سبەی.. بەغدا میوانداری کۆنفرانسی “رێگای ته‌وه‌فان” دەکات بۆ پشتیوانی لە دۆزی فەڵەستین

بەغدا - INA

لەژێر سەرپەرشتی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران، سبەی پێنجشەممە، کۆنفرانسی " رێگای ته‌وه‌فان " بۆ کاریگەرە عەرەب و بیانییەکان کە پشتیوانی لە دۆزی فەلەستین دەکەن، لە بەغدا دەستپێدەکات.

بیرۆکەی چالاکییەکە لە دەوری میوانداریکردنی بەناوبانگترین کاریگەرە عەرەب و بیانییەکان لە فەزایەکی عێراقیدا دەسوڕێتەوە، کە ئامادەبوونیان بەکاردەهێنرێت بۆ گەیاندنی پەیامی بەهێز و ئیلهامبەخش بۆ سەدان ملیۆن شوێنکەوتوویان لە سەرانسەری جیهاندا.

بە گوتەی بەرپرسانی کۆنفرانسەکە، ئەم کاریگەرانە بە وردی هەڵبژێردران، بە پشتبەستن بە پشتیوانی ڕاگەیەندراویان بۆ دۆزی فەڵەستین، هەروەها پشتیوانیان بۆ عێراق و گەیاندنی وێنەیەکی ئەرێنی لێی ئەو بەرنامەیەی کە بۆ میوانەکان ئامادە کراوە ورد دەبێت و... گشتگیرە، و گەشتەکانی بەغدا و کەربەلای پیرۆز لەخۆدەگرێت، جگە لە بەشداریکردنیان لە کۆنفرانسی " رێگای ته‌وه‌فان " بۆ پشتڕاستکردنەوەی پەیامەکە.

هیوادارە کەسانی کاریگەر کە پشتیوانی لە دۆزی فەلەستین دەکەن، چاویان بە محەممەد شیا ئەلسودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق بکەوێت، بەمەبەستی گوێگرتن لە دیدگای سەرکردایەتی عێراق، و ئاگاداربوون لە ئاراستە ستراتیژییەکانی عێراق لە پشتیوانیکردن لە پرسە ناوچەییەکان، بەتایبەتی سەبارەت بە پرسی فەلەستین.

کۆنفرانسەکە وەک درێژەپێدەری هەڵوێستە فەرمییەکانی عێراق دێت بۆ پشتیوانیکردن لە دۆزی فەڵەستین، کە لەلایەن سەرکردایەتی عێراقەوە لە چەندین کۆڕ و کۆبوونەوەی فەرمی و کۆبوونەوەی لوتکەدا دەربڕدراون، بەم شێوەیەی خوارەوە:

1. لە 9ی کانونی یەکەمی 2022، سەرۆک وەزیران لە وتارەکەیدا لە میانی کۆبوونەوەی لوتکەی عەرەبی و چینی کە لە ڕیاز بەڕێوەچوو، پابەندبوونی پتەو و پرەنسیپی عێراقی و وەستانی لە تەنیشت گەلی فەلەستین و بەرگریکردنی لە مافی خۆیان بۆ دەوڵەتی نیشتمانی خۆیان، لەگەڵ پیرۆزی دووپاتکردەوە قودس وەک پایتەختەکەی.

2- لە 19ی ئایاری 2023 لە میانەی وتارەکەیدا لە کۆنفرانسی لوتکەی عەرەبی کە لە شاری جددەی سعودیە بەڕێوەچوو، سەرۆک وەزیران هەڵوێستی پتەو و پرەنسیپی عێراقی دووپاتکردەوە سەبارەت بە مافی فەلەستین بۆ زەوی و سەروەری و دامەزراندنی دەوڵەت لەگەڵ  قودسی پیرۆز وەک پایتەختی خۆی.

4- لە 22ی ئەیلولی 2023، لە وتارەکەی عێراقدا لەبەردەم کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە حەفتا و هەشتەمین دانیشتنیدا، سەرۆک وەزیران هەڵوێستی ڕوون و پتەوی عێراقی لەسەر مافی فەلەستین بۆ دامەزراندنی دەوڵەتێکی سەربەخۆی فەلەستینی نوێکردەوە کە قودس پایتەختی بێت.

5. دوای ئۆپراسیۆنی گه‌رده‌لووی ئەقسا لە 7ی تشرینی یەکەمی 2023، سەرۆک وەزیران لە هەمان ڕۆژدا، لە میانی پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ عەبدولفەتاح سیسی سەرۆکی میسر، جەختی لەسەر گرنگی یەکڕیزی هەڵوێستی عەرەبی و ئیسلامی سەبارەت بە چی گەلی فەلەستین بەرکەوتەی، و بەرگریکردن لە پیرۆزییەکان و ئاسایش و مافە ڕەواکانیان، کە پێشێلکرابوون.

6- لە 8ی تشرینی یەکەمی 2023، لە میانی پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ شا عەبدوڵای دووەمی ئوردن، سەرۆک وەزیران جەختی لە گرنگی یەکڕیزی هەڵوێستی عەرەبی و ئیسلامی و کاری بەپەلە بۆ وەستاندنی پەرەسەندن و هەنگاوی هاوبەش بۆ وەستاندنی پێشێلکارییە بەردەوامەکانی کردەوە کە لەلایەن دەسەڵاتدارانی داگیرکەرەوە دژی گەلی فەلەستین ئەنجامدرا، کە هۆکاری سەرەکی گرژی بوون لە ناوچەکانی فەلەستین.

7- لە 10ی تشرینی یەکەمی هەمان ساڵدا، لە سەردانەکەیدا بۆ مۆسکۆ، سەرۆک وەزیران لە میانی دیدارەکەیدا لەگەڵ ڤلادیمێر پوتین سەرۆکی ڕوسیا دووپاتی کردەوە کە عێراق لەسەر پرسی فەڵەستین چەسپاوە، ئەمەش مافی گەلی فەلەستین دووپات دەکاتەوە بۆ ئەوەی بە کەرامەتەوە بژین و دادپەروەری، داوای لە ڕووسیا کرد لەگەڵ وڵاتانی ئەندامی هەمیشەیی لە ئەنجومەنی ئاسایشدا هەنگاو بنێت بۆ ڕاگرتنی هێرشە بەردەوامەکانی سەر خاکەکانی فەلەستین.

8. دوو ڕۆژ دواتر و بە تایبەتی لە 12ی خەزەڵوەری 2023، سەرۆکوەزیران بە هەماهەنگی لەگەڵ کاربەدەستانی میسر بە مەبەستی گەیاندنی یارمەتییەکان کە پزیشکی و چارەسەری لەخۆ دەگرێت، ڕەوانەی کەرتی غەززە کە لە لایەن هێزە داگیرکەرەکانی زایۆنیستەوە گەمارۆدراوە، ڕەوانەی کەرتی غەززە بکرێت، سەرۆک وەزیران ڕێنمایی دا پێداویستییەکان، و پێداویستییە مرۆییە بەپەلەییەکان بۆ گەلی برای فەلەستین.

9- لە 16ی ئۆکتۆبەر، لەکاتی پێشوازیکردن لە ئەمینداری گشتی کۆمکاری عەرەبی، ئەحمەد ئەبول غیت، لە بەغدا، سەرۆک وەزیران پاڵپشتی عێراقی بۆ خۆڕاگریی هاووڵاتیانی مەدەنی لە کەرتی گەمارۆدراوی غەززە و هەموو ئەو هەوڵە فریاگوزارییە دووپاتکردەوە کە لەلایەن برایان و دۆستانەوە ئەنجامدراون ، و گرنگی هەنگاوی جددی و بەرپرسیارانەی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بۆ دوورکەوتنەوە لە کارەساتێکی مرۆیی جێپەنجەی خۆی لەسەر سەرچاوەی بوونی فەلەستینییەکان لە وڵاتەکەیاندا بەجێدەهێڵێت.

10- لە لوتکەی ئاشتی قاهیرە کە لە 21ی تشرینی یەکەمی 2023 لە میسر بەڕێوەچوو، سەرۆک وەزیران وتارێکی پێشکەش کرد کە ستایشی عەرەبی و نێودەوڵەتیی لێکرا، کە تەرخانی کرد بۆ قسەکردن لەسەر دەستدرێژی بۆ سەر غەززە، تیایدا جەختی لەوە کردەوە کە هیچ کەسێک نییە مافی ئاشتبوونەوە، سازشکردن، یان بەخشین بە ناوی گەلی فەلەستین هەیە چونکە خاوەنی خاک و دۆسیەکە جەختی لەوە کردەوە کە کاتی ئەوە هاتووە کۆتایی بە داگیرکاری ڕقاوی زایۆنیست بهێنن و ئازارەکانی گەلی فەلەستین ڕابگرن.

11- لە 6ی تشرینی دووەمی 2023 لە سەردانەکەیدا بۆ تاران و دیدارەکەی لەگەڵ ئیبراهیم ڕەئیسی سەرۆکی کۆچکردووی ئێران، سەرۆک وەزیران جەختی لەسەر پێویستی دەستبەجێ ڕاگرتنی دەستدرێژی دژی گەلی فەلەستین لە غەززە و گرنگی هەماهەنگیی بەرزی نێوان عەرەب ووڵاتانی ئیسلامی لە ناوچەکە بۆ وەستاندنی دەستدرێژی و کردنەوەی ڕێڕەوی سەلامەت بۆ گەیاندنی هاوکاری مرۆیی و کەرەستەی فریاگوزاری بەپەلە.

12. ڕۆژێک دواتر، ڕۆژی 7ی تشرینی دووەمی 2023، ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا سووتەمەنی نەوتی غاز بە بڕی (10) ملیۆن لیتر بەخشی بە نەخۆشخانەکانی غەززە، وەک هاوسۆزی عێراق و گەلەکەی لەگەڵ خەڵکی کەرتی غەززە.

13. لە 14ی تشرینی دووەمی 2023 ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر ئەوەی ئەو لیژنەیەی کە بەپێی ئەو فەرمانەی بە نوسراوی دیوانی سەرۆکی حکومەت لە بەرواری 12ی تشرینی یەکەمی 2023 دەرچووە پێکهێنراوە، ئەو کەرەستەی فریاگوزارییە وەربگرێت کە لە کۆگاکانی مانگی سووری عێراق، و ناردنیان بۆ خەڵکی کەرتی غه‌ززه‌ بۆ پشتیوانی لە دۆزی فەلەستین.

14- لە میانی دیدارەکەیدا لەگەڵ پێدرۆ سانچێز، سەرۆک وەزیرانی ئیسپانیا، کە لە 28ی کانونی یەکەمی 2023 سەردانی بەغدای کرد، سەرۆک وەزیران هەڵوێستەکانی حکومەتی ئیسپانیای لە شەرمەزارکردنی دەستدرێژی بۆ سەر غەززە بەرز نرخاند، هەروەها هەنگاوەکانی بۆ پاڵپشتیکردنی هەوڵەکانی فریاگوزاری بۆ گەلی فەلەستین و ئێمەش بەرزنرخاند پێویستی وەرگرتن دووپاتکردەوە

کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ڕۆڵی هەیە لە ڕاگرتنی ئەو پێشێلکارییە قورسانەی کە لە ناوچەکانی فەلەستین ڕوودەدەن.

15. لە میانی بەشداریکردنی لە کۆڕبەندی داڤۆس لە سویسرا لە 16ی 1ی 2024، سەرۆک وەزیران لە میانی دیدارەکەیدا لەگەڵ جەیک سولیڤان، ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتمانی ئەمریکا جەختی لەوە کردەوە کە سەقامگیری لە ناوچەکە و هەوڵدان بۆ سنووردارکردنی فراوانبوونی ململانێکان لە ڕاگرتنی شەڕەوە دەستپێدەکات لە قڕکردن کە گەلی فەلەستین دەکاتە ئامانج و یاسا نێودەوڵەتییەکان پێشێل دەکات.

16. هەروەها لە میانی دیدارەکەیدا لەگەڵ ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆکی فەرەنسا لە پەراوێزی کۆڕبەندی داڤۆس لە 17ی 1، سەرۆک وەزیران ڕۆڵی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و دەوڵەتە گەورە چالاکەکان، لەوانە فەرەنسا، دووپاتکردەوە لە کارکردن بۆ ڕاگرتنی ئازارەکان، ڕێگریکردن قڕکردنی فەلەستینییەکان، و دۆزینەوەی چارەسەرێکی ڕیشەیی بۆ ئەو پرسە کە مافی فەلەستینییەکان مسۆگەر بکات.

17- لە میانی دیدارەکەیدا لەگەڵ ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە داڤۆس لە هەمان ڕۆژدا، سەرۆک وەزیران هەڵوێستی پتەو و پرەنسیپی عێراقی دووپاتکردەوە سەبارەت بە مافی گەلی فەلەستین بۆ ئەوەی بە کەرامەتەوە لەسەر زەوییەکەی بژی.

18- لە میانی بەشداریکردنی لە کۆنفرانسی ئاسایشی میونشن و دیدارەکەی لەگەڵ ئۆلاف شۆڵز، ڕاوێژکاری ئەڵمانیا لە 17ی شوباتی 2024، سەرۆک وەزیران جەختی لە پێویستی هەڵوێستی خێرای نێودەوڵەتی بۆ وەستاندنی شەڕەکە کردەوە، هەروەها کاردانەوەی نێودەوڵەتی هاوتا نەبوو لەگەڵ قەبارەی ئەو ڕووداوەی کە بووە هۆی کارەساتی مرۆیی لە کەرتی غەززە.

19- ئەنجوومەنی وەزیران لە دانیشتنی خۆیدا لە 7ی نیسان بڕیاریدا (10) ملیۆن لیتر نەوتی سپی بۆ غەززە بنێرێت، هەروەها بریندارانی غەززە وەربگرێت بۆ ئەوەی لە نەخۆشخانە حکومی و ئەهلییەکان چارەسەریان بۆ دابین بکرێت.

20. سەرۆک وەزیران لە سەردانەکەیدا بۆ ئەمەریکا لە دیدارەکەیدا لەگەڵ جۆزێف بایدن سەرۆکی ئەمریکا لە 15ی نیسانی 2024 جەختی لە سەر پێویستی کارکردن بۆ ڕاگرتنی دەسدرێژی زایۆنیستەکان و پاراستنی خەڵکی سڤیل بەتایبەت دوای ڕووخانی هەزاران قوربانیی فەلەستینی کردەوە منداڵ و ژنان.

21. لە 22ی نیسانی 2024 لە میانی کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانی هاوبەش لەگەڵ ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیا لە سەردانەکەیدا بۆ بەغدا، سەرۆک وەزیران جەختی لەوە کردەوە کە سوکایەتیکردن بە پیرۆزییەکانی ئیسلامی و کوشتنی گەلی فەلەستین هۆکارێکە بۆ بەردەوامبوونی فاکتەرە ناکۆکییەکان لە ناوچەکەدا ، و داوای کرد دەستبەجێ دەستدرێژییەکە بوەستێنرێت و ڕێگە بدرێت هاوکارییەکان بۆ غەززە بنێردرێت.

22. لە پەراوێزی بەشداریکردنی لە کۆنفرانسی ئابووری جیهانی کە لە 28ی نیسانی 2024 لە ڕیاز بەڕێوەچوو، سەرۆکوەزیران، لە میانی دیدارەکەیدا لەگەڵ محەمەد بن سەلمان، شازادەی جێنشینی سعودیە، جەختی لەسەر پێویستی هەوڵدانی زۆر بۆ وەستاندنی شەڕەکە کردەوە، کە هی کاریگەرییەکان لە سەقامگیری ناوچەیی و نێودەوڵەتیدا ڕەنگدانەوەیان هەبوو.

23. لە 26ی ئایاری 2024، لەکاتی پشکنینی ئەو بریندارانەی فەلەستینییەکانی دوای گەیشتنیان بۆ بەغدا لە مه‌دیت توب پاڵکەوتوون، سەرۆک وەزیران ستایشی قارەمانێتی گەلی فەلەستین و خۆڕاگریی ئەوانی لە بەرامبەر دەستدرێژی دڕندانەی زایۆنیستەکان کرد، و هەڵوێستی پتەوی عێراقی نوێ کردەوە لەسەر فەلەستین و هۆکاری دادپەروەرانەی.

24. سەرۆک وەزیران گفتوگۆی لەگەڵ شا عەبدوڵڵای دووەمی ئوردن لە عەممان کرد، لە پەراوێزی بەشداریکردنی لە کۆنفرانسی کاردانەوەی بەپەلە لە غەززە لە 11ی حوزەیرانی 2024. تاوتوێی پێشکەشکردنی هاوکاری بەپەلە و ئاسانکاریی هاتنی لە عێراقەوە لە ڕێگەی ئوردنەوە بۆ… ناوچە داگیرکراوەکان، بە مەبەستی دابینکردنی یارمەتی بۆ خەڵکی گەمارۆدراوی غەززە.

25- لە 2ی تەمموزدا، سەرۆک وەزیران نامەیەکی لە مەحمود عەباس سەرۆکی فەڵەستین پێگەیشت، تیایدا سوپاس و پێزانینی قوڵی خۆی بۆ حکومەت و گەلی عێراق دەربڕی، بۆ هەڵوێستەکانی پشتیوانی لە فەلەستین و گەلەکەی و بەردەوامی ناردنی هاوکاری بۆ خەڵکی غەززە کە لەلایەن هێزە داگیرکەرەکانەوە تووشی پێشێلکارییەکی ئاشکرا دەبن.

26. 30ی ته‌مووزی ڕابردوو، لە سەردانەکەیدا بۆ ئێران بۆ بەشداریکردن لە ڕێوڕەسمی دەستبەکاربوونی مەسعوود پێشەشکیان، سەرۆککۆماری نوێی ئێران و لە دیدارەکەی لەگەڵ سه‌یدعەلی خامنەیی، ڕێبەری باڵای ئێران، سەرۆک وەزیران جەختی لە پێویستی ڕاگرتنی دەستدرێژی بۆ سەر غەززە کرد ، بەهێزکردنی هەوڵەکان بە ئامانجی ڕاگرتنی جینۆساید دژی گەلی فەلەستین، و ڕێگریکردن لە فراوانبوونی ململانێکان لەسەر ئاستی ناوچەیی.