ڕاوێژكاری سەرۆك وەزیران: حكومەت نەخشەڕێگای بۆ كاری مۆدێلی ئابووری لە عێراق داناوە

بەغدا - INA- نەسار حاج
ئەمڕۆ شەممە ڕاوێژكاری دارایی سەرۆك وەزیران مەزهەر محەمەد ساڵح، دیدگای مەنهەجی حكومەتی سەبارەت بە مۆدێلی ئابوری دیاریكرد و وێڕای ئاماژەدان بەوەی بڕیارەكانی وەبەرهێنان ئاراستە دەكات بۆ گەیشتن بە ئامانجەكانیان، جەختیشی كردەوە كە حكومەتی سەرۆك وەزیران محەمەد شیاع سودانی نەخشەڕێگایەكی بۆ كاری مۆدێلی ئابووری لە عێراق دامەزراندووە.
ساڵح بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA)ی ڕاگەیاند: مۆدێلی ئابووری مۆدێلێكی بیركارییە كە بەكاردێت بۆ نوێنەرایەتیكردنی ئابووری و شیكردنەوەی ڕەفتاری هۆكارە ئابوورییە جیاوازەكان ئەم مۆدێلانە بۆ تێگەیشتن لە چۆنیەتی كارلێكی توخمە ئابوورییەكان بەكاردەهێنرێن.
بە ئاماژەدان بەوەی كە لە ئاستی فەلسەفەی مەنهەجی حكومەت بۆ عێراق، بنەماكانی مۆدێلكردنی ئابووری عێراق لە دیدێكی گرنگەوە دەستیپێكرد كە لەسەر بنەمای پرەنسیپی شیبوونەوەی تەواوی ئابووری، و بە لەبەرچاوگرتنی گۆڕاوە گشتییەكان لە پێش هەموویانەوە بنەماكانی گەشەپێدان و گەشەسەندنی بەرهەمی ناوخۆیی گشتی و سەپاندنی سەقامگیری و كاركردنی كاریگەرانەی جومگەكانی ئابووری نیشتمانی و ئاستی پەیوەندییەكانی یەكترن.
ئاماژەی بەوەشكرد : ژیانێكی دیجیتاڵی ئێستا یارمەتیدەرە بۆ بەكارهێنانی كۆمپیوتەر بۆ ئەنجامدانی تاقیكردنەوەی هاوشێوەكردن بۆ تێگەیشتن لە كاریگەرییە ئەگەرییەكانی سیاسەتە ئابوورییە جیاوازەكان و گرتنەبەری ڕێڕەوی گونجاو لێیانەوە، جەختیشی لەوە كردەوە كە عێراق لە پرۆگرامی خوێندنی حكومەتەكەیدا بناغەیەكی كردەیی و نەخشەڕێگایەكی دامەزراندووە بۆ كارەكانی مۆدێلی ئابووری بۆ عێراق لە ڕێگەی ستراتیژی ڕێگای گەشەپێدانەوە، لە سەرەتای حكومەتەكەی  سەرۆك وەزیران محەمەد شیاع سودانی.
هەروەها گوتی :  دۆخی ناهاوسەنگی ئابووری و تاكلایەنە توندەكەی هەمیشە پێویستی بە بیركردنەوە لە داهاتووی ئابووری بووە لە ڕێگەی ڕێبازێكەوە كە لەسەر بنەمای بەرهەمهێنانی كەرتێكی بەدیل كە سەركردایەتی ئابووری نیشتمانی بكات، ڕوونیشیكردەوە كە بەرنامەی ڕێڕەوی گەشەپێدان خاڵێكی ئەكادیمییە لەم ڕوانگە و ئەوەی بیرمەندی ئابووری ئەڵمانی ئەلبێرت هیرشمان لە كتێبە بەناوبانگەكەیدا (ستراتیژی گەشەپێدانی ئابووری) كە لە ساڵی 1958دا بڵاویكردەوە، پێشكەشی كرد، لە بەرەنگاربوونەوەی دۆخی ناهاوسەنگی و تاكلایەنەی ئابووری بە تیۆرێك كە لەسەر بنەمای قورسایی گەشەسەندنی ئابووری دامەزراوە، و پێشەنگێك بۆ ئابووری كە  پلەیەكی بەرزی پەیوەندییە كەرتییە دواكەوتوو و پێشكەوتووەكان دابین دەكات و لەگەڵ كارلێكی بەرز كە گەشەی بەردەوام بەدەست دەهێنێت و هاوسەنگی درێژخایەن بۆ ئابووری نیشتمانی دەگەڕێنێتەوە.
ئاماژەی بەوەشكرد : ئەم تیۆرییە لە مۆدێلەكەیدا جەخت لەسەر پێویستی وەبەرهێنان لە كەرتە ستراتیژییە تایبەت و ئەولەویەتەكانی بەرز دەكاتەوە لەبری ئەوەی لە یەك كاتدا وەبەرهێنان لە هەموو كەرتەكاندا بكرێت، ئاماژەی بەوەشكرد بەپێی ئەم تیۆرییە كەرتەكانی دیكە بە شێوەیەكی ئۆتۆماتیكی گەشە دەكەن بە تێپەڕبوونی كات، و لەم ڕوانگەیەوە بیرۆكەی مۆدێلەكە لەدایك بوو، ڕوانگەی ئابووری بۆ داهاتووی عێراق خۆشگوزەرانی و هەمەچەشنییە، كە بێ گومان لەسەر بنەمای ستراتیژییەكی ئابووریی گەورە لەسەر بنەمای ڕێڕەوی گەشەپێدان دامەزراوە.
ساڵح ئاماژەی بەوەدا كە ئەم ستراتیژەی گەشەپێدان و مۆدێلی ئابووری كە گۆڕاوە ئابوورییە گەورەكان دەباتە پێشەوە، لە دیدگای هاوبەشی نێوان دەوڵەت و كەرتی تایبەت و بنەماكانی بازاڕی كۆمەڵایەتی لە چوارچێوەی داتاكانی پلانی پێنج ساڵەی گەشەپێدانی نیشتمانی و ئامانجەكانی جیا نەكراوەتەوە كە لەم دواییانەدا دەستیان پێكردووە.
هەروەها وتی : ئەو مۆدێلە ئابوورییەی بۆ عێراق كە ئێمە بە تامەزرۆییەوە چاوەڕێی دامەزراندنی دەكەین، بناغەی پێشبینیكردن و ڕێنماییكار بۆ هەڵسەنگاندنی سیاسەتە ئابوورییەكان و ڕێنماییكردنی بڕیارەكانی وەبەرهێنان بۆ گەیشتن بە ئامانجە دیاریكراوەكانیان بە شێوەیەكی گونجاو دابین دەكات.