ڕاوێژكاری سەرۆك وەزیران: حكومەت بە دوو ئاراستە كاری كرد بۆ بەرگریكردن لە سەقامگیری ئابووری

بەغدا - INA - نەسار حاجی
ڕاوێژكاری دارایی سەرۆكوەزیران ، مەزهەر محەمەد ساڵح، ئەمڕۆ چوارشەممە دووپاتیكردەوە كە حكومەت بە دوو ئاراستە كاریان كردووە بۆ بەرگریكردن لە سەقامگیری ئابووری، هاوكات ئاماژەی بەوەدا كە یەدەگی دراوی بیانی وڵات گەورەترینە لە مێژووی دارایی عێراقدا، و پاكێجەكەشی بۆ چارەسەركردنە ئامانجی نرخی ئاڵوگۆڕكردن ڕێگریكردنە لە قازانجكردن لەسەر حیسابی سەقامگیری ئابووری.
ساڵح بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی ڕاگەیاند: یەدەگی دراوی بیانی وڵات گەورەترینە لە مێژووی دارایی عێراقدا و 100 ملیار دۆلاری تێپەڕاندووە، بەو پێیەی پۆرتفۆلیۆی یەدەگی ناوەندی عێراق پێكدەهێنێت، ئاماژەیە بۆ ئەوەی “داواكاری بازاڕ بۆ دابینكردنی دارایی بۆ ئاڵوگۆڕە دەرەكییەكان بۆ كەرتی تایبەت لە ڕێگەی ئەمانە ئەنجام دەدرێت یەدەگی فەرمی لەلایەن دەسەڵاتی دراوەوە لە ڕێگەی پلاتفۆرمەكەیەوە بە نرخی فەرمی 1,320 دینار بۆ هەر دۆلارێك نمایشكرا.
ئاماژەی بەوەشكرد، "كارایی بازرگانی بەرزی یەدەگی دراوی بیانی وڵات بەرزترین پێوەرەكانی ستانداردی خۆی هەیە بۆ ماوەی زیاتر لە (پانزە مانگی بازرگانی)، لەكاتێكدا ستانداردی جیهانی نزیكەی (سێ مانگ)ە".
هەروەها وتیشی، "لە كاتێكدا خواست لەسەر دراوی بیانی لە ڕێگەی پلاتفۆرمی بانكی ناوەندی عێراقەوە دارایی دەكرێت و باڵانسی بانكی بە دراوی بیانی جۆراوجۆر بەرز دەكرێتەوە بۆ دابینكردنی دارایی بازرگانی دەرەكی كەرتی تایبەت، كە ئەمەش 85% یان زیاتر لە پێویستی ڕاستەقینەی دراوی بیانی پێكدەهێنێت، داواكاری بۆ گواستنەوەی دەرەكی و بەپێی یاسا و ستانداردەكانی حوكمڕانی لە ئاستی جیهانیدا، سەرەڕای ئەمە، داواكاری هەیە بۆ دۆلاری نەختینەیی بۆ دابینكردنی دارایی كارەكانی بازرگانی كاڵا زۆر تایبەتەكان كە لە پێنج كاڵا تێنەپەڕن، و هێزەكانی ناو بازاڕ هەوڵدەدەن بۆ كڕینی لە دەرەوەی میكانیزمە بازرگانییە فەرمییەكان بە پەنابردن بۆ بەدەستهێنانی دۆلاری نەختینەیی لە بازاڕی هاوتەریب (كە ئەو بازاڕەیە كە نایكات تەنها 10%ی داواكاری دراوی بیانی پێكدەهێنێت كە بۆ گەشتكردن لە دەرەوەی وڵات تەرخانكراوە بۆ دابینكردنی دارایی بازرگانی نافەرمی خۆی) .
ناوبراو لە درێژەی قسەكانیدا وتی، "ئەمە كارە بازرگانییەكانن كە بە شێوەیەكی یاسایی لەلایەن بەشی دارایی و بازرگانی و بانكییەوە دانپێدانانیان پێدا نییە و بە هۆكاری زۆرەوە ئەنجام دەدرێن، لەوانە خۆدزینەوە لە باج یان گومرگی یان خۆدزینەوە لە پشكنین و ڕێكارەكانی كۆنترۆڵكردنی كوالیتی".
ئاماژەی بەوەشكرد، "سیاسەتی ئابوری بەگشتی و سیاسەتی دراو بە تایبەتی هەموو توانایەكی ئابوورییان هەیە بۆ كۆنترۆڵكردنی ژاوەژاوی بازاڕی هاوتەریب، كە بە بەرەنگاربوونەوەی چالاكییە بازرگانییە نایاساییەكان لە سەرووی هەموو شتێكەوە نوێنەرایەتی دەكرێت، بەو پێیەی لە ئێستادا دەوڵەت سیاسەتی بەرگریكردن لە ئەستۆ دەگرێت سەقامگیری ئابووری، بەتایبەتی لە دابینكردنی دابینكردنی كاڵای پێویست بۆ ئەو كاڵایانە كەكاریگەری لەسەر ژیانی هاوڵاتی دەبێت ڕاستەوخۆ، بە نرخێكی مامناوەند، بە نرخی ئاڵوگۆڕی 1320 دینار بۆ هەر دۆلارێك لەسەر بنەمای هەمیشەیی، و بە دوو ئاراستە. یەكەمیان: دابینكردنی سەبەتەی خۆراك و دەرمانی پاڵپشتیی زیادە، كەرەستەی بیناسازی، و پارچەی یەدەگی خواستێكی زۆر، و فرۆشتنیان بە نرخی ئاڵوگۆڕی سەقامگیری فەرمی لە ڕێگەی میكانیزمی هاوكاری نێوان قۆڵی بازرگانی دەوڵەت و كەرتی تایبەتی نیشتمانی، و دووەمیان : دەسەڵاتی دراوی میكانیزمی نوێی گرتۆتەبەر بە دابینكردنی دراوی بیانی جگە لە دراوی دۆلار (و لە سەبەتەیەك دراوی بیانی جۆراوجۆرەوە) بۆ دابینكردنی پێداویستیەكانی گەشتكردن بەپێی شوێنی مەبەستی گەشتیار، بەتایبەتی بۆ حەج و عومرە و گەشتوگوزار لە جۆراوجۆرەكانیدا لایەنەكانی و بۆ وڵاتانی جۆراوجۆری دراوسێ و دوور، جگە لەوەی ئاسانكاری بۆ بەكارهێنانی كارتی پارەدان بە نەرمییەكی زۆر بەرزەوە دەكات”.