لە دانیشتنی سێیەمی دەستەی باڵای هەماهەنگی نێوان پارێزگاكان، سەرۆك وەزیران پاكێجێك بڕیار دەردەكات

بەغدا - INA
ئەمڕۆ یەكشەممە لە میانی دانیشتنی سێیەمی دەستەی باڵای هەماهەنگی نێوان پارێزگاكان، محەمەد شیاع سودانی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران پاكێجێك بڕیاری دەركرد.
نووسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە بەیاننامەیەكدا كە بەدەست ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA) گەیشتووە وتیایداهاتووە : سودانی سەرپەرشتی دانیشتنی سێیەمی دەستەی باڵای هەماهەنگی نێوان پارێزگارەكانی كرد كە بە هەرێمێك ڕێكنەخراون، لەو ماوەیەدا مەرجە گشتییەكانی ناو پارێزگاكان گفتوگۆیان لەسەر كرا، بابەتەكانی بەرنامەی كار گفتوگۆیان لەسەر كرا و بڕیاری پێویست درا.
بەپێی بەیاننامەك لە سەرەتای دانیشتنەكەدا  سودانی ئاماژەی بەوەدا  : جەژنی پیرۆزی قوربان نزیك دەبێتەوە، داوا لە خودای گەورە دەكات ئاسایش و ئارامی بۆ گەلەكەمان و باقی نەتەوەی ئیسلامی بگەڕێنێتەوە و جەختی لەوە كردەوە  : پێویستە هەموو پارێزگاكان كاربكەن بۆ ئامادەكردنی پێداویستییە ئەمنییەكان و خزمەتگوزارییەكان وەك ئامادەكارییەك بۆ ئەم بۆنەیە، جگە لە دابینكردنی هەموو ئامرازێك بۆ گەشتكردن بۆ زیارەتكاران بۆ مەككە و گەڕانەوەیان بە سەلامەتی.
ڕوونیكردووەتەوە : سەبارەت بە نزیكبوونەوەی وەرزی هاوین و مەرجەكانی پێشكەشكردنی خزمەتگوزاری بە هاوڵاتیان لەگەڵ بەرزبوونەوەی پلەكانی گەرما، سەرۆك وەزیران ئەمانەی خوارەوەی ئاڕاستە كردووە؛
1- پارێزگاكان بەدواداچوون دەكەن بۆ پابەندبوونی خاوەن مۆلیدەكان بە كاتی كاركردن و بڕە پارە دیاریكراوەكان، و ڕێكاری یاسایی بەرامبەر سەرپێچیكاران دەگرنەبەر.
2- وەزارەتی نەوت و پارێزگاكان بەدواداچوون بۆ پرۆسەی ئامادەكردنی نەوتی سپی بۆ خاوەن مۆلیدەكان دەكەن، بەپێی ئەو هاوكێشەی دیاریكراوە بەپێی بڕیاری دەستەی باڵای هەماهەنگی نێوان پارێزگارەكانی ژمارە 6، كە لە دانیشتنی بەڕێوەچوودا وەرگیراوە لە 17ی ئایاری 2023و دابینكردنەكە دوا نەخات؛ بۆئەوەی كەمیی كاتەكانی كاركردن دروست نەبێت، هەماهەنگییەكی زۆر لەنێوان پارێزگاكان و وەزارەتی كارەبا هەیە.
3-وەزارەتی پەروەردە ئەو مەرجانە تەواو دەكات كە پێویستیانە بۆ ئەو پۆلانەی تاقیكردنەوەكان تەواو دەكەن، هەروەها ئاسانكاری و كەشوهەوای گونجاو دروست دەكات.
4-وەزارەتی كارەبا هەڵدەستێت بە ئامادەكردنی سەنتەرەكانی تاقیكردنەوە بە شێوەیەكی بەردەوام لە ماوەی تاقیكردنەوەكاندا.
5-پێویستی وەبەرهێنان لە پشووی هاوینەدا لەلایەن وەزارەتی پەروەردە و پارێزگاكان و ئەنجومەنەكانەوە؛ بۆ ئەنجامدانی چاككردنەوەی پێویست وەك ئامادەكاری بۆ ساڵی خوێندنی داهاتوو، و دەتوانرێت تیمی هەوڵی خزمەتگوزاری بەپێی سەرچاوەكانی بەشداربن.
6-بەردەوامی هەوڵەكانی وەزارەتەكانی كشتوكاڵ و بازرگانی بۆ تەواوكردنی وەرزی بەبازاڕكردنی بەروبووم بەشێوەیەكی ئاسان و بێ دواكەوتن، هەروەها خەرجكردنی باجی دارایی بۆ جووتیاران و كۆڵبەران.
7- ئەو پارێزگایانەی لە وەرزی كشتوكاڵی هاویندا جێگیركراون هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتەكانی كشتوكاڵ و سەرچاوەكانی ئاو دەكەن بۆ جێبەجێكردنی پلانی كشتوكاڵی و پابەندبوون بە پشكی ئاو.
8- وەزارەتە پەیوەندیدارەكان هەڵمەتی بەرەنگاربوونەوەی ئافات و مێرووەكان بۆ پاراستنی بەروبوومی كشتوكاڵی ئەنجام دەدەن، بەهۆی زیادبوونی بڵاوبوونەوەیان لەگەڵ هاتنی وەرزی هاوین و بەرزبوونەوەی پلەكانی گەرما.
سودانی جەختی لە پێویستی كاركردن بە یەك ڕۆحی تیمی لە نێوان وەزارەتەكان و پارێزگاكان كردەوە، جەختی لەوە كردەوە كە خزمەتگوزارییەكان تەواو نابن جگە لە هاوكاری و كاری هاوبەش لەگەڵ حكومەتە ناوخۆییەكان، جەختی لەوە كردەوە پەرۆشییەكەی بۆ سەركەوتنی كارەكانی ئەم حكومەتانە و تواناسازیان بۆ ئەنجامدانی ئەركەكانیان بۆ خزمەتكردنی هاوڵاتیان، لەكاتێكدا پێداچوونەوە پارێزگارەكان مانگانە هەڵوێستیان هەیە لەسەر ئەو پڕۆژانەی كە لە پارێزگاكانیان جێبەجێ دەكرێن، و پڕۆژە دواكەوتووەكان لە پارێزگاكانی دیوانیە و زیقار و ئەنبار جەخت لەسەر كراوەتەوە ئامادەكردنی ڕاپۆرت لەسەر كاری پڕۆژەكان لە ماوەی (24) كاتژمێردا.
ئاماژە بەوە كراوە : لەبەرچاوگرتنی قەبارەی تەرخانكردن بۆ پڕۆژەكانی وەبەرهێنان كە لە ساڵی 2023دا بۆ پارێزگاكان پەسەندكراون، و ئەو سكرتاریەتانەی لەبەردەستیاندایە و بە ئامانجی ئەوەی پارێزگارەكان بتوانن پڕۆژەكان بە شێوەیەكی گونجاو جێبەجێ بكەن، ئەمانەی خوارەوە بڕیاردرا:
  یەكەم: پارێزگا بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی پلاندانان، دەتوانێت پلانی وەبەرهێنان بۆ پڕۆژە بەردەوامەكان بۆ ساڵی 2023 هەموار بكاتەوە، بە دووبارە دابەشكردنەوەی تەرخانكراوەكان، هەروەها دووبارە دابەشكردنەوەی سكرتاریەتەكان لە نێوان پڕۆژەكاندا، بە مەرجی دڵنیابوون لەوەی كە تەرخانكردنەكان یان ئەمانەتەكان بۆ هەر پڕۆژەیەك تەسفیر ناكرێن، لە هەمان كاتدا دڵنیا دەبن لە بەردەوامبوون و وەستاندنی ئەو پڕۆژانەی كە لێیانەوە دەگوازرێنەوە.
دووەم: وەزارەتەكانی پلاندانان و دارایی ڕێوشوێنی پێویست دەگرنەبەر بۆ جێبەجێكردنی ئەوەی لە (یەكەم)دا هاتووە لە ماوەی كاركردندا كە لە 10 ڕۆژ زیاتر نەبێت لە بەرواری گەیشتنی داواكاری پارێزگاكان بە وەزارەتی پلاندانان، بەمەرجێك ئەمە هەمواركردنەوەی پڕۆژەكانی وەبەرهێنان لەخۆ بگرێت بۆ ساڵی 2024 دواتر.
ناوبراو ڕایگەیاند : سەبارەت بە پاراستنی شوێنەوارەكانی پارێزگاكان، ئەمانەی خوارەوە بڕیاردرا:
1- پارێزگاكان بڕوانامەی گرێبەست بۆ وەزارەتی ڕۆشنبیری و گەشتوگوزار و دێرینەكان تەرخان دەكەن، بۆ كاركردن لەسەر پاسەوانی شوێنەوارەكان، بە تایبەتی لە خەڵكی پارێزگاكە.
2-وەزارەتی ڕۆشنبیری و گەشتوگوزار وشوێنەوار  و پارێزگاكان هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی ناوخۆ دەكات سەبارەت بە ڕاهێنانی پاسەوانەكان و تەیاركردنیان بە پێداویستییە پێویستەكان. 
3- ڕاسپاردەكردن بۆ ئەمینداریەتی گشتی ئەنجومەنی وەزیران/بەشی یاسایی، بۆ ئەوەی بابەتەكە بخاتە بەردەم ئەنجومەنی وەزیران بۆ دەركردنی بڕیارێك سەبارەت بە تەرخانكردنی نمرەی ئەو گرێبەستانەی پێشتر ئاماژەیان پێكراوە بۆ وەزارەتی ڕۆشنبیری و گەشتوگوزار و شوێنەوار.
لەبەیاننامەكە ئاماژە بەوە كراوە لە بواری پاڵپشتیكردنی كەرتی وەرزشی و پەرەپێدانی تۆپی پێی عێراق، بڕیاردرا بڕیارەكەی دەستەی باڵای هەماهەنگی نێوان پارێزگارەكان ژمارە (30ی ساڵی 2023) بە زیادكردنی ئەمانەی خوارەوە هەموار بكرێتەوە:
1- پارێزگاكان ساڵانە بڕی (3) ملیار دینار بۆ یانە نادامەزراوەكانی بەشدار لە خولی نایاب تەرخان دەكەن، لە تەرخانكردنی خەرجییەكانی كاركردن بۆ هەر پارێزگایەك لە ڕێگەی ڕێكاری گواستنەوە یان لە تەرخانكردنی داهاتی دەروازە سنوورییەكان، یان لە تەرخانكردنی پڕۆژەكانی پترۆدۆلار، و لە وەزارەتی دارایی، بەپێی كە لیژنەیەك لە (لالیگا/خول/یانە) پێكبهێنرێت بۆ خستنەڕووی پێداویستییە ڕاستەقینەكان و پێدانی بۆچوونی كۆتایی.
2-یانەكە بڕی (750) ملیۆن دینار تەرخان دەكات بۆ پەرەپێدانی ژێرخانی و پرۆگرام و ستاف كە لە یانەكەدا كاردەكەن، بەم شێوەیەی خوارەوە:
و- بڕی (650) ملیۆن دینار، بۆ پەرەپێدان و نۆژەنكردنەوەی ژێرخانی ئابووری.
ب- بڕی (100) ملیۆن دینار بۆ پەرەپێدانی پرۆگرام و ستافی (كارگێڕی، دارایی، یاسایی، ماركێتینگ، تەكنیكی، میدیا، بەرنامە).
3- پارەی خەرجكراو كەوتۆتە ژێر چاودێری فەرمانگەی چاودێری دارایی فیدراڵی.
4- فیدراسیۆنی تۆپی پێی عێراق ساڵانە لیستی ئەو یانانەی بەشداری لە خولی پیشەگەری و خولی نایاب دەكات.
5- جەختكردنەوە لەسەر پارێزگاكانی پەیوەندیدار بە جێبەجێكردنی بڕیاری دەستەی باڵا بۆ هەماهەنگی نێوان پارێزگاكان ژمارە (30ی ساڵی 2023).
لە درێژەی بەیاننامەكەدا هاتووە : بە پشتبەستن بەو شتانەی لە دووەمین كۆبوونەوەی لیژنەی باڵای هەماهەنگی نێوان ئەنجومەنی وەزیران و فیدراسیۆن و سەندیكاكان خراوەتەڕوو كە دوێنێ شەممە سەبارەت بە تەرخانكردنی پارچە زەوییەك لە پارێزگای بەغدا بۆ دامەزراندنی ماڵێك بۆ نیشتەجێكردنی هونەرمەندانی بەساڵاچوو، سەرۆك وەزیران ڕێنمایی پێكهێنانی لیژنەیەكی لە دەستەكەدا كرد بۆ لێكۆڵینەوە لە داواكارییەكە و پێشكەشكردنی پێشنیاری پێویست سەبارەت بەو داواكارییە.
ڕوونیشی كردەوە : سەبارەت بە ئۆتۆماتیكی و كۆكردنەوەی ئەلیكترۆنی لە بەڕێوەبەرایەتییەكانی (ئاو، ئاوەڕۆ، و شارەوانییەكان)، بڕیاردرا بەمانەی خوارەوە:
1- جەختكردنەوە لەسەر بەردەوامی جێبەجێكردنی سیستەمی بەرنامە رێژكراوی تەواوی بۆ ئۆتۆماتیكیكردنی كاری بەڕێوەبەرایەتییەكانی (ئاو، ئاوەڕۆ، و شارەوانی)، و كۆكردنەوەی ئەلیكترۆنی، بە گرێبەست لەلایەن وەزارەتی بیناسازی، نیشتەجێكردن، شارەوانی، و كارە گشتیەكان.
2- پارێزگاكان دەسەڵاتیان پێدراوە چاودێری جێبەجێكردنی دروستی كارەكان بكەن لەلایەن كۆمپانیای جێبەجێكارەوە، هەروەها ڕاسپاردەكانی پێشكەش بە وەزارەتی جێبەجێكار بكەن.
لە بەیاننامەكەدا هاتووە : ئەو دەسەڵاتانەی كە دەدرێنە دەست بەڕێوەبەرانی خانووبەرەی دەوڵەت لە پارێزگاكان گفتوگۆیان لەسەر كرا، و ئەمانەی خوارەوە بڕیاردرا:
1- پەسەندكردنی ڕاسپاردەكانی ئەو لیژنەیەی پێكهاتووە لە فەرمانی كارگێڕی ژمارە (188ی ساڵی 2023)، بەمەرجێك ئەو دەسەڵاتانەی كە لەلایەن پارێزگاكانەوە دەخرێنەڕوو، دیراسە بكرێت.
2- وەزارەتی دارایی فەرمانی وەزاری دەردەكات كە دەسەڵات دەداتە لایەنە پەیوەندیدارەكان.
3- دەستەی هەماهەنگی نێوان پارێزگاكان بەرپرسیارە لە بەدواداچوون بۆ جێبەجێكردنی ڕاسپاردەكان لەگەڵ وەزارەتی دارایی و لایەنە پەیوەندیدارەكان.
ناوبراو ڕایگەیاند : بە مەبەستی ڕێكخستنی كارەكان لە لایەنی وەبەرهێنانەوە، ئەمانەی خوارەوە پەسەند كران:
1- هەمواركردنەوەی بڕگەی (1) لە بڕیاری دەستەی باڵای هەماهەنگی نێوان پارێزگاكان ژمارە (5) كە لە دانیشتنی شەشەمدا دراوە كە لە 17ی ئایاری 2023 بەڕێوەچوو، بەم شێوەیە بێت:
- پێكهێنانی لیژنەیەك لە هەرپارێزگایەك بە سەرۆكایەتی پارێزگار و ئەندامێتی لایەنە پەیوەندیدارەكان، كە نەخشەی وەبەرهێنان بۆ پارێزگا ئامادە دەكات و پێشكەشی ئەنجومەنی پارێزگا دەكات بۆ پەسەندكردنی، بە پشتبەستن بە بڕگەكانی یاسای پارێزگاكان ڕێكنەخراون لە هەرێمێك ژمارە (21ی ساڵی 2008، وەك هەموار كراوە).
2. هەڵوەشاندنەوەی بڕگەی (2)ی بڕیاری دەستەی باڵای هەماهەنگی نێوان پارێزگارەكانی سەرەوە.