بڕیارەكانی كۆبونەوەی ئەنجومەنی وەزیران

بەغدا - INA

ئەمڕۆ سێشەممە، ئەنجومەنی وەزیران كۆمەڵێك بڕیاری دەركرد، لەوانە پەسەندكردنی ڕەشنووسی یاسای چاكسازی ئابووری و ناردنی بۆ ئەنجومەنی دەوڵەت، هەروەها پێدانی خاوەندارێتی لەو زەویانەی كە پێشتر بۆ ئەو ٢٥٠ خێزانە ئاوارەی ناوچەی سالین لە پارێزگای بەسرە تەرخانكرابوون.

نوسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران لە راگەیندراوێكدا بە دەستی ئاژانسی هەواڵی عێراقی  گەیشتووە تێیدا هاتووە: سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران محەمەد شیاع سودانی، رۆژی سێشەممە سەرۆکایەتیی پەنجا و دووەمین دانیشتنی ئاسایی ئەنجومەنی وەزیرانی کرد و تیایدا گفتوگۆ لەسەر بارودۆخی گشتی وڵات کرا، هەروەها تاوتوێی دیارترین دۆسیەکانی ئابووری و خزمەتگوزاری کرا کە لە   چوارچێوەی بەرنامەی حکومەتدا جێگیرکراوە و بابەتەکانی پەیوەندیدار بە خشتەی کارەوە باسیان لێ کرا و ڕاسپاردە و بڕیاری پێویست لەو بارەیەوە درا.

لە راگەیندراوەكە ئەوەیش هاتووە كە "لە چوارچێوەی پاڵپشتی حکومەتدا بۆ کەرتی وەرزش و بە ئامانجی پشتیوانیکردنی هەڵبژاردەی نیشتمانیمان لە جامی ئاسیادا کە مانگی داهاتوو لە قەتەر دەست پێدەکات، بەڕێز سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران وەزارەتی گواستنەوەی ڕاسپارد داشکاندن بکات بۆ گەشتە ئاسمانییەکان بۆ ئەو عێراقیانەی کە ئارەزووی بەشداریکردنیان هەیە لە پاڵەوانێتیەکە و کارتی فەرمییان هەیە و لەلایەن ڕێکخەرانی پاڵەوانێتییەکەوە باوەڕپێکراوە، هەروەها وەزارەتی دەرەوەی ڕاسپارد پەیوەندی لەگەڵ لایەنی قەتەریدا بکات بە مەبەستی ئاسانکاری بۆ دەستکەوتنی ڤیزەی چوونەژوورەوە".

هەروەها لە چوارچێوەی دانیشتنەکەدا، "ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر خاوەندارێتی کردنی زەوی بۆ ئەو خێزانانەی کە ئاوارەن لە ناوچەی (سڵین) لە پارێزگای بەسرە و ژمارەیان دەگاتە (250) خێزان و ئەو زەویانە پێشتر بە نرخێکی ڕاستەقینە بۆیان تەرخانکراوە لە دەرەوەی سنووری شارەوانی بەسرە و بەدەرکردنی لەو ڕێوشوێنانەی کە لە زیادکردنی ئاشکرادا و یاسایی هەموارکراو فرۆشتن و بە کرێی دانی ماڵی دەوڵەت (21 ی ساڵی 2013) دا هاتووە".

لە راگەیندراوەكە ئاماژە بۆ ئەوەیش كراوە كە "ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر هەموارکردنەوەی بڕگەی (29)ی بڕیارنامەی ئەنجومەنی وەزیران (23465ی ساڵی 2023) سەبارەت بە پێشنیارەکانی لاوان بۆ ئەوەی بەم شێوەیەی خوارەوە بێت:

- بەخشینی پارە بۆ بەرنامە براوەکان دەبێت لە بڕی ئەو 5 ملیار دینارە بێت کە تەرخان کراوە بۆ فەرمانگەی ڕێکخراوە ناحکومییەکان لە ئەمیندارییەتی گشتی ئەنجومەنی وەزیران بۆ پشتگیریکردنی ڕێکخراو و تیمە خۆبەخشەکان.

هەروەها "لەچوارچێوەی ڕسپاردەکانی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران بۆ بەردەوامبوون لە تەواوکردنی ئەو پڕۆژانەی کە دواکەوتوون، لەوانە پڕۆژەی میترۆی بەغداد، ئەنجومەن ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر ئەوەی (ئامادەکردنی دیزاین و سەرپەرشتیکردنی جێبەجێکردنی پڕۆژەی میترۆی بەغداد) بخرێتە ناو خشتەکانی بودجەی وەبەرهێنانی ئەمیندارییەتی بەغداد-ەوە بۆ ساڵی 2023 بە تێچوونی کۆی گشتی (913804000000) دینار، تەنها نۆ سەد و سیانزە ملیار و هەشت سەد و چوار ملیۆن دینار دوای تەواوکردنی پێداویستییەکانی لیستەکە لەلایەن ئەمیندارییەتی بەغداد-ەوە و جێگیرکردنی ئەوەی کە وەبەرهێنەرەکە دواتر تێچوونی تەواوی پڕۆژەکە هەڵدەگرێت".

لەبەشێكی تر بڕیارەكانی ئەنجومەنی وەزیران لە دۆسیەی وزەدا" ڕاسپاردەی ئەنجومەنی وەزیرانی وزە (23101 ط) بۆ ساڵی 2023 پەسەندکرا سەبارەت بە پەسەندکردنی ڕاسپاردەی دەستەی بۆچوون لە وەزارەتی کارەبا بەم شێوەیەی خوارەوە:

دەسەڵاتدان بە وەزیری کارەبا یان هەر کەسێک کە دەسەڵاتی پێبدات، بۆ واژۆکردنی یاداشتنامەیەکی بنەمایی هاریکاری لە نێوان وەزارەتی کارەبا و  (Toyota Tsusho Corporation) بە شێوەیەک بگونجێت لەگەڵ پلانی وەزارەت و تەرخانکردنی دارایی بەردەستدا".

۱. داراییکردنی پشکی وەزارەتی نەوت / کۆمپانیای نەوتی بەسرە لە کێڵگەی ڕۆژئاوای قورنە/1 لە کارکردن، لەسەر بنەمای ئەوە بێت کە لە بڕیاری (2ی ساڵی 2022)ی ئەنجومەنی وەزیراندا هاتووە بە بڕی 250 ملیۆن دۆلار، لە ڕێگەی تەرخانکردنی بڕی نەوتی خاو کە لەلایەن کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوتەوە هەناردە دەکرێت و بڕە پارەکانیان دەخرێتە سەر هەژمارێکی بانکی کە بۆ ئەم مەبەستە کراوەتەوە (دەرەوەی عێراق)، ئەمەش بە ڕێککەوتنێکی تایبەت لەگەڵ کارپێکەری سەرەکی کێڵگەکە (کۆمپانیای نەوتی بەسرە) ڕێکدەخرێت.

2. لەبەرئەوەی کێڵگەکە یەکێکە لە پێکهاتەکانی پڕۆژەی خولی مۆڵەتی نەوت کە لە پلانی وەبەرهێناندا هاتووە کە بە جۆرێک لە نەوتی خاو پارەی بۆ دابین دەکرێت، بۆیە سنووردارکردنی ئەو بڕە پارەیەی کە لە بڕگەی (1) دا ئاماژەی پێکراوە، لە تەرخانکراوەکانی ئەو پڕۆژانەی کە لە یاسای بودجەی فیدراڵیدا ئاماژەی پێکراوە (13ی ساڵی 2023) و بە هەمان میکانیزم و لەلایەن وەزارەتی داراییەوە بەکاریدەهێنێت، لە جێبەجێکردنی سنووردارکردنی کێڵگە نەوتییەکانی دیکە.

۳. کرێی قازانج و باجی بەڕێوەبردن و ئەو سوودانەی کە لە ئەنجامی بەشداریکردنی لە گرێبەستی خزمەتگوزاریدا هاتووە بۆ کێڵگەی ڕۆژئاوای قورنە/1 لە بەرژەوەندی کۆمپانیای نەوتی بەسرە دەبێت، هاوشێوەی پشکی کۆمپانیاکە لە کێڵگەی نەوتی زوبەیر.

4. واژۆکردنی ڕێککەوتنێکی فرۆشتنی پشک لە نێوان ئێکسۆن مۆبێل و کۆمپانیای نەوتی بەسرە، کە بریتییە لە پارەدانی نرخی فرۆشتنی پشکەکە دوای ئەنجامدانی یەکلاییکردنەوەی کۆتایی بە نەوتی خاو.

هەر بەپێی راگەیندراوەكە" ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر زیادکردنی سەرمایەی کۆمپانیای گشتی بۆ بەڕێوەبردنی گواستنەوەی  تایبەت بۆ ئەوەی ببێتە (30301762716) دینار، سی ملیار و سێ سەد و یەک ملیۆن و حەوت سەد و شەست و دوو هەزار و حەوت سەد و شانزە دینار، لەبری سەرمایەی ئێستای کە (675) ملیۆن دینارە و بە زیادبوونی (29626762716) دینار، تەنها بیست و نۆ ملیار و شەش سەد و بیست و شەش ملیۆن و حەوت سەد و شەست و دوو هەزار و حەوت سەد و شانزە دینار،، لەسەر بنەمای یاسای هەموارکراوی کۆمپانیا گشتییەکان (22ی ساڵی 1997) و وەزارەتی گواستنەوە ڕێوشوێنی پێویست دەگرێتەبەر بۆ جێبەجێکردنی ئەوەی لە بڕگەی (1)دا هاتووە کە لە سەرەوە ئاماژەی پێکراوە".

لەبەشێكی تری   راگەیندراوەكە  ئەوەیش هاتووە كە "لەچوارچێوەی بەرنامەی حکومەت بۆ پشتگیریکردنی شوێنەوار، ڕاسپاردەی ئەنجومەنی وەزیران بۆ گەشەپێدانی مرۆیی (23037 ب) بۆ ساڵی 2023 پەسەندکرا، کە پەسەندکردنی ڕەوانەکردنی پڕۆژەکانی نۆژەنکردنەوەی دیواری نەینەوا و قەڵای کەرکوک (لە چوارچێوەی پڕۆژەکانی نۆژەنکردنەوە و چاککردنەوەی شوێنەوارەکاندا)، بۆ ئەو کۆمپانیایانەی کە لەلایەن کۆمپانیای تایبەتمەندەکانی یونسکۆوە باوەڕپێکراون بە گرتنەبەری شێوازی بانگهێشتکردنی ڕاستەوخۆ، بەدەرکردنی شێوازەکانی گرێبەستکردن کە لە ڕێنماییەکانی جێبەجێکردنی گرێبەستە حکومییەکانی (2ی ساڵی 2014)دا دیاریکراون بەهۆی سروشتی تایبەتمەندی ئەم پڕۆژانە".

هەروەها "ڕەزامەندی درا لەسەر ڕاستکردنەوەی ئەو ڕێوشوێنانەی کە لەلایەن پارێزگای بابلەوە ئەنجامدراون و ئامادەکردنی شێوازی گرێبەستەکە، سەبارەت بە پڕۆژەی چاککردنەوەی ئەو ڕێگایەی کە پارێزگای بەغداد و پارێزگای  کەربەلای پیرۆز بەیەکەوە دەبەستێتەوە، بۆ پەیڕەوکردنی ڕێوشوێنە گونجاوەکان بۆ پارەدانی ئەو مافانەی کە بۆ هەردوو کۆمپانیای جێبەجێکار (کۆمپانیای سەرح بابل و کۆمپانیای قمە ئەلحسام ئەلعەرەبی) هەیە، لەگەڵ گرێبەستی بەرپرسیارێتی لایەنی جێبەجێکار بۆ کارە جێبەجێکراوەکان و پابەندبوونی بە کاری چاککردنەوە، بە مەرجێک پارێزگاکە سەلامەتی ڕێکارەکانی گرێبەستەکە لە ئەستۆ بگرێت، پارێزگاری بابل بەرپرسیارە لە سنووردارکردنی کارە جێبەجێکراوەکان و پێداچوونەوە بە گونجاندنیان دەکات لەگەڵ تایبەتمەندییە تەکنیکییە پێویستەکان، بەپێی خشتەی بڕی ئامادەکراوی پێشوەخت، و ئاستی دۆخی جێبەجێکردن، بە پاڵپشتی لیژنە تەکنیکییە پەیوەندیدارەکان".

بەپێی راگەیندراوەكە "ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر ڕاسپاردەکانی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی سەبارەت بە گەڕانەوەی بارەگای یەکێتیی ئەنجوومەنەکانی توێژینەوەی زانستی عەرەبی بۆ عێراق بەم شێوەیەی خوارەوە:

1. وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی بارەگای یەکێتی ئەنجوومەنەکانی توێژینەوەی زانستی عەرەبی لە عێراق ئامادە دەکات، لە ڕێگەی ئەنجامدانی نۆژەنکردنەوە و چاککردنەوەی بیناکە و تەواوکردنی پێداویستییەکانی بە شێوەیەک ڕێگە بدات بە ئەنجامدانی چالاکییەکانی و لە داهاتی سندوقی خوێندنی باڵا لە سەنتەری وەزارەت.

2. وەزارەتی عێراق ئاگادار بکاتەوە کە بەشدارییەکانی عێراق بەڕێژەی 50% ی بودجەی ساڵانەی فیدراسیۆن بێت و لە ساڵی دارایی 2025ەوە دەست پێدەکات.

3. ئاگەدارکردنەوەی وەزارەتی دەرەوە بۆ ئاسانکردنی ڕێکارەکانی کارمەندانی ئەنجومەنی توێژینەوەی زانستیی عەرەبی.

4. زانکۆ ناحکوومییەکان پاڵپشتی پێویست پێشکەش بە فیدراسیۆن بکەن بەپێی یاسای خوێندنی باڵای ناحکوومی ژمارە 25 ی ساڵی 2016.

ئەنجومەنی وەزیران بەردەوام بوو لە گفتوگۆکردن لەسەر بابەتەکانی دیکەی بەرنامەکە و ئەم بڕیارانەی خوارەوە دران:

یەکەم/ پەسەندکردنی پڕۆژە یاسای چاکسازی ئابووری و ناردنی بۆ ئەنجومەنی دەوڵەت بۆ ووردبینی کردنی گونجاو و دواتر گەڕاندنەوەی بۆ ئەمیندارییەتی گشتی ئەنجومەنی وەزیران بۆ ئەوەی ڕاستەوخۆ ڕەوانەی ئەنجومەنی نوێنەران بکرێت لەسەر بنەمای بڕگەکانی دەستوور، بە ڕەچاوکردنی ئەو تێبینییانەی کە لەکاتی دانیشتنەکەدا خرانەڕوو.

دووەم/ هەموارکردنەوەی ناوی (فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی بەغداد / خوولی یەکەم) ، کە لە بڕیاری ئەنجومەنی وەزیراندا هاتووە (23098 لە 2023) ، بۆ ئەوەی ببێتە ناوی ( فێستیڤاڵی سینەمای لاوانی یەکەم بۆ ساڵی 2023).

سێیەم/ پەسەندکردنی ئەوەی لە وەزارەتی ناوخۆوە هاتووە سەبارەت بە پڕۆژەی ئامادەکردن و دانانی سیستەمێکی کامێرای یەکخراو و تێچووی کامێراکان لە داهاتی دەروازە سنوورییەکان (50%) پشکی پارێزگای بەغدا دابین دەکرێت بەگوێرەی ئەو گرێبەستەی کە لە نێوان کۆمپانیای جێبەجێکەر و وەزارەتی ناوخۆدا کراوە.

چوارەم/ دووبارە تەرخانکردنەوەی  بڕە پارەیەک بۆ وەزارەتی تەندروستی، بۆ دابینکردنی پارە بۆ گرێبەستەکانی دەرمان و ئامێر و پێداویستییە پزیشکیەکان لەسەر بنەمای بڕگەکانی یاسای بودجەی گشتی فیدراڵی (13ی ساڵی 2023) کە لە پەیماننامەی نێودەوڵەتی ڤاکسین (GAVI) وەرگیراوە.