وەزیری نەوت: سەركەوتوو بووین لە بەدەستهێنانی زیادبوونی بەرچاو لە داهاتی دارایی خەزێنەی دەوڵەت

بەغدا - INA
حەیان عەبدولغەنی، جێگری سەرۆكوەزیران بۆ كاروباری وزە، وەزیری نەوت، ئەمڕۆ هەینی، سەركەوتنی وەزارەتەكەی لە بەدەستهێنانی زیادبوونی بەرچاو لە داهاتی دارایی گەنجینەی دەوڵەت پشتڕاستكردەوە.
عەبدولغەنی لە وتارێكدا بەبۆنەی ساڵڕۆژی یەك ساڵەی پێكهێنانی حكومەت، بەپێی بەیاننامەیەكی وەزارەتی نەوت كە بۆ ئاژانسی هەواڵی عێراقی نێردراوە تێیدا هاتووە، كە “حكومەت گرنگییەكی ناوازەی داوە بۆ كەرتی نەوت و وزە، و بڕیارەكانی بە بوێری و دیدگای داهاتوو تایبەتمەند بووە كە هەنگاوەكان بۆ پەرەپێدان و پێشخستنی پیشەسازی نەوت بەدەست دەهێنێت، لەوانەش بڕیاری چالاككردنی گرێبەستەكان بۆ خولی پێنجەمی مۆڵەتدان و ئەنجامدانی گرێبەست لەگەڵ كۆمپانیا براوەكانی مانگی شوباتی ساڵی ڕابردووی ئەمساڵ، كە پێشبینی دەكرێت بڕی (1000) پێ سێجا غاز و زیاتر لە (250) هەزار بەرمیل نەوتی خاو زیاد بكات، ئەمە جگە لەوەی وەزارەت خولی مۆڵەتپێدانی ڕاگەیاند.پێنجەمین نەوت و غاز “هاوپێچ” و شەشەم “كە ئامانجیان بەرزكردنەوەی دەرفەتی وەبەرهێنانی گونجاوە بۆ سامانی نیشتمانیی ٣٠ شوێن و كێڵگە نەوتییەكان و گاز، كە هیوادارە بڕێكی زۆر لە نەوت و گاز زیاد بكات بۆ یەدەگ و بەرهەمهێنانی نەوتی نیشتمانی”.
عەبدولغەنی ئاماژەی بەوەشكرد، “گرنگیی حكومەت و بڕیاری وەزارەت بۆ بەردەوامبوون لە ئەنجامدانی كۆمەڵێك گرێبەست لەگەڵ كۆمپانیای نێودەوڵەتی تۆتال ئینێرجی، كە بەشدارە لە پێشخستنی پیشەسازی نەوت و وزە و بەهێزكردنی ژێرخانی و وزەی نوێبووەوە، كە گرێبەستێكی پاككردنەوەی ئاوی دەریایی لەخۆگرتبوو بە مەبەستی دابینكردنی ئاوی گونجاو بۆ پشتگیری خەزنەكان بۆ كێڵگە نەوتییەكان كە توانای وزەیان هەیە (5) ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژێكدا، كە ڕاستەوخۆ بەشدارە لە بەردەوامبوون و زیادكردنی بەرهەمی نیشتمانی نەوتی خاو، و گرێبەستێك بۆ  وەبەرهێنان لە غازی پەیوەندیدار لە (4-5) كێڵگە نەوتییەكان، بە توانای (600) مێگامەتر.ئەم گرێبەستە نوێنەرایەتی زیادكردنێكی چۆنایەتی دەكات بۆ كەرتی غاز و ژینگە، و بەرهەمهێنان بەرز دەكاتەوە.بانكی نیشتمانی، گرێبەستێك بۆ پەرەپێدانی كێڵگەی ئارتاوی و... زیادكردنی بەرهەمهێنان بۆ 220 هەزار بەرمیل، جگە لە وەبەرهێنان لە غازی پەیوەندیدار، هەروەها گرێبەستێك بۆ وەبەرهێنان لە وزەی خۆر بۆ بەرهەمهێنانی وزەی كارەبایی بە توانای یەك كیلۆوات (1000 مێگاوات)، كە یەكێكە لە پڕۆژە پێشەنگەكانی عێراق و ناوچەكە .
سەبارەت بە وەبەرهێنانی غازی پەیوەندیدار، وەزیری نەوت جەختی لەوە كردەوە كە “بەرنامەی حكومەت ستراتیژ و هەنگاوەكانی حكومەتی لەخۆگرتبوو بۆ پاڵپشتیكردنی ئابووری نیشتمانی و گەشەپێدانی بەردەوام، لەڕێگەی پاڵپشتیكردنی پڕۆژەكانی وەبەرهێنانی غاز، وەستاندنی سووتانی و گۆڕینی بۆ وزەی بەسوود كە بەرهەمی نیشتمانی لە ساڵی 1999دا بەرز دەكاتەوە كێڵگە نەوتییەكان لە باكوور و ناوەڕاست و باشوور، و ئامانجمان ئەوەیە بگەینە ئەنجامدانی گرێبەستی زیاتر لە پارێزگاكانی بەسرە، میسان، زیقار ، ئەنبار، دیالە و شارەكانی دیكە بۆ بەدەستهێنانی وەبەرهێنانی تەواو لە بڕی بەردەستی سامانی نیشتمانی.
سەبارەت بە دیارترین دەستكەوتەكانی كەرتی پاڵاوگە، جێگری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری وزە و وەزیری نەوت وتی بەكارهێنانی پاڵاوگەی كەربەلا بە توانای پاڵاوتنی (140) هەزار بەرمیل هەنگاوێكی گرنگە بۆ داپۆشینی بەشێكی زۆری ناوخۆیی پێویستی، جگە لە كوالیتی و كوالیتی بەرهەمە نەوتییەكان، كە بەشدارن لە كەمكردنەوەی بڕی سووتەمەنی هاوردەكراو.هەروەها وەزیری نەوت هەوڵەكانی كۆمپانیای پاڵاوگەكانی باشووری لەبەرچاو گرت لە جێبەجێكردنی ژمارەیەك پڕۆژە بۆ زیادكردنی توانای بەرهەمهێنان و پاڵاوتن و باشتركردنی  كوالیتی سووتەمەنی، هەروەها ئاوەدانكردنەوەی پاڵاوگەی بایجی لە ڕێگەی هەوڵە نیشتمانییەكانەوە، وەك هەنگاوێكی گرنگ بۆ بەرزكردنەوەی بەرهەمی نیشتمانیی وەرگیراوەكانی نەوت.