ لە ئاستی ڕێکخستن و ڕاهێنان و کراوەیی و مانۆڕکردندا بەدەستبهێنێت جگە لەوەش، یەکەکانی یەدەگی زیادە پێکهێنراون بۆ بەهێزکردنی یەکەکان.

جەختیشی کردەوە، "وەزارەتی بەرگری و سەرۆکی ئەرکانی سوپای عێراق، بە بەدواداچوون و ڕێنمایی و پاڵپشتیی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکان، محەمەد شیاع سودانی، بەردەوامن لە کارکردن بۆ خێراترکردنی تەواوکردنی کارەکانی هەموو شتێک پەیوەندی بە چەکی ستراتیژی پێشکەوتووەوە هەیە، کە لە بنەچەی جیاوازەوە هاتوون".

ڕوونیشیکردەوە، “پلانی ستراتیژی، لە ژێر ڕۆشنایی خێراتربوون و نوێبوونەوەی تەحەددیاتەکان، پێویستی بە نوێکردنەوەی بەردەوام و پێداچوونەوە بە مه‌له‌فه‌كانی چەک و کەلوپەل، جگە لە ڕێکخستن و پلان بۆ کراوەیی و مانۆڕ، بۆ ئەوەی بگونجێت لەگەڵ سروشتی ئەو تەحەدا و ئەولەویەتەکانی هەڕەشە، لێرەوە گرنگی ڕەچاوکردنی دروست، کاری هەواڵگری کاریگەر و چالاککردنی هاوبەشی بە شێوەیەک کە گونجاو بێت "بە دەستوور و یاساکان و بەرژەوەندی عێراق سەرهەڵدەدات".

ناوبراو لە درێژەی قسەکانیدا وتی، "هەروەها بەهێزکردنی چەمکی ئاسایش بۆ ئەوەی هەمەلایەنە بێت، و تەنها لە لایەنی سەربازی و ئەمنیدا سنوردار نەبێت، یەکێکە لەو بناغە پتەوانەی کە بەشدارە لە چەسپاندن و پەرەپێدانی کەرتی ئەمنی بە هەموو ناوەکانییەوە، و ئەمەش دەبێت بگرێتەوە ئاسایشی ئابووری، پیشەسازی، کشتوکاڵی و پەروەردەیی، هەروەها سیستەمی ئاسایشی بەها گەورەکان و میراتی عێراق." 

لە بەرامبەردا فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکانی بەغدا، لیوا وەلید خەلیفە تەمیمی دووپاتی کردەوە کە حکومەت پاڵپشتی مۆدێرنکردنی چەکی سوپا و دابینکردنی سیستەمی شەڕی هاوچەرخی بۆ دەکات، هاوکات ئاماژەی بەوەدا کە لە ئێستادا خاوەنی توانا و توانای باشە کە دەیخاتە پێشەوە لە سوپاکان.

تەمیمی بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA)ی ڕاگەیاند: "دوای 104 ساڵ لە دامەزراندنی سوپای قارەمانی عێراق، کە لە پێشەنگی سوپای جیهانی عەرەبی دادەنرێت و لە پلەی چل و پێنجەمی جیهاندایە، نەمری هەیە گەشت و مێژوویەکی گەشاوە و سوپای سەرکەوتن و داستانە گەورەکانە".

هه‌روه‌ها وتیشی، لە ئێستادا سوپای عێراق خاوەنی توانا و توانای باشی هەیە کە وای لێدەکات لە پێشەنگی سوپای پایەبەرزدا بێت لەڕووی کەرەستە و ژمارە و مەشقی دیارەوە و ئەم بابەتەش لە سەفەرە نەمرەکانییەوە و لە شەڕەکانی لە دژی ڕێکخراوە تیرۆریستییەکانەوە بەدەست هاتووە، کە تێیدا سەرکەوتنێکی گەورەی بەدەستهێنا".

ناوبراو لە درێژەی قسەکانیدا وتی: ئەمڕۆ سوپای عێراق ئامادەیە، توانای شەڕی بەرزی هەیە، خاوەنی چەک و کەرەستەی پێشکەوتووە، ئەزموونی مەیدانی هەیە لە شەڕدا و ئامادەکارییەکی بەرزی هەیە، ئاماژەی بەوەشکرد کە “هەمیشە هەوڵی پەرەپێدانی توانا و کەرەستە و سیستەمی شەڕی خۆی دەدات بۆ ئەوەی هاوسەنگ بێت لەگەڵ ئەو گەشەسەندنەی کە لە سوپاکانی دیکەدا ڕوودەدات، هەروەها پشتگیری لەلایەن دەوڵەتەوە هەیە بۆ مۆدێرنکردنی چەک و ئامێرەکانی سوپا و دابینکردنی سیستەمی شەڕی مۆدێرن بۆی".