ڕاوێژکاری دارایی سەرۆک وەزیران دواین یەدەگی دراو و زێری عێراق ئاشکرادەکات

بەغدا - INA- نەسار حاج
ئەمڕۆ شەممە ڕاوێژكاری دارایی سەرۆك وەزیران مەزهەر محەمەد ساڵح وردەكاریی نیشاندەرەكانی كارایی یەدەگی دەرەكی خستەڕوو، هاوكات جەختی لەوە كردەوە كە ئاماژە بەوە دەكەن كە ئەمڕۆ عێراق  لەباشترین  مێژووی دارایی خۆیەتی
ساڵح، بۆ ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA) ڕایگەیاند : داهاتی نەوتی عێراق وەك سەرچاوەی سەرەكی گەشەی یەدەگی دراوی بیانی وڵات دەمێنێتەوە، ئەو یەدەگانەش لەگەڵ بەرزبوونەوەی ئەو یەدەگانە لەگەڵ بەرزبوونەوەی خولی بنچینەكانی نەوت بەرزدەبنەوە، كە هەموو ئەمانە دەبنە هۆی زیادبوونی پێوەرەكانی كارایی یەدەگی دراوی بیانی، جا كارایی بازرگانی بێت (داپۆشینی یەدەگی ئاماژەپێكراو بۆ ژمارەی مانگەكانی هاوردەكردن بۆ عێراق، كە لە ئێستادا 15 مانگ زیاترە بە بەراورد بە ستانداردی جیهانی سێ مانگ)، یان لە داپۆشینیدا دابینكردنی پارە، یان بەو ڕاستییەی كە ئەم یەدەگە بیانیانە بە ڕێژەیەك توانای داپۆشینی خزمەتگوزارییەكانی قەرزی دەرەكییان هەیە كە دەدرێن.
ئاماژەی بەوەشكرد : داهاتی نەوتی وڵات تا ئێستاش 98%ی سەروەت و سامان بنچینەكانی وەبەرهێنان بۆ یەدەگی دراوی بیانی وڵات دابین دەكات، جا چ بە زێڕی دراوی یان دراوی بیانی جۆراوجۆر. هەموو پێوەرەكانی كارایی یەدەگی بیانی كە لە سەرەوە باسمان كرد، ئاماژەن بۆ ئەوەی عێراق ئەمڕۆ وایكردووە ئەم یەدەگانە لەگەڵ پێوەرەكانی ڕێژەی گەشەكردن لە زیادەی هەژماری ئێستا وهاوسەنگی پارەدان بۆ بەرهەمی ناوخۆیی گشتی وڵاتەكە گەشە دەكەن و  كە بۆ ساڵی 2023 بە نزیكەیی (ئەرێنی) خەمڵێندراوە 9%) و بۆ ساڵی 2024 بە هەمان ڕێژەی هاوشێوە خەمڵێندراوە، ، بەپێی ئەو زانیاریانەی لەلایەن دامەزراوە نێودەوڵەتییەكانی هەڵسەنگاندنی قەرزەوە بۆ عێراق بڵاوكراونەتەوە.
ئاماژەی بەوەشكرد : میكانیزم و ڕێنماییە ستانداردەكانی وەبەرهێنان هەیە كە لەسەر ئاستی جیهانی لەلایەن دەسەڵاتی دراوەوە پەسەندكراون لە بەڕێوەبردنی یەدەگی دراوی بیانی وڵاتدا، بەو پێیەی كە ئامراز و شێوازەكانیان بە ڕاوێژ لەگەڵ ڕێكخراوە داراییە نێودەوڵەتییە فرەلایەنەكان هەڵدەسەنگێندرێت، لەوانەش سندوقی دراوی نێودەوڵەتی و بانكی نێودەوڵەتی ، لەسەر بنەمای خولیی بۆ دڵنیابوون لە بەڕێوەبردنی گونجاوی یەدەگەكان، جا چ لە دابینكردنی گەڕانەوەی گونجاو، نەختینەیی بەس و مەترسی كەم لە هەمان كاتدا.
ناوبراو لە درێژەی قسەكانیدا وتی: دووركەوتنەوە لە هەموو جۆرە مەترسییەك لەبەرچاو دەگرێت، جا مەترسییەكانی هەڵاوسانی نرخی ئاڵوگۆڕی دراو، سوود، یان مەترسییەكانی نەختینەیی، هەروەها مەترسییە یاساییەكان لە بەڕێوەبردنی ئەو یەدەگانەدا كە بنەمای  وەبەرهێنانی بیانی وڵاتن،ئەمڕۆ ئەوان نوێنەرایەتی شتێكی هاوشێوەی سندوقی سەقامگیركردنی نرخی دیناری عێراقی دەكەن كە بەرگری لێدەكات لە سیاسەتی دراوی وڵات  و نوێنەرایەتی ئەو سەروەت و سامانە دەكات كە هاوتای دراوی نیشتمانییە كە وەك (بەرپرسیاریەتییەكان) دەرچووە و ڕووماڵكردنی گونجاوی دینار بۆ دڵنیابوون لە سەقامگیرییەكەی  جگە لە ڕۆڵی یەدەگەكان لە دابینكردنی دارایی بازرگانی دەرەكی بۆ كەرتی تایبەت.
لە كۆتایی قسەكانیدا جەختی لەوە كردەوە كە لەگەڵ زیادبوونی سوخولی بنچینەكانی نەوتی و سامانی دەرەكی وڵات زیاد دەكات و لەگەڵ گەشەبوونی بیانی لە وڵات ،بەناچاری  وەبەرهێنانی وڵات بەرز دەبێتەوە.