بڕیارەكانی ئەنجومەنی وەزیران لە دانیشتنی ئاسایی خۆیدا

بەغدا –INA
ئەنجومەنی وەزیران لە دانیشتنی ئاسایی خۆیدا كە رۆژی سێشەممە بەڕێوەچوو، كۆمەڵێك بڕیاری دەركرد، لەوانە پەسەندكردنی ئەو ڕاسپاردانەی كە لە ڕاپۆرتی تیمی بەدواداچوون بۆ بەرنامەی حكومەتدا هاتووە.
نوسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران لە راگەیندراوێكدا كە بۆ ئاژانسی هەوالێ عێراقی ( INA )نێردراوەتێیدا هاتووە " محەمەد شیاع سودانی، سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران، رۆژی سێشەممە، سەرۆكایەتی سی و دووهەمین دانیشتنی ئاسایی ئەنجومەنی وەزیرانی كرد"، ئاماژەی بەوەدا كە "كە لەم ماوەیەدا گرنگترین بابەت و پرسە گشتیەكان تاوتوێ كران و بەدواداچوونیان بۆ كرا".
بەگوێرەی ڕاگەیەندراوەكە
سەرۆك وەزیران ئاماژەی بەوەدا،"گرنگی سەرژمێری گشتی دانیشتوانی كە بڕیارە مانگی تشرینی دووەمی داهاتوو ئەنجام بدرێت، و پێویستییەكەی لە داڕشتنی پلانی سەركەوتووی ئابووری و گەشەپێدان، ئاڕاستەی وەزارەت و دامودەزگاكان- بەتایبەتی وەزارەتی پەروەردە- بە پابەندكردنی خۆیان كارمەندانی پەیوەندیدار بە جێبەجێكردنی سەرژمێری گشتی بۆ تەواوكردنی ئەركە دیاریكراوەكانیان لە چوارچێوەی سەركەوتنی سەرژمێریەكەدا".
سەرۆكی سەرۆك وەزیران بڕیاری دا  بە "بەشە پەیوەندیدارەكان بەردەوام دەبن لە پێدانی سەرجەم یارمەتییە پەسەندكراوەكانیان بەو فەرمانبەرانەی ناویان لە قۆناغەكانی سەرژمێری تۆمار كردووە و هیچیان لێ نەبڕن".
دوای بەدواداچوونی ئەنجومەن بۆ گەشەپێدانی ئابووری و ڕێكخستنی وەبەرهێنان، ڕاسپاردەكانی ئەنجومەنی وەزاری بۆ ئابووری بەم شێوەیە پەسەند كران:
یەكەم: پەسەندكردنی ڕاسپاردەی  (24200 ق)، سەبارەت بە بەدواداچوونی پڕۆژەی كیمیایی نەبراس، لەوانەش پەسەندكردنی توێژینەوەی كۆتایی پێشكەشكراو لەلایەن كۆمپانیای ڕاوێژكاری (جینێسیس)، بەپێی ئەوەی لە خولەكە هاوبەشەكاندا هاتووە كە لەلایەن ئەندامانی  لێژنەی فەرمانی وەزاری، كە لە 8ی ئابی 2023 لەلایەن وەزارەتی پیشەسازی و كانزاكانەوە دەرچووە، پارەی كۆتایی بۆ ڕاوێژكارەكە ئازادكرا لەژێر ڕۆشنایی ڕەزامەندی وەزارەتەكانی نەوت و پیشەسازی و كانزاكان لەسەر توێژینەوەكە، و بەرپرسیارێتییان لە وردبینی لە  ڕێكارە یاساییەكانی پەیوەست بە گرێبەستكردن لەگەڵ ڕاوێژكار، لە ژێر ڕۆشنایی لێكدانەوەی بڕگەی (٢)ی بڕیارنامەی (٤٧٤ی ساڵی ٢٠٢١ی ئەنجومەنی وەزیران) و ڕەوایەتی ئەو داتا و زانیاریانەی كە پێشكەش كراون و ئەو ڕێكارانەی كە لە جێبەجێكردنی مەرجەكانی گرێبەستەكە .
دووەم: پەسەندكردنی ڕاسپاردەكانی (24046 ق) و(24160 ق)، ، سەبارەت بە ڕێكخستنی ڕێكارەكانی دەرفەتی وەبەرهێنان، بەپێی ئەمانەی خوارەوە:
1- هەمواركردنەوەی بڕگەی یەكەمی بڕیارنامەی (245ی ساڵی 2019)ی ئەنجومەنی وەزیران، كە بەبڕیاری (23374ی ساڵی 2023) هەمواركراوەتەوە، سەبارەت بە پێدانی دەسەڵاتی وەزیر بۆ پابەندبوون بەمانەی خوارەوە:
ا. پێدانی دەسەڵاتی ناتایبەت بە وەزیرەكان بە بەڕێوەبەری بەشەكانی بەرپرس لە بەڕێوەبردنی دۆسێی وەبەرهێنان لە وەزارەت.
 ب. بەرێوەبەری ئەو بەشانەی بەرپرسن لە بەڕێوەبردنی دۆسێی وەبەرهێنان لە وەزارەت تیمێكی كار پێكدەهێنن كە پرۆسەی تەواوكردنی پێداویستییەكان لەگەڵ بەشە پەیوەندیدارەكانی ناو وەزارەتدا ئەنجام دەدەن، بەمەرجێك نوێنەری وەزارەت (نوێنەری وەزارەت) لە تاكە پەنجەرەدا بەشێك بێت لە تیمی كار و دەسەڵاتی پێدراو كە هاوتا بێت لەگەڵ قەبارەی ئەركەكە، كە كارەكانی وەك ئەندامێكی پەیوەندی لەگەڵ دەسەڵاتدا ئاسان دەكات.


2- ئاماژەدان بە ڕەشنووسی پێشنیاز بۆ هەمواركردنەوەی مادەی (10/دووەم/ب)ی یاسای وەبەرهێنانی هەمواركراو (13ی ساڵی 2006)، بۆ ئەوەی ببێتە: (ئەنجامدانی یەك گرێبەست لەگەڵ ئەو لایەنەی مۆڵەتی وەبەرهێنان دەدات، لەوانەش بڕگەی پابەندبوونە تەكنیكیەكان (پابەندبوونەكان). داوا لە لایەنی كەرتییەوە دەكرێت)، و بڕگەیەكی پابەندبوون لەگەڵ ئەو لایەنەی كە خاوەنی زەوییەكە (وەزارەتی دارایی)، بە مەرجێك هەر لایەنێك بەرپرسیارێتی خۆی لە ئەستۆ بگرێت بۆ ئەو بڕگانەی لە گرێبەستەكەدا هاتووە بۆ ئەو لیژنەیەی كە پێكهاتووە، بۆ ئەوەی لە چوارچێوەی پێشنیارەكاندا لێكۆڵینەوەی لەسەر بكات بۆ هەمواركردنەوەی یاسای پێشوو، و بۆ دەسەڵاتی وەبەرهێنانی نیشتمانی هەماهەنگی لە نێوان خۆی و ئەو لایەنە كەرتیی و لایەنانەی كە لە یەك پەنجەرەدا نوێنەرایەتی دەكرێن، بە وەرگرتنی ئەوەی كە پێویستە بۆ پەسەندكردنی میكانیزمێك كارێكی یەكگرتوو بۆ ئەنجامدانی گرێبەستەكان، بە ڕێنمایی میكانیزمی كاركردنی پەسەندكراو لەلایەن ئەنجومەنی وەزیران بۆ بڕیارنامەی ئابووری(230243 ق)  لە 1ی تشرینی یەكەمی 2023.


3- پابەندكردنی ئەو قەوارانەی خاوەنی خانووبەرەی دیاریكراون بۆ سەرجەم پڕۆژەكانی وەبەرهێنان بە جێبەجێكردنی دەقی مادەی (3/2)ی سیستمی فرۆشتن و بەكرێدانی خانووبەرە و زەوییەكانی دەوڵەت و كەرتی گشتی بۆ مەبەستی وەبەرهێنان و زەوی لەسەریان (٦ی ساڵی ٢٠١٧).


هەروەها ئەوەیش هاتووە كە " لە چوارچێوەی هەوڵەكانی حكومەت بۆ ئاوەدانكردنەوەی ئەو ناوچانەی ئێزیدی كە بەهۆی تیرۆرەوە وێران بوون، هەروەها لە جێبەجێكردنی ڕێنماییەكانی سەرۆكوەزیران بۆ پشتیوانیكردنی قەزای شنگال و دانیشتووانەكەی، ئەمانەی خوارەوە پەسەندكران:
1- دامەزراندنی زانكۆی شنگال لە پارێزگای نەینەوا، و بڕە پارەكان لە خشتەكانی بودجەی ساڵی 2025 تۆمار كراون.
2- كوژاندنەوە و سڕینەوەی بڕی زەوتكردن بۆ پارچە زەوی بە ژمارە (1/1 م23ی تەل ئەلقەساب (گوندی كۆچۆ)) لە قەزای شنگال بە ڕووبەری (65 دۆنم)؛ بە پشتبەستن بە بڕگەكانی یاسای بەڕێوەبردنی دارایی فیدراڵی هەمواركراوی (٦ی ساڵی ٢٠١٩).


لە چوارچێوەی بەدواداچوونەكانی ئەنجومەن بۆ پەرەپێدانی پڕۆژەكانی نەوت و بەرهەمهێنانی وەرگیراوەكانی نەوت و بەنزینی ناوخۆیی كوالیتی بەرز، ئەنجومەن ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر واژۆكردنی زیادەیەك بۆ گرێبەستی پشتگیری تەكنیكی بۆ پڕۆژەی FCC لەگەڵ كۆمپانیای (JGC) ژاپۆنی )، و بۆ دابینكردنی دارایی لە یەدەگی فراوانكردنی كۆمپانیاكە، كە لەلایەن دەستەی چاودێری دارایی فیدراڵیەوە پەسەندكراوە.
لە چوارچێوەی هەوڵەكانی حكومەتدا بە ئامانجی تەواوكردنی پڕۆژە دواكەوتوو و وەستاوەكان و بەردەوامبوون لە پڕۆژەكانی ژێرخانی، ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر زیادكردنی بڕی یەدەگ و كۆی تێچووی ئەم پڕۆژانەی خوارەوە:
1- پڕۆژەی (دروستكردنی نەخۆشخانەیەكی 100 قەرەوێڵەیی لە قەزای سەفوان).
2- پرۆژەی (تەواوكردنی ئەو كارانەی كە ماونەتەوە پرۆژەی تۆڕەكانی عەزیزیە/ پارێزگای واست).
3- پرۆژەی (عەزیزیە / ئاوەڕۆی واست).
4- پڕۆژەكانی (دامەزراندنی ڕاگرایەتی كۆلێژی پزیشكی ڤێتێرنەری) و (تەواوكردنی دروستكردنی هۆڵ و تاقیگەكانی كۆلێژی پزیشكی ڤێتێرنەری) لە چوارچێوەی پێكهاتەكانی پڕۆژەی (بیناكانی كۆلێژی پزیشكی ڤێتێرنەری/زانكۆی تكریت).
5- پڕۆژەی (بیناكانی كۆلێژی پزیشكی ڤێتێرنەری/زانكۆی تكریت).
6- پڕۆژەی (تەواوكردنی هۆڵەكانی كۆلێژی زانستی كۆمپیوتەر و بیركاری)، یەكێكە لە پێكهاتەكانی پڕۆژەی (تەواوكردنی بیناكانی زانستی كۆمپیوتەر).
7- دەستكاریكردنی تێچووی پێكهاتەی (پەرەپێدانی دەروازەی بەغدا-بەعقوبە)، یەكێك لە پێكهاتەكانی پڕۆژەی (نۆژەنكردنەوە و پەرەپێدانی دەروازەكانی چوونە ژوورەوەی پایتەخت لە سنووری شارەوانی بەغدا).
لە چوارچێوەی بەدواداچوونەكانی ئەنجومەن بۆ پڕۆژە ستراتیژییەكان لە بواری ژێرخانی ئابووریدا، لەوانەش پڕۆژەی ڕێگای بازنەیی دەوروبەری شاری بەغداد.، ئەنجومەن ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر تەرخانكردنی ڕێژەیەكی (10%)ی پڕۆژەی (بەسرە 2) بۆ شەقامی بازنەیی چوارەمی شاری بەغدا، وەك ئیستسنایەك لە پەیڕەوی هەمواركراوی (6ی ساڵی 2017)، لەگەڵ هەمواركردنەوەی  بڕگەی (دووەم)ی بڕیارنامەی (213ی ساڵی 2021)ی ئەنجومەنی وەزیران، ئەو ڕووبەرەی كە بە كۆمپانیای دایكۆ (بەسرە 2) دراوە، دەبێتە (1415) دۆنم، لەبری (1800) دۆنم، هەروەها بەپێی ئەو كۆئۆردینیات و نەخشەیەی لە كۆنوسەكەدا تۆماركراوە لە لیژنەی چوارەمی ڕێگای بازنەیی بۆ شاری بەغدا، بەمەرجێك سنوورەكان دیاری بكرێن، مۆڵەتی وەبەرهێنان هەموار بكرێتەوە، هەروەها گرێبەستی وەبەرهێنان بۆ ئەو مۆڵەتەی پێشتر ئاماژەی پێكراوە، دەستبەجێ و لە ماوەی (30) ڕۆژی كاركردن لە بەرواری ئەم بەیاننامەیەوە واژۆ بكرێت .


سەبارەت بە پرۆژەی ڕێگای گەشەپێدانی عێراق، لە ڕاگەیەنراوەكەدا پشتڕاستی كردەوە كە ئەمانەی خوارەوە پەسەندكراون:
1- خستنەڕووی پڕۆژەی (رێگای گەشەپێدان/قۆناغی یەكەم/نۆژەنكردنەوەی هێڵی ئاسنین و دروستكردنی بەشە نوێیەكان) لە چوارچێوەی خشتەكانی بودجەی وەبەرهێنانی وەزارەتی گواستنەوە بۆ ساڵی 2024 بە تێچووی مەزەندەكراو بە بڕی (3,932,060,000,000) دینار، وەك ئیستسنایەك لە وەبەرهێنانەكە ڕێنماییەكانی جێبەجێكردنی بودجە پەیوەست بە تەواوكردنی پێداویستییەكانی گشتگیری پڕۆژەكە لە بودجەی وەبەرهێنان و قەرزەكانەوە پارەدار دەكرێت.
2- وەزارەتی گواستنەوە ڕێوشوێنی پێویست دەگرێتەبەر بۆ ڕەوانەكردنی پرۆژەی (ئامادەكردنی دیزاین و وردبینیكردنی كارە تەواوكەرەكان بۆ پرۆژەكانی هێڵی شەمەندەفەر) بۆ كۆمپانیای ڕاوێژكاری ئیتاڵی (BTP) لەماوەی (15) ڕۆژدا، لەسەر بنەمای ڕەزامەندی سەرۆكی حكومەت، و وەك ئیستسنای ڕێنماییەكانی جێبەجێكردنی گرێبەستە حكومییەكان (٢ بۆ ساڵی ٢٠١٤) بە مەبەستی تەواوكردنی دیزاین و خشتەی بڕی و دیاریكردنی تێچووی ڕاستەقینە؛ بۆ جێبەجێكردنی پێكهاتەكانی پڕۆژەی پێشوو.
ئەنجومەنی وەزیران بەدواداچوونی بۆ پێشكەوتنی جێبەجێكردنی بەرنامەی حكومەت كرد، هەروەها ڕاپۆرتی تیمی بەدواداچوونی جێبەجێكردنی بەرنامەكە، لەوانەش ئەنجامەكانی سەبارەت بە ئاستی دەستكەوتەكان، بەو پێیەی ئەو ڕێكارە جێبەجێكردنانەی لە چوارچێوەی بەرنامەكەدا داڕێژراون گەیشتە (879) ڕێكارەكان، بە ڕێژەی تەواوكردن تا (٦٢%)، بە بەراورد بە تەمەنی حكومەت.


ئەنجومەن پەسەندی كرد ئەو ڕاسپاردانەی كە لە ڕاپۆرتی تیمی بەدواداچوونی جێبەجێكردنی بەرنامەكانی حكومەتدا هاتووە، بەم شێوەیە:
1- ڕاسپاردنی تیمەكانی وەزیر و سەرۆكی لیژنە لاوەكییەكانی وەزارەتەكان بۆ پێشكەشكردنی پلانی كاركردنی دەستبەجێ بۆ چارەسەركردنی پچڕانی ئەو پرۆژانەی كە ڕێژەی تەواوبوونیان لە (50%) كەمترە، و بیخەنە بەردەم ئەنجومەنی وەزیران.
2- پێكهێنانی لیژنەیەك بۆ هەمواركردنەوە و داڕشتنەوەی پلانەكانی بەرنامەی حكومەتی وەزارەتی دەرەوە، بەشێوەیەك كە لەگەڵ دیدگاكانی سەرۆكی حكومەتدا بگونجێت.
3- دروستكردنی پلانی جێبەجێكردن بە پاڵپشتی پرۆگرام و پڕۆژە و ئامانجە چارەگییەكان، سەبارەت بە ستراتیژی پەروەردە، بۆ بەدواداچوون بۆ جێبەجێكردنی ستراتیژەكە لەسەر بنەمای یەكسان لەگەڵ پڕۆژەكانی بەرنامەی حكومەت.
4- پەسەندكردنی بەرنامەی حكومی بۆ پارێزگاكان لەڕێگەی كۆبوونەوەی دەستەی هەماهەنگی نێوان پارێزگاكان ، و بەردەوامبوون لە ئەنجامدانی ئەو پێشكەوتنانەی پێویستن بۆ پەرەپێدانی میكانیزمی كۆكردنەوەی زانیاری و شیكردنەوە و پێشكەشكردن و بەدواداچوون بۆ گەیشتن بە ئەنجامێكی باشتر.
5- تەواوكردنی ئەو دەزگا و ئۆرگانە گرنگانەی كە ماونەتەوە، وەك شارەوانی بەغدا و دەسەڵاتی وەبەرهێنانی نیشتمانی، و ئەو دەزگایانەی كە ماون، كە ژمارەیان (30)ە، و زیادكردنی ڕێكارەكانی جێبەجێكردن و پەسەندكردنیان لە سەرۆكی حكومەت یان ئەنجومەنی وەزیرانەوە بۆ كۆبوونەوە ئاواتەكە، لەگەڵ ئەوەی كە نوێنەرایەتی دەكەن لەڕووی بەرنامەیەكی تایبەتەوە بۆ (39) ئۆرگان و دەزگاكان كە پەیوەندییان بە وەزارەتێكەوە نییە.
6- تەواوكردن و بەردەوامبوون لە پێدانی داتای پێویست بۆ پڕۆژە و پلانەكانی بەرنامەكە بە وەزارەتی پلاندانان و تیمی بەدواداچوونی جێبەجێكردنی بەرنامەی حكومەت، بەپێی هەر وەزارەتێك، بەپێی بڕیارنامەی كابینەی حكومەت (24505ی ساڵی 2024).
7- پەسەندكردنی ڕاپۆرتی نیوە ساڵانەی سێیەم لەسەر قۆناغەكانی پێشكەوتنی كاركردن لە جێبەجێكردنی بەرنامەی حكومەت و ڕەوانەكردنی بۆ ئەنجومەنی نوێنەران، بە پشتبەستن بە بڕگەكانی پەیڕەوی ناوخۆی هەمواركراوی ئەنجومەنی وەزیران (2ی ساڵی 2019).
8- چالاككردنی بەدواداچوونی مەیدانی وردەكاری و پەرەگراف و پڕۆژەكانی بەرنامەی حكومەت، لەسەر هەموو ئاستەكان.