وەزیری نەوت دەستپێکردنی هەنگاوەکانی دامەزراندنی پڕۆژەی هایدرۆجینی سەوز ڕادەگەیەنێت

بەغدا - INA - حەسەن ئەلفواز

ئەمڕۆ دووشەممە، حه‌یان عەبدولغەنی، وەزیری نەوت ڕایگەیاند، لە ماوەی دە ساڵی ڕابردوودا بەرهەمهێنان بۆ زیاتر لە 4 ملیۆن و 700 هەزار بەرمیل لە ڕۆژێکدا زیادیکردووە، هاوکات ئاماژەی بە دەستپێکردنی هەنگاوەکانی دامەزراندنی پڕۆژەی هایدرۆجینی سەوز کرد، و ئامادەکردنی ڕەشنووسی یاسای وزەی نوێبووەوە و ناردنی بۆ ئەنجومەنی نوێنەرانیش دووپاتكرده‌وه‌.

حه‌یان عەبدولغەنی وەزیری نەوت لە وتارەکەیدا لە میانی دەستپێکردنی چالاکییەکانی نۆیەمین پێشانگە و کۆنفرانسی نێودەوڵەتی وزەی عێراق لەسەر گۆڕەپانی پێشانگای نێودەوڵەتی بەغدا بە بەشداری 180 کۆمپانیای ناوخۆیی سازكراوه‌ و ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA) وته‌كه‌ی وه‌ریگرتووه‌وتێدا راگه‌یاند" ئەم حکومەتە سەرەڕای تەمەنی کورتی، دەستکەوتی زۆری بەدەستهێناوە نه‌مازه‌ له‌بواری وەبەرهێنانی نەوت و گازدا ، لە کاراکردنی خولی پێنجەمی مۆڵەتدان لە چوارچێوەی خولەکانی مۆڵەتدانی نەوت، کە بە درێژایی ماوەی رابڕدوو پێش پێکهێنانی ئەم حکومەته‌ ڕاگیرابوون، ئاماژە بەوه‌شی كرد کە حکومەت، لە بەرامبەردا، کاری لەسەر ئەولەویەتی واژۆکردن و چالاککردنی ئەم گرێبەستانە کردووە بەهۆی گرنگییەکانیان لە وەبەرهێنان لە غاز و بەکارهێنانی لە بەرهەمهێنانی وزەی کارەبادا، له‌گه‌ڵ بە پەرەپێدانی پلانێک بۆ وەستاندنی سووتاندنی غاز لە جۆرەها کێڵگە نەوتییەکان، جگە لە بەستنی چەندین گرێبەست و چالاککردنی ڕێککەوتن لەم بوارەدا، لەگەڵ گرنگیدان بە بەکارهێنانی وزەی پاک و نوێبووەوە و پەیڕەوکردنی باشترین پراکتیزەکانی جێبەجێکراو لەبواری پیشەسازی نەوت و جیهاندا .

هه‌روه‌ها وتی" حکومه ت تیشکی خستۆته سه‌ڕ په‌ڕه‌پێدانی سیستمی کاره‌با بۆ به‌ده‌ستهێنانی خۆبژێوی له ڕێگه ی ته ڕخانکردنی بودجه ی پێویست بۆ جێبه جێکردنی پڕۆژه ی زۆر له و باره وه ، له په سه ندکردنی جێبه جێکردنی خوله یه کگرتووه کان و زۆرترین سوود وه ڕگرتن له ووزه ی غاز و سووتەمەنی شل و زیادکردنی  کارایی وێستگەکان، تا پەرەپێدانی وێتسگه‌كانی دابەشکردن و چارەسەرکردنی لاوازییەکانیان ده ستپێکرد ، په‌نا بردن بۆهەموو ڕێگایەک تا داپۆشینی هەموو پێداویستییەکانی سیستەم و گەڕان بەدوای سەرچاوە نوێبووەکان بۆ چالاککردنی وزەی کارەبایی هاوتەریب لەگەڵ ڕەوتی جیهانی بەکارهێنانی وزەی بەدیل و کەمکردنەوەی دەردانی گەرمی، حه‌یان راگه‌یاند" وەزارەتی نەوت بەرهەمهێنانی دوو هێندە زیادکردووە گه‌یاندووه‌ بۆ زیاتر لە 4 ملیۆن و 700 هەزار بەرمیل لە ڕۆژێکدا.

ئاماژەی بەوەشکرد" پشتبەستن بە سووتەمەنی ئینتقالی وەک یەکێک لە پایەکانی گۆڕانکاری ساڵانێکە لە دیدگای نیشتمانی و وەزاریمان بۆ پیشەسازی غاز ئامادەیە، بەو پێیەی لەم دواییانەدا دەستمان بە پڕۆژەی تەواوکەری پڕۆژەکانی خولی پێنجەم و خولی شەشەم کردووه‌ كه‌ زۆربەیان کێڵگەی غازین."

ناوبراو لە درێژەی قسەکانیدا وتی" ئەمساڵ ئامادەکاری بۆ پڕۆژەی دیکە دەکەین ، لەوانە پڕۆژەی بەسرە و پڕۆژەی حەلفایه‌ ٣٠٠ ملیۆن پێی سێجا ستاندارد، هەروەها پڕۆژەی ناسریە، ٢٠٠ ملیۆن پێ سێجا ستانداردی غاز، بەو پێیەی لە ئێستادا وەزارەت لەگەڵ کۆمپانیای فەرەنسی تۆتال ئینێرجی هەوڵی دەستپێکردن له‌ پڕۆژەی غازی یەکگرتوو، کە نزیکەی ٦٠٠ ملیۆن پێ سێجا ستانداردە ده‌دات ، کە پڕۆژەی غازی نەهر بن عومەرە بە توانای ١٥٠ ملیۆن پێ سێجا ستاندارد، کە دەتوانرێت زیاد بکرێت بۆ ٣٠٠ ملیۆن پێ سێجا، جگە لە پڕۆژەکانی دیکە لە مەنسووریا و عه‌كکاز بە توانای ٣٠٠-٤٠٠ ملیۆن پێ سێجا ستانداردی غاز.

لەسەر ئاستی پاڵاوگەی کەربەلا، عەبدولغەنی دووپاتی کردەوە کە کارکردنی ڕاستەقینەی پاڵاوگەی کەربەلا چەند مانگێک لەمەوبەر تەواو بووە، بە توانای پاڵاوتنی ١٤٠ هەزار بەرمیل لە ڕۆژێکدا، ڕوونیشی کردەوە کە ئەمە پڕۆژەیەکی ئومێدبەخشە لە پیشەسازی نەوت و لە بواری ئابووریدا،   هەروەها دانان و بەڕێوەبردنی پاڵاوگەکانی باکوور لە بێجی کە توانای 140,000 بەرمیل لە ڕۆژێکدا هەیە، بە هەوڵەکانی کۆمپانیای پاڵاوگەکانی باکوور تەواو بوو .

ئاماژەی بەوەشکرد" یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن لەگەڵ کۆمپانیا نێودەوڵەتییە تایبەتمەندەکان واژۆکراوه‌، بەو پێیەی وەزارەتی نەوت ڕۆڵی سەرەکی بینی لەم بواره‌دا، و سەرجەم پڕۆژەکانی ژێر گرێبەست بڕی زیاتر لە 8 هەزار مێگاوات به‌رهه‌م ده‌هێنن، کە بەشێکیان لە شوێنه‌ نەوتییەکانن و سوود لە کێڵگە نەوتییەکان وەردەگرێت.

ڕوونیشیکردەوە" وەزارەت ئامانجی خۆی لەسەر گواستنەوەی وزەی جیهانی داناوە و دەستەی کارگێڕی بۆ پڕۆژەکانی مەیدانی کاربۆن و پڕۆژەکانی کارایی وزە پێکدەهێنێت، بەو پێیەی پێشتر دەستمان بە یەکەم تەندەر کردوە بۆ جێبەجێکردنی پڕۆژەکانی پاراستنی کاربۆن کە لە ڕێگەی بۆندەکانی کاربۆن بۆ غازەکە پارەیان بۆ دابین دەکرێت و پڕۆژەی سووتاندن لە کێڵگەی ڕۆژهەڵاتی بەغدا بە توانای 12 ملیۆن پێ سێجا ستاندارده‌.

ئه‌وه‌شی خسته‌روو كه‌ڕەشنووسێکی یاسای وزەی نوێبووەوە ئامادەکرا بۆ دامەزراندنی پێکهاتەیەکی کارگێڕی بۆ ئەم فایلە گرنگە و دەرکردنی یاسای پێویست بۆ خێراکردنی کارەکان، پێشکەشی ئەنجومەنی وەزیرانی وزە کراوه‌ و ڕەوانەی ئەنجومەنی نوێنەران کراوه‌ بۆ پەسەندکردنی، وتی" وەزارەتی نەوت بە هەنگاوی هاوتەریب دەستیپێکرد بۆ دامەزراندنی پڕۆژەیەکی سەوزی هایدرۆجین بۆ سوودی کۆمپانیای پاڵاوگەکانی باشوور بە توانای 800 تۆن ساڵانە، لەگەڵ وێستگەیەکی کارەبای خۆر بە توانای 130 مێگاوات.

لە کۆتاییدا وتی: ئێمە لە سەروبەندی قۆناغێکی گرنگداین لە بواری وزەی عێراقدا، پێویستە ستراتیژییەکی یەکگرتوو دابمەزرێنین و دەردانی گازی ژەهراوی کەم بکەینەوە بۆ ئەوەی گۆڕانکارییەکە سەرچاوەی بوژاندنەوەی ئابووری عێراق بێت، و جەختیشی لەوە کردەوە کە ئەم ستراتیژیه‌ هەموو لایەنەکان لەبەرچاو دەگرێت، لەوانەش سووتەمەنی، کارەبا، گواستنەوەی سەوز، دەردانی گازی ژەهراوی و هایدرۆجین، و ڕێگا و میکانیزمەکانی ئەم گۆڕانکارییە هێڵکاری دەکات له‌ پارەدارکردنی حکومەت و وەبەرهێنان بەپێی نوێترین و باشترین ڕێگاکان.