سیاسەتمەداران و پەرلەمانتاران: سودانی سەرکەوتوو بوو لە ڕێگریکردن لە تێوەگلانی عێراق لە شەڕدا و بەغدای گۆڕی بۆ ناوەندێکی دیپلۆماسی
سیاسی
- 28-10-2024, 19:55
به‌غدا-INA- نەسار حاج
پەیوەندییە دیپلۆماسییەکانی عێراق لە دوو ساڵی ڕابردوودا پێشکەوتنێکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە، بەو پێیەی حکومەتی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکی ئه‌نجوومه‌نی وەزیران ڕێبازێکی پەیڕەو کرد کە لەسەر بنەمای گەیشتن بە سەقامگیریی ناوچەکە و بەهێزکردنی پەیوەندییە دیپلۆماسییەکان و دوورخستنەوەی عێراق لە ململانێکانی ناوچەکە بوو.
حکومەت لەرێگەی دیپلۆماسییەکی ژیرانە و هاوسەنگەوە سەرکەوتوو بوو لە دروستکردنی پردی متمانە لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و بەرزکردنەوەی هاریکاری لەگەڵ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، ئەمەش بەشدار بوو لە کەمکردنەوەی گرژییەکانی دەوروبەری عێراق و دوورکەوتنەوە لە تێوەگلان لە ململانێکان.
ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA) ڕۆشنایی خستە سەر پەرەپێدانی پەیوەندییە دیپلۆماسییەکانی عێراق، و چۆن حکومەتی سودان توانی دیدێکی ستراتیژی بگرێتەبەر کە "عێراق لە پێش هەموو شتێکەوە" دادەنێت، لە هەوڵێکدا بۆ چەسپاندنی ئاشتی و سەقامگیری لە ناوچەکەدا، و دابینکردنی ژینگەیەکی گونجاو بۆ گەشەپێدان و ئاوەدانکردنەوە لە عێراقدا.
ڕێبازی دیپلۆماسیه‌كی بەرهەمدار
فادی ئەلشەمەری، ڕاوێژکاری سەرۆک وەزیران، بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA)ی ڕاگەیاند" حکومەت تا ئێستا توانیویەتی بە هاوسەنگی و وریاییەوە پرسه‌كان بەڕێوەببات، لە ڕێگەی گفتوگۆکانی لەگەڵ لایەنە جیاوازەکان لە ناوخۆ و دەرەوە، ڕوونی دەکاتەوە کە حکومەت پشتی بە ڕێبازێكی دیپلۆماسی بەرهەمدار بەستووە، و تۆڕی ئابووری لەگەڵ وڵاتانی ناوچەکە بۆ پاراستنی سیستەمی سەقامگیری و بەرزکردنەوەی ئاسایش و ئارامی لە ناوچەکەدا به‌ستووه.
پەیامێک دەربارەی ئاشتی و شەڕ
جێگای سەرنجە كه‌پەیامی سەرۆک وەزیران لە لێدوانەکەیدا کە بڕیاری شەڕ و ئاشتی لەلایەن دەوڵەتەوە دەدرێت ڕوونە، بەو پێیەی حکومەت ئەو کەسەیە کە سیاسەتی دەرەوەی دەوڵەت بە شێوەیەک دادەڕێژێت کە بەشداربێت لە گەیشتن بە سەقامگیری و هاوسەنگی دیراسه‌كراوه کە خزمەت بە بەرژەوەندییە باڵاکانی دەوڵەت بكات، و بزووتنەوەی ئاوەدانکردنەوە و بیناسازی بپارێزێت و پەرەی پێدەدات کە عێراق ئێستا به‌خۆیه‌وه ده‌بێنێت.
ڕۆڵی فریاگوزاری
ناوبراو ئاماژە بەوە دەکات کەعێراق پشت بە ڕۆڵی دیپلۆماسی خۆی دەبەستێت لە مامەڵەکردن لەگەڵ ڕووداوەکان، و بەردەوامە لە ڕۆڵی فریاگوزاری کاریگەری خۆی بۆ کەمکردنەوەی ئازارەکانی گەلی فەلەستین و لوبنان، هه‌روه‌ها لەگەڵ گێرانی ڕۆڵێکی میدیایی و دیپلۆماسی بۆ ئاشكراكردنی تاوانەکانی قەوارەی داگیرکەر دژی گه‌لی لوبنان لە کۆڕبەندە ناوچەیی و نێودەوڵەتییەکان لە ڕێگەی هەوڵەکانی نوێنەرانی عێراق لە دەرەوەی وڵات.
دوو ساڵ سەقامگیری
لە بەرامبەردا، حسێن عەللاوی، ڕاوێژکاری سەرۆک وەزیران، بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA)ی ڕاگەیان" لە چوارچێوەی ڕێبازە حکومییەکانی حکوومەتی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکی ئه‌نجوومه‌نی وەزیران، پاراستنی سەقامگیریی نیشتمانی و جوڵاندنی وڵات بەرەو گەشەپێدان وئاوەدانکردنەوە، و هەربۆیە سەرۆک وەزیران لە ڕێگەی دیپلۆماسی بەرهەمدار و سیاسەتی دەرەوەی عێراقەوە کاری کرد بۆ پاراستنی ئاسایشی نەتەوەیی و گەیشتن بە خۆشگوزەرانی و ڕۆڵی ناوچەیی لەسەر بنەمای دیپلۆماسی و دیپلۆماسی مرۆیی لە ڕووبەڕووبوونەوەی قەیرانەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، ئاماژەی بەوەشکرد کە عێراق ئەمڕۆ ، دوای دوو ساڵ لە ته‌مه‌نی حکومەت، سەقامگیری و خۆشگوزەرانی دوور لە ململانێکان به‌خۆیه‌وه ده‌بێنێت و لە ڕێگەی زۆرێک لە دەستپێشخەرییەکانی سەرۆک وەزیران بۆ قەیرانەکانی ناوچەکە تێکەڵ بە چارەسەری دیپلۆماسی دەکات، لە ئاگربەستەوە دەستپێدەکات بۆ ئاوەدانکردنەوەی غەززە و بەشداریکردن لە ڕووبەڕووبوونەوه‌ی قەیرانەکانی لوبنان و ناوچەکە.
ڕێگریکردن لە خلیسکانی عێراق بۆ ناو شەڕ
دەشڵێت "ڕێکخستنی دیپلۆماسی و کارە ستراتیژییەکانی سەرۆک وەزیران ڕێگریان لە خلیسکانی عێراق کرد بۆ شەڕی ئاشکرا و ململانێی كراوه ولە ئەنجامی ڕوونی ئەولەویەتەکان بوو بە گرتنەبەری فەلسەفەی عێراق، ئاماژەش بەوە دەکات کە رێوشوێنەکانی حکومەتی عێراق بۆ ڕێگریکردن لە خلیسکانی عێراق بە کۆتاییهێنان بە ڕابردوو و بەهێزکردنی ڕێوشوێنە چالاکەکانی ئێستا بۆ ڕێوشوێنەکانی داهاتوو لە ڕێگەی سیاسەتێکەوە دەستیپێکرد كه‌سیاسه‌تی نیشتمانپەروەری ڕوون بوون.
دووپاتی دەکاتەوە کە بڕیاری شەڕ و ئاشتی بڕیارێکی سەروەرییە کە پەیوەندی بە دامەزراوە دەستوورییەکانەوە هەیە سەبارەت بە تێچوون و کاریگەرییەکانی شەڕ لە لایەک و پێویستی ڕزگاركردنی عێراق لە کاریگەرییەکانی ئەو چوار دەیەی شەڕە کە تەحەددیات دروست دەکات کەعێراق لێی تێربووه، بەتایبەتی کە بڕیاری سەروەری لە دەستی دامەزراوە دەستوورییەکاندایە، هەر بۆیەش کۆمەڵگەی عێراقی و هێزە سیاسییەکان نزیکترینن لە پاڵپشتی هەنگاوەکانی حکومەت و ڕێبازه‌كه‌ی بۆ گەیشتن بە ئامانجە ستراتیژییەکەی لە پێناو پاراستنی سەقامگیری و پەرەپێدان.
په‌یره‌وكردنی سیاسەتی گفتوگۆ
جەختیشی کردەوە کە گرنگیدان بە دەستپێشخەری دیپلۆماسی و کاری بەکۆمەڵ بۆ چارەسەرکردنی قەیرانەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و کارکردن لەگەڵ وڵاتانی دۆستی عێراق، بەتایبەتی ئەمریکا و ئەندامی هەمیشەیی ئەنجوومەنی ئاسایش و وڵاتانی یەکێتی ئەوروپا، ڕێگایە بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگ. مێزی سیاسه‌ت و ده‌نگی دیبۆماسیه‌ت چاره‌سه‌ری یتراتیژیه له‌ناوچه‌كه‌دا، ئاوەدانکردنەوە ووڕوونیشكرده‌وه كه‌ڕیبازی عێراق ڕێبازی ئاشتی و دیالۆگ و سه‌قامگیریه، سه‌قامگیری له‌كاتێ سه‌یوانی گه‌شه‌پێدان و ئاوه‌دانكردنه‌وه و ئابووری بێت كاریگه‌ر ده‌بێت و ئه‌مه‌ش دیدگای سه‌رۆك وه‌زیرانه بۆ ئه‌وه‌ی عێراقییه‌كان به‌ژیانێكی خۆش و دوور له‌جه‌نگ وبه‌ئاراسته‌ی گه‌شه‌پێدان و بوژانه‌وه‌ی ئابووری نیشتیمانی بزاڤی كۆمه‌ڵگا به‌گشتی بژین، كۆمه‌ڵگایه‌ك له‌جه‌نگ رزگار ده‌بێت و هه‌نگاو به‌ره‌و سه‌قامگیری ته‌واو و ژیانێكی سه‌قامگیر ده‌نبێت، بۆیه بڕیاری جه‌نگ وئاشتی بڕیارێكی دامه‌زراوه‌كانی ده‌ستووریه.
ڕوونیشی دەکاتەوە كه‌خواست و داخوازیه‌كانی کۆمەڵگە ئێستا خۆیان له ڕێبازی سەرۆک وەزیران بۆ گەیشتن بە گەشەپێدان و ئاوەدانکردنەوە ده‌بێننه‌وه و ئەمەیه ئەوەی حکومەتی عێراق کاری لەسەر دەکات و لەبەرامبەر هەموو ئەو ڕكمانیه‌كان وەستاوە بەمەبەستی پاراستنی ئەو سەقامگیری و خۆشگوزەرانی کۆمەڵگەی عێراقی”.
بەغدا ناوەندێکی سه‌نگینی دیپلۆماسییە
ئەو دووپاتی دەکاتەوە کە بەغدا گۆڕاوە بۆ ناوەندێکی دیپلۆماسی سه‌نگین و گۆڕەپانێک بۆ گفتوگۆی ناوچەیی و نێودەوڵەتی، بەتایبەتی دوای پڕۆژە ناوچەیی و نێودەوڵەتییەکانی وەک ڕێڕەوی گەشەپێدان بۆ پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی گواستنەوە و بازرگانی و وزە، ئاماژە بەوه‌ی كرد کەسەردانی درێژه‌كانی سەرۆک وەزیران محه‌مه‌د شیاع سودانی بۆ هەموو وڵاتانی جیهان ونەتەوە یەکگرتووەکان، و پەیوەندی لەگەڵ ئەو ٧٧ وڵاتە جگە لە پەیوەندی کاریگەر لەگەڵ ئەندامانی هەمیشەیی ئەنجومەنی ئاسایش، وڵاتانی یەکێتی ئەوروپا، وڵاتانی کەنداو و ڕێکخراوە نێودەوڵەتی و ئابوورییەکان لە بانکی نێودەوڵەتی و سندوقی دراوی نێودەوڵەتی، جگە لە ڕۆڵی عێراق لە دیپلۆماسیه‌تی وزە لە ئۆپێک و ئۆپێک پڵەس.”
هەواڵی پەیوەندیدار
(INA) 13 دۆسێی لەگەڵ پرۆگرامی گەشەپێدانی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق دەکاتەوە
- بەدواداچوون و ڕاپۆرت
- 02:03
