بڕیارەكانی دانیشتنی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیران

بەغدا - INA
ئەمڕۆ یەكشەممە ئەنجوومەنی وەزیران لە میانی دانیشتنەكەیدا كە بە سەرپەرشتی محەمەد شیاع سودانی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران بەڕێوەچوو، كۆمەڵێك بڕیاری نوێی دەركرد، لەوانە دەنگدان لەسەر ئەوەی كە لێبڕینی گومرگی بۆ كۆنتێنەرە گەورەكان لە (40پێ) چوار ملیۆن دینار بێت.
نووسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆك وەزیران لە بەیاننامەیەكدا كە بەدەست ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA) گەیشتووە وتیایداهاتووە: محەمەد شیاع سودانی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران سەرۆكایەتی سی و چوارەمین دانیشتنی ئاسایی ئەنجومەنی وەزیرانی كرد، كە تیایدا دوایین پێشهاتەكانی دۆخی وڵات تاوتوێ كران و كۆمەڵێك بابەتی ئابووری و خزمەتگوزاری تاوتوێ كران، جگە لە ڕەچاوكردنی بابەتەكانی بەرنامەی كار و پێویست سەبارەت بەو بابەتە. بڕیاردانی
ئاماژەی بەوەشكرد : لە چوارچێوەی هەوڵەكانی حكومەت بۆ ڕێكخستنی سەردانی ملیۆنی بۆ مەزارگە پیرۆزەكان، و دابینكردنی پێداویستیەكانیان، لەڕێگەی لیژنەی باڵای هەمیشەییەوە، ئەنجومەنی وەزیران ئەمانەی خوارەوەی پەسەندكرد؛
1. نووسینگەی سەرۆك وەزیران، وەزارەت و پارێزگاكان و لایەنە پەیوەندیدارەكانی تر ڕاسپارد بۆ جێبەجێكردنی پێكهاتەكانی پرۆژەی سەردانی ملیۆنی، لەوانەش ڕێكارەكانی ڕاگەیاندن و ڕەوانەكردن و گرێبەستكردن و سەرپەرشتیكردنی جێبەجێكردنی كارەكان، بەپێی هەر حاڵەتێك (پێكهاتە) كە ئاراستەی دەكرێت لەلایەن سەرۆك وەزیرانەوە، و لەسەر بنەمای بەردەستبوونی تەرخانكردن و نەختینەیی دارایی.
2. ڕێكارەكانی وردبینی لە باجەكانی ئەو كۆمپانیایانەی كە پێكهاتەكانی پڕۆژەی سەردانی ملیۆنی جێبەجێ دەكەن، ئەركی دەسەڵاتە كەرتییەكانی وەزارەتەكان و پارێزگارەكان و لایەنە پەیوەندیدارەكانی تر دەبێت خەرجكردن و تەرخانكردن و داوای بودجە لە چوارچێوەی دەسەڵاتەكاندا دەبێت لە دیوانی سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتەكانی پلاندانان و دارایی.
3. لیژنەی باڵای سەردانی ملیۆنی هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەت و پارێزگاكان و لایەنە پەیوەندیدارەكانی تر دەكات بۆ هەڵبژاردنی پڕۆژەكان و تەواوكردنی مەرجەكانی خستنەڕووی پێكهاتەكانی پڕۆژەی سەردانی ملیۆنی لەگەڵ وەزارەتی پلاندانان، ئەو لایەنانەی ئەم پێكهاتانە ئامادە دەكەن، هەڵگری یاسایی و ژمێریاری  و بەرپرسیارێتی تەكنیكی لە ڕووی ئامادەكردنی پلان و دیزاین و تایبەتمەندی و نرخ بەپێی سروشتی كارەكان.
4- لیژنەی باڵای سەردانی ملیۆنی بەدواداچوون بۆ پێكهاتەكانی پڕۆژەكە دەكات لە قۆناغی ڕاگەیاندن و ڕەوانەكردن و گرێبەستكردن و جێبەجێكردندا.
هەروەها وتی : لە چوارچێوەی دیدگای حكومەت بۆ چاكسازی ئابووری و بوژاندنەوەی بزووتنەوەی وەبەرهێنان و گەشەپێدان لە وڵاتدا، ئەنجومەن ستراتیجی نیشتمانی بۆ قەرزدانی بانكی پەسەند كرد كە لەلایەن بانكی ناوەندی عێراقەوە ئامادەكرابوو، لەوانەش ئەو ڕاسپارد و پرۆگرامانەی تێیدا دامەزراون.
جەختیشی لەوە كردەوە كە ئامانجی ستراتیژییەكە هاندانی گەشەی كەرتی تایبەتی عێراقە لەڕێگەی باشتركردنی ژینگەی بازرگانی، ڕاكێشانی وەبەرهێنەرانی ناوخۆیی و بیانی، هەروەها زیادكردنی ئەو قەرزەی كە پێدەدرێت لە بەرهەمی ناوخۆیی نانەوتییەوە تا ساڵی 2029 هەروەها زیادكردنی قەرز بۆ پڕۆژەی بچووك لە بەرهەمی ناوخۆیی غەیرە نەوتی  و پارەداركردنی نزیكەی 100 هەزار پڕۆژە.
ئاماژەی بەوەشكرد : ئەنجوومەنی وەزیران دەنگیدا كە سنوورداركردنی گومرگی بۆ كۆنتێنەرە گەورەكان لە (40 پێ) 4 ملیۆن دینار بڕاوە بێت.
هەروەها وتی : بەمەبەستی بەردەوامبوون و خێراكردنی جێبەجێكردنی پڕۆژە خزمەتگوزارییە بەپەلەییەكان و تەواوكردنی پڕۆژەكانی ژێرخانی، پەسەندكرا كە وەزارەتەكانی ئاوەدانكردنەوە و نیشتەجێبوون و شارەوانییەكان و كارە گشتیەكان، تەندروستی، خوێندنی باڵا، و توێژینەوەی زانستی پەسنداكرا، لەنێو ئەو شێوازانەی گرێبەستكردن كە لە ڕێنماییەكانی جێبەجێكردنی گرێبەستە حكومییەكان (2ی ساڵی 2014) دا هاتووە، جێبەجێكردنی پڕۆژەكانی پەیوەست بە ژێرخانی و دامەزراندنی نەخۆشخانەی پەروەردەییە، پشتبەستن بە كۆمپانیا بەناوبانگ و تایبەتمەندەكان.
 شێوازەكانی گرێبەستكردن كە لە ڕێنماییەكانی جێبەجێكردنی گرێبەستە حكومییەكان (2ی ساڵی 2014) دا هاتووە بۆ جێبەجێكردنی پڕۆژەكانی پەیوەست بە ژێرخانی، و دامەزراندنی نەخۆشخانەی پەروەردەیی، پشتبەستن بە كۆمپانیا بەناوبانگ و تایبەتمەندەكان.
ووتیشی : بە ئامانجی دابینكردنی ئیمكاناتی خزمەتگوزاری و كات بەسەربردن بۆ خەڵكی بەغدای پایتەخت، ئەنجومەن ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر ڕەوانەكردنی پڕۆژەی گۆڕینی زەوی سەبازگەی ڕەشید لە ڕۆژهەڵاتی بەغدا بۆ دارستان و ناوچەی گەشتیاری بەردەوام، لە چوارچێوەی تایبەتمەندییە بەرزەكاندا كە لەگەڵ ژینگەدا بگونجێت، و بۆ وەبەرهێنان لەو ناوچەیەی كە تەنها بۆ چالاكییە وەرزشییەكان دیاری كراوە، و وەبەرهێنەر مۆڵەتی وەبەرهێنانی پێدەدرێت بۆ دامەزراندنی كۆمەڵگەیەكی نیشتەجێبوون لە (12) هەزار یەكە نیشتەجێبوون، لەبری زەوی سەربازگەكە، لە كەرتەكانی دەهنا و هێكترییا و شعار و 19 غەزالییە و هەڵوەشاندنەوەی هەموو تەرخانكراوەكانی پێشوو.
ئاماژەی بەوەشكرد:  لەلایەنی خزمەتگوزاریی پایتەختیشەوە ڕەزامەندی لەسەر وەزارەتی دارایی درا بۆ تەرخانكردنی بڕی (21,980,040,000 دینار) لە یەدەگی فریاگوزاری بۆ شارەوانی بەغدا، سەبارەت بە جێبەجێكردنی ڕاستەوخۆی پڕۆژەی پاككردنەوەی ئاو و ئاوەڕی كەرخ/ بوعیسە، لەسەر بنەمای بڕگەكانی یاسای بودجەی گشتی فیدراڵی(13ساڵی 2023).
وتیشی : لەچوارچێوەی ئامادەكارییە بەردەوامەكان بۆ ئەنجامدانی سەرژمێری گشتی دانیشتوانی مانگی تشرینی دووەمی داهاتوو، ئەنجومەن مەرجە تایبەتەكانی پەسەندكرد بۆ تەیاركردنی ناوەندی داتاكانی هەرێمی كوردستانی عێراق بە ئامێر و كەلوپەل و مۆڵەت و سێرڤەری پێویست بۆ گواستنەوەی سەرژمێری دانیشتوانی گشتی و داتاكانی پارێزگاكانی هەرێم، لە ناوەندی سەرەكی بەغداوە بۆ ئەوان.
ووتیشی : لە پڕۆسەی تەواوكردنی پڕۆژە دواكەوتووەكان لە هەموو سێكتەرەكاندا، ئەمانەی خوارەوە پەسەند كران:
1- بەرەوپێشبردنی پارچەی یەدەگی پێویست و زیادكردنی بڕی یەدەگ بۆ پڕۆژەكە (جێبەجێكردنی ژێرخانی كارەكانی (ئاو، كارەبا، و پەیوەندییەكان)) لەگەڵ قۆناغی یەكەمی كارەكانی (شارەوانی و ئاوەڕۆ) بۆ ئیفراز 2375/ كە دەكەوێتە پشتەوە (یاسین خرێبیت/ ئیفراز شەهیدانی حەشد)، و تەنیشت ئیفراز 2373، وە زیادكردنی كۆی تێچووی پڕۆژەی سەرەكی لە پارێزگای بەسرە.
2- زیادكردنی بڕی یەدەگ و كۆی تێچووی پڕۆژەی (دروستكردنی پردی قوڕنەی دووەم).
3- زیادكردنی بڕی یەدەگ بۆ گرێبەست (كاری گەشەپێدانی مەحەلە 627- حەی جامعە،ئەكسا+  ئاوی  كەرتی شارەوانی مەنسوڕ)، هەروەها زیادكردنی كۆی تێچووی پڕۆژەكە (ئەكسا ڕێگای سەرەكیی دوكانەكانی نیشتەجێبوون) كە گرێبەستەكە لەناو ئەودا هەڵكەوتووە.
لە كۆتاییدا وتی : ئەنجومەن ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر دەستنیشانكردنی كۆمپانیا قەرزدەرەكان كە پەیوەندییان بە ڕێكارەكانی دەستبەسەرداگرتن و فرۆشتنی عەقاراتی عێراقی لە فەرەنسا و قەبارەی قەرزەكانیان پەسەند كرد، بۆ ئەوەی دەستبەسەرداگرتن و فرۆشتنی خانووبەرە لە فەرەنسا دوور بكەوێتەوە