ئەنجومەنی وەزیران دەسەڵات دەدات بە خوێندنی باڵا بۆ ڕاگرتنی دامەزراندنی كۆلێژ و بەشە پزیشكییەكان لە زانكۆ و كۆلێژە ئەهلییەكان

بەغدا - INA
ئەمڕۆ یەكشەممە لە میانی دانیشتنی ئاسایی خۆیدا ئەنجومەنی وەزیران كۆمەڵێك بڕیاری دەركرد، لەوانە ڕاگرتنی دروستكردنی كۆلێژ و بەشە پزیشكییەكان لە زانكۆ و پەیمانگا ئەهلییەكانی ئێستا یان داهاتوو پەرەی پێدەدرێت.
نووسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆك وەزیران لە بەیاننامەیەكدا كەدەست بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA) گەیشتووە وتیایداهاتووە : ئەمڕۆ ئەنجومەنی وەزیران بیست و نۆیەمین دانیشتنی ئاسایی خۆی ئەنجامدا، بە سەرۆكایەتی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران  وئاماژەیە بۆ ئەوەی كە باس لە بارودۆخی وڵات بەگشتی كرا، و ڕێگاكانی بەدواداچوون تاوتوێ كران” و پێداچوونەوەیان بۆ كراوە، هەروەها ڕەچاوكردنی بابەتەكانی بەرنامەی كار و بڕیاردان سەبارەت بەو بابەتانە و هەروەها پێداچوونەوە بە گرنگترین دۆسیەكانی پەیوەست بە گەشەپێدان و لایەنی ئابووری و سیاسی و پێشهاتەكانی دۆخەكە لەسەر ئاستی نیشتمانی كرا، هەروەها بابەتەكانی ناو بەرنامەی كار ڕەچاو كران و بڕیار لەبارەیانەوە درا.
لە بواری وەبەرهێنانی سەروەت و سامانی نیشتمانیمان لە غازی پەیوەندیدار و شل، ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر دەستخستنی وەزارەتی نەوت بۆ ئەو زەویانەی كە ( وێستگەی پرۆسێسی غازی ناوەندی/پرۆژەی غازی سی پی ئێف) لەسەریان دروست دەكرێت، لە چوارچێوەی كێڵگەی حەلفایە- بەسرە ، و تەواوكردنی ڕاكێشانی بۆرییەكانی غازی وشك و غازی شل (LPG)، بەپێی بنەمای قەرەبووكردنەوەی ڕەزامەندی و ئەمەش قەرەبووكردنەوەی خاوەن مافە یەكجار بەكارهێنراوەكان بە ڕەزامەندی بەپێی یاسای زەوتكردن (12ی ساڵی 1981)، هەروەها یەكلاكردنەوەی مافی خاوەن گرێبەستە كشتوكاڵییەكان (جگە لە خاوەن مافە یەكجارەكییەكان)، بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەت لە نەوت لەگەڵ وەزارەتی كشتوكاڵ، دەستنیشانكردنی ئەو زەویانەی كە پێویستن بۆ چالاكییەكانی و داوای هەڵوەشاندنەوەی ئەو پەیوەندییە كشتوكاڵیانەی لەسەریان كراوە بە پشتبەستن بە مەرجەكانی گرێبەستی نێوان بەڵێندەر و وەزارەتی كشتوكاڵ، لایەنی سودمەند (وەزارەتی نەوت) دەبێت قەرەبووی بەڵێندەران بكاتەوە بۆ بەهای بیناسازی و بەربوومەكان، لە ڕێگەی لیژنە تایبەتمەندەكانەوە كە بۆ ئەم مەبەستە پێكهێنراون، بە پشتبەستن بە بڕگەكانی یاسای (35ی ساڵی 1983)، و بۆ بەڵێندەران بەپێی یاسا و یاساكانی تر جگە لە یاسای پێشوو، قەرەبووكردنەوە دەبێت بەپێی ئەوەی لە یاساكە و باقی یاسای كشتوكاڵیدا هاتووە و بەپێی جۆری پەیوەندی كشتوكاڵی.
لە چوارچێوەی بەرنامە و پلانەكانی حكومەت بە ئامانجی چارەسەركردنی قەرەباڵغی هاتوچۆ لە بەغدای پایتەخت، ئەمانەی خوارەوە پەسەند كران:
1- سەربشكردنی وەزارەتی ئاوەدانكردنەوە و نیشتەجێكردن و شارەوانی بۆ هەڵبژاردنی شێوازی گونجاوی گرێبەستكردن و ڕیكلام بۆ پێكهاتەكانی ڕێگای بازنەیی چوارەمی شاری بەغدا، وەك ئیستسنایەك لە ڕێنماییەكانی جێبەجێكردنی گرێبەستە حكومییەكان (2ی ساڵی 2014)، بۆ مەبەست لە خێراكردنی ڕێكارەكانی گرێبەستكردن و جێبەجێكردنی پڕۆژەی پێشوو، بەو پێیەی یەكێكە لە گرنگترین پڕۆژە ستراتیژییەكان لەناو بەرنامەی حكومەتدا.
2- بە مەرجە تەكنیكی و دارایی و یاسایی و مەرجەكانی ترەوە، بە پێی بەڵگەنامەی ستاندارد، بە لایەنی كەمەوە، و بە ڕێژەی كەمكردنەوە كە لە (40%) زیاتر نەبێت لە ستانداردی بەڵگەنامەی ستاندارد بۆ كارە گەورەكان كە لەلایەن وەزارەتی پلاندانانەوە بڵاودەكرێتەوە، بە مەبەستی دڵنیابوون لە هەڵبژاردنی كۆمپانیا جێی متمانە و شایستە، و دووركەوتنەوە لە ئاڕاستەكردنەوەی بانگهێشتنامە و پێشكەشكردنی پێشنیاری نەگونجاو لە ئەگەری پەسەندكردنی ڕێژەی ستاندارد، بە بەراورد بە تێچووی خەمڵێنراوی پڕۆژەكە و پێكهاتەكانی.
3- وەزارەت و لایەنەكانی كە سەر بە وەزارەت نین  پاڵپشتی دەكەن بۆ جێبەجێكردنی پڕۆژەی جادەی بازنەیی چوارەم بۆ شاری بەغدا، كە لەلایەن وەزارەتی ئاوەدانكردنەوە و نیشتەجێكردن و شارەوانییەوە جێبەجێ دەكرێت، و هەموو لایەنەكانی پەیوەست بە جێبەجێكردنی ئەولەویەتی  سەرەكی دادەندرێن.
لە درێژەی هەنگاوەكانی چاكسازی لە باجدا، ئەنجومەنی وەزیران ڕاسپاردە و خولەكی كۆبوونەوەی لیژنەی باڵای بەدواداچوون بۆ جێبەجێكردنی چاكسازی سێیەمی باج پەسەند كرد، بە لەبەرچاوگرتنی تێبینییەكانی بەشی یاسایی لە ئەمینداریەتی گشتی ئەنجومەنی وەزیران.
هەروەها سەرۆك وەزیران ڕێنمایی پەسەندكردنی ئەو میكانیزمەی كرد كە فەرمانگەی چاودێری دارایی فیدراڵی پێشنیاری كردووە، بۆ حیسابكردنی بڕی غەرامەی درەنگ لەسەر ئەو كۆمپانیایانەی پڕۆژەی ئاوی ڕەسافە جێبەجێ دەكەن.
ئەنجومەنی وەزیران بەردەوام بوو لە تاوتوێكردنی ئەو پێشنیار و وەرەقەی كارانەی كە لەلایەن سەندیكاكان و فیدراسیۆنەكانەوە پێشكەشكرابوون، لە چوارچێوەی میوانداریكردنی بەردەوامی نەقیبەكان و سەرۆكی سەندیكاكان، كە لە ئەنجومەن میوانداری نەقیبەكان وسەرۆكەكان لە دانیشتنی خۆیدا بۆ ئەمڕۆ پێشوازی لە سەرۆكی پزیشكانی عێراقی كرد بۆ گفتوگۆكردن لەسەر ئەو توێژینەوەیەی كە یەكێتی پێشكەشی كردووە و ئەو پێشنیارانەی تێیدا هاتووە، سەرۆك وەزیران ئەمانەی خوارەوەی ئاڕاستە كرد:
1- دووبارە دامەزراندنەوەی ئەو پزیشكانەی دەستیان لەكاركێشاوەتەوە یان جێهێشتووە لە وەزارەتی تەندروستی بۆ ئەو نمرانەی كە بۆ وەزارەت تەرخان كراوە لە چوارچێوەی یاسای بودجەی ساڵی 2024.
2- وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی تەندروستی و سەندیكای پزیشكانی عێراق، توێژینەوەیەك ئامادە دەكات بۆ فراوانكردنی وەرگرتن بۆ خوێندنی باڵا لە ناوخۆی عێراق بۆ پسپۆڕییە پزیشكییەكان، بەپێی ئەو توانایانەی كە لەبەردەستدان بۆ ساڵی خوێندنی داهاتوو .
3- وەزارەتی تەندروستی هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی دەكات بۆ ئامادەكردنی بەرنامەی ڕاهێنان بۆ پزیشكانی دەرەوەی عێراق.
4- وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی بەرپرسیارە لە وەستاندنی دامەزراندنی كۆلێژ و بەشە پزیشكییەكان لە زانكۆ و پەیمانگا ئەهلییەكانی ئێستا یان داهاتوو، بە پێی ستانداردە پەسەندكراوەكان، و ڕەوانەی ئەنجومەنی وەزاری بۆ گەشەپێدان دەكرێت تا پێشكەشی  ئەنجومەنی وەزیران بكرێت.
5- بەشی پشكنینی وەزارەتی تەندروستی بە هەماهەنگی لەگەڵ سەندیكای پزیشكانی عێراق، چاودێری كارەكانی دامەزراوە تەندروستییەكان دەكات كە لە كەرتی تایبەتدا كاردەكەن، كە بەپێی یاسای دامەزراوە تەندروستییە تایبەتەكانی فیدراڵی (25ی ساڵی 2015) دامەزراوە.
6- وەزارەتی تەندروستی هەماهەنگی لەگەڵ سەندیكای پزیشكی دەكات بۆ دیراسەكردنی هەمواركردنەوەی یاسای دامەزراندنی دامەزراوە تەندروستییە فیدراڵیەكان (ژمارە 25ی ساڵی 2015).
وەك بەدواداچوونێك لەلایەن ئەنجومەنەوە سەبارەت بە پڕۆژەكانی وزەی كارەبا، دانیشتنەكە شایەتحاڵی پەسەندكردنی ڕاسپاردەی ئەنجومەنی وەزیران بوو بۆ وزە (24060) بۆ ساڵی 2024، سەبارەت بە نووسراوێكی گەرەنتی بۆ پڕۆژەی فراوانكردنی وێستگەی كارەبای حەیدەرییە لە نەجەف ئەشرەف، ئەمەش بریتییە لە پەسەندكردنی داواكاری كۆمپانیای جێبەجێكار بۆ بەكارهێنانی سەرچاوە داراییەكانی خۆی كە لە بانكەكانی عێراقدا دانراون، كە لە ئێستادا ناتوانرێت فڕێ بدرێت، هەروەها ئەو پارە داراییانەی كە دەبێ بدرێت بە كۆمپانیای پێشووی ئاماژەپێكراو بۆ وەزارەتی كارەبا لە پڕۆژەكانی پێشوو و ئێستاوە، و حجزكردنیان وەكو ئە نامەی گەرەنتی بۆ تەواوكردنی پڕۆژەی فراوانكردنەكە، بە مەرجێك پڕۆژەكە لە لیستی وەزارەتی پلاندانان بۆ ساڵی 2024 بێت.
ئەنجومەن ڕاسپاردەی ئەنجومەنی وەزاری بۆ ئابووری (24193 ق) سەبارەت بە كڕینی وایەر و كێبڵی كارەبای تێكچوو یان زیان بەركەتوو لە وەزارەتی كارەبا پەسەند كرد كە بریتی بوو لە ڕەزامەندی بۆ كڕینی كۆمپانیای ئۆر  كە یەكێكە لە پێكهاتەكانی وەزارەتی پیشەسازی و كانزاكان، بۆ ئەو كەرەستانەی پێشتر ئاماژەیان پێكراوە لە وەزارەتی كارەبا و سەرجەم پێكهاتەكانیەوە، لە بەرامبەردا نرخێك كە لە نێوان هەردوولا ڕێككەوتوون، بەمەرجێك داهاتەكان لە وەزارەتی كارەباوە بگوازرێنەوە بۆ وەزارەتی دارایی، و ئەو كۆمپانیای پێشوو بەرپرسیارێتی ڕیزكردن و باركردنی پاشماوەكان دەگرێتە ئەستۆ، بە مەرجێك تەنها لە دروستكردنی كێبڵەكاندا بەكاربهێنرێت، بە لەبەرچاوگرتنی بۆچوونی بەشی یاسایی لە ئەمیندارێتی گشتی ئەنجومەنی وەزیران.
ئەنجومەن بەدواداچوونی بۆ پڕۆژەكانی وەبەرهێنانی نیشتەجێبوون كرد، لە چوارچێوەی ئەولەویەتەكانی بەرنامەی حكومەت، و بڕیاریدا ئەمانەی خوارەوە پەسەند بكات:
1- پرۆژەی (كۆمەڵگەی نیشتەجێبوونێكی ئاسۆیی و ستوونی بۆ كارمەندانی كارگەی كەڕامە) بە پرۆژەیەكی ستراتیژی هەژمار كرا، لەسەر بنەمای دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی وەزیران كە لە یاسای وەبەرهێنانی هەمواركراوی (2ی ساڵی 2009)دا هاتووە.
2- سەرپشكردنی دەستەیەكی  وەبەرهێنانی نیشتمانی بۆ پێدانی مۆڵەتی وەبەرهێنان بۆ پڕۆژەی وەبەرهێنانی سەرەوە، بە پشتبەستن بە بڕگەكانی یاسای وەبەرهێنانی هەمواركراو (13ی ساڵی 2006)، بە مەرجی ڕەزامەندی دەستەی بەڕێوەبەری كۆمپانیای وەبەرهێنانی پیشەسازی سەربازی، وەك ئەو دەزگایەیە كە بەرپرسیارە لە داڕشتنی سیاسەتی دارایی و كارگێڕی كۆمپانیاكە.
3- لایەنە پەیوەندیدارەكان جۆری ئەو پارچە زەویە دەگۆڕن كە ژمارەیان (1/6 م 28 تاجیات)ە كە پێویستە پڕۆژەی مەبەست لەسەری دابمەزرێت، بە ڕووبەری (266 دۆنم) و خاوەندارێتیەكەی هی كۆمپانیای گشتی كەڕامەیە لە كشتوكاڵییەوە بۆ شوێنی نیشتەجێبوون بەپێی یاسا.
4. لابردنی ئەو دەستدرێژیانەی لەسەر زەویی ئەو پڕۆژەیەی پێشتر ئاماژەی پێكراوە دامەزراون لە ڕێگەی هەماهەنگی كۆمپانیای پیشەسازی سەربازی لەگەڵ فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنەكانی بەغدا، و ڕادەستكردنی زەوی بە وەبەرهێنەر لە ماوەی (30) ڕۆژ لە بەرواری تەرخانكردنی، دوور لە نیگەرانی، لەسەر بنەمای سیستەمی فرۆشتن و بەكرێدانی خانووبەرە و زەویەكانی دەوڵەت و كەرتی گشتی بۆ مەبەستی وەبەرهێنان و تەختكردن بەپێی ئەو (6ی  بۆ ساڵی 2017).
5- ڕەوانەكردنی پرسەكە بۆ وەزارەتی ئاوەدانكردنەوە و نیشتەجێكردن/دەستەی جێبەجێكردنی شارە نوێیەكان، بە مەبەستی دانوستان لەسەر نرخەكان و ڕێژەی سەدی دەوڵەت لە یەكەكانی نیشتەجێبوونی بێبەرامبەر.
لە چوارچێوەی ڕێبازی بەردەوامی حكومەت بۆ چارەسەركردنی كێشەی دواكەوتووی پڕۆژەكان، ڕەزامەندی لەسەر زیادكردنی بڕی یەدەگ و كۆی تێچووی پێكهاتەی (نۆژەنكردنەوە و دانانی كەلوپەلی كتێبخانەی ئاشوربانیپاڵ و پەیمانگای توێژینەوەی مسماری) لە زانكۆی موسڵ.
سەبارەت بە چاكسازی ئابووری، ئەنجومەن ڕەشنووسی یاسای هەڵوەشاندنەوەی یاسای پەسەندكردنی ڕێككەوتنی یەكگرتوویی ئابووری نێوان وڵاتانی عەرەبی ژمارە (169)ی ساڵی 1963ی پەسەند كرد، هەروەها ڕەوانەی ئەنجومەنی نوێنەرانی كرد، بە پشتبەستن بە بڕگەكانی دەستوور.