ته‌واوی بڕیاره‌كانی دانیشتنی ئه‌مڕۆی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران

بەغدا- INA

ئەمڕۆ سێشەممە، سەرۆک وەزیران محەمەد شیاع سودانی، داوایی ئامادەکردنی ڕەشنووسی یاسای هەموارکردنەوەی یاسای دامەزراندنی کارمەندانی کرد بۆ جێگیرکردنی نازناوی کار، هاوکات ئەنجومەنی وەزیران کۆمەڵێک بڕیاری نوێی دەرکرد، لەوانە دەنگدان لەسەر هەڵسەنگاندنه‌كه‌ی ٧٦ بەڕێوەبەری گشتی  لە نێوان ڕەسەنایەتی وبه‌وه‌كاله‌ت و پێدانی ١٥٠ هەزار دینار بەو فەرمانبەرانه‌ی پێشنیاركراو وکاردەکه‌ن و ٢٥٠ هەزار بۆ دەرچووان.

نووسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆکی ئه‌نجوومه‌نی وەزیران لە ڕاگەیەندراوێکدا کە بۆ ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA) ناردووە ڕایگەیاند: "محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران سەرۆکایەتیی سی و سێهەمین دانیشتنی ئاسایی ئەنجومەنی وەزیرانی کرد، هەروەها لە دانیشتنەکە بارودۆخی گشتی وڵات تاوتوێ کرا، و ئەو فایلە بنەڕەتیانەی کە لەنێو ئەولەویەتەکانی حکومەتدا هاتبوون باسکران له‌گه‌ڵ ده‌ركردنی چه‌ندین بڕیار و ڕاسپاردە لەسەر ئەوەی کە لە کارنامەی دانیشتنەکەدایە.

ئاماژەی بەوەشکرد، "ئەو بیرۆکە و پێشنیارانەی کە لەلایەن گەنجانەوە پێشکەشی سەرۆکوەزیران کران، لە کۆنفرانسی نیشتمانی بۆ گفتوگۆی گەنجان کە لە بەغدا بەڕێوەچوو، پەسەندکران، هەروەها لە دانیشتنی تایبەتی ئەنجومەنی وەزیران کە شەممەی ڕابردوو بەبۆنەی ڕۆژی جیهانییەوە ئەنجامدرا، گفتوگۆیان لەسەر کرا". ڕۆژی گەنجان، و پەیوەندی بە کۆمەڵێک بابەتی گەنجانەوە هەیە." ئەوە پاڵپشتی و پاڵپشتی گەنجان دەکات و بتوانن ڕۆڵی خۆیان لە وڵاتدا بگێڕن و ئەم بیرۆکە و پێشنیارانە لە کاتێکی دواتردا بڵاودەکرێنەوە.

بە پشتبەستن بە ڕێنماییەکانی سەرۆکی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران سەبارەت بە تەواوکردنی ڕێکارەکانی پڕۆژەی نوێی شاری سەدر، ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر گواستنەوەی خاوەندارێتی بۆ وەزارەتی دارایی لە پارچە زەوییەکە بە ژمارە (72/ 2018". 2 م11)، (تولول ئه‌لناس) و ڕووبەرەکەی بریتییە لە (294 دۆنم و 18 دۆنم). ) کە خاوەندارێتیەکەی سەر بە وەزارەتی بیناسازی و نیشتەجێکردن و شارەوانی و کارە گشتیەکان/ کۆمپانیای گشتی عاشور بۆ بەڵێندەرایەتی بیناسازی، بۆ شارەوانیی... بەغدا، بۆ دروستکردنی کۆمەڵگەیەکی نیشتەجێبوون بەپێی یاسای هەموارکراوی زەوتکردن (12ی ساڵی 1981).

و ئاماژەی بەوەشکرد، “ئەنجومەن ڕاسپاردەکانی ئەو لیژنەیەی پەسەندکرد کە بەپێی بڕگەی (٢)ی بڕیارنامەی (٢٣٦ی ساڵی ٢٠٢٢ی ئەنجومەنی وەزیران) پێکهێنراوە بەپێی ئەمانەی خوارەوە:

1ـ بڵاوکردنەوەی خشتەی نازناوی کار بۆ هەڵگرانی بڕوانامەی ئامادەکاری کە وەسفی کارەکەی هەیە بۆ سەرجەم وەزارەت و دەزگاکانی پەیوەندیدار بە وەزارەتێکەوە، بۆ ئەوەی بەو پێیە کاربکەن لەکاتی ڕەچاوکردنی پلەبەرزکردنەوەی ئەو فەرمانبەرانەی کە بڕوانامەی ئامادەکارییان بەدەستهێناوە لەکاتی دامەزراندنی سەرەتادا ، و بەبێ کاریگەری پاشەکشە، بە لەبەرچاوگرتنی دەقە یاساییەکان، کۆنتڕۆڵەکان و فەرمانەکان کە دەرچوون سەبارەت بە خاوەن بڕوانامەی ئامادەکاری بڕوانامەی پێشووتر لە کاتی خزمەتکردن بەپێی یاسای (103ی ساڵی 2012)؛ یاسای هەمواری یەکەمی یاسای مووچەی فەرمانبەرانی دەوڵەت و کەرتی گشتی (٢٢ی ساڵی ٢٠٠٨)، و فەرماندەیی وەزارەتی دارایی.

2ـ ئامادەکردنی وەزارەت و قەوارەکانی سەر بە هەموو وەزارەتەکان، وەسفی کار بۆ ئەو کارانەی کە نازناویان نییە کە وەسفی کاریان نییە، بە هەماهەنگی لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکان.

3- هەموارکردنەوەی بڕگەی یەکەمی بڕیاری پێشووی ئەنجومەنی وەزیران بۆ ئەوەی بەم شێوەیە بێت:

(ئازادکردنی پلەبەرزکردنەوەی هەڵگرانی بڕوانامەی ئامادەکاری یان هاوتاکەی، تا پلەی (سێیەم)، بەمەرجێک ئەمە نەبێتە هۆی دروستکردنی نازناوی کاری نوێ).

ئاماژەی بەوەشکرد، "سەرۆکی حکومەت ڕێنمایی کرد، لەم بارەیەوە، دەسەڵاتە تایبەتمەندەکان بۆ ئامادەکردنی ڕەشنووسی یاسایەک بۆ هەموارکردنەوەی یاسای کارمەندانی ژمارە 25ی ساڵی 1960، بەمەبەستی جێگیرکردنی نازناوی کار، لەنێویاندا نازناوی پیشەیی پزیشکی و تەندروستی".

زیاتر گوتی، "ئەنجوومەنی وەزیران ڕەزامەندی لەسەر هەڵسەنگاندنی (76) بەڕێوەبەری گشتی لە چوارچێوەی وەجبەی دووەمی هەڵسەنگاندنی بەڕێوەبەرە گشتییەکان لە وەزارەت و قەوارە پەیوەندیدارەکان بە وەزارەتێکەوە پەسەند کرد، بە پەسەندکردنی ئەو پێوەر و میکانیزمانەی کە لە لایەن ئەو لیژنەیەی بە فەرمانی دیوانی پێکهێنراوە ئامادەکراون". (23059)، بۆ هەڵسەنگاندنی بەڕێوەبەرە گشتییەکان."

هه‌ڵسه‌نگاندنه‌كان شێوەیە هاتوون:

3 بەڕێوەبەری گشتی، ڕەسەن / گواستنەوە بۆ پلەیەکی نزمتر یان ڕەوانەکردن بۆ خانەنشینی، بەپێی بڕیاری 880ی ساڵی 1988.

  12 بەڕێوەبەری گشتی، دەزگا یان بەڕێوەبردنی کار / کۆتاییهێنان بە ئەرکه‌كانیان.

سێ بەڕێوبەری گشتی: ڕەسەنایەتی / ئالوگۆركردن.

بەرێوەبەری گشتی ئەساڵە / گواستراوەتەوە بۆ وەزارەتێکی تر.

57 بەڕێوەبەری گشتی و ڕەسەنایەتی و دەزگا / دووبارە هەڵسەنگاندنەوە دوای شەش مانگ.

بەم شێوەیە کۆی گشتی ئەو بەڕێوەبەرە گشتیانەی کە لە وەجبەی یەکەم و دووەمدا هەڵسەنگاندنیان بۆ کراوە ٤٤٢ بەڕێوەبەری گشتییه‌ بەپێی دەقی بەیاننامەکە.

ئاماژەی بەوەشکرد، "ئەنجومەن ڕاسپاردەکانی لیژنەکەی پەسەندکرد، کە مەرجی بەرز نرخاندنی هەوڵی بەڕێوەبەرە گشتییەکان کە ڕێزلێنانەکانیان بەرز بوو، بە دابینکردنی قەڵغانێکی داهێنان و نایابی، هەروەها پێکهێنانی بەشی هەڵسەنگاندنی ئەدای دامەزراوەیی لە هەموو وەزارەتێک یان قەوارەیەکدا". پەیوەست نەبوون بە وەزارەتێکەوە، بە مەبەستی بەردەوامکردنی پرۆسەی هەڵسەنگاندنی سەرکردە کارگێڕییەکان بەپێی ستاندارد و میکانیزمە پەسەندکراوەکان، و دامەزراندنی سەنتەری عێراقی بۆ باشی حکومەت بۆ ئەوەی ببێتە ئاماژەیەکی زانستی بۆ ستانداردەکانی ئەدای حکومەت و پەرەپێدانیان.

و لە درێژەی قسەکانیدا، "لە بواری ئامادەکردن و ڕێکخستنی سەردانەکە بۆ یادکردنەوەی ئەربەینی ئیمام حوسێن (درودی خوای لەسەر بێت)، ئەنجومەن هەموارکردنەوەیەکی بۆ بڕیارنامەی کابینەی حکومەت (23437) بۆ ساڵی 2023 سەبارەت بە تایبەتمەندییەکانی چوونە ژوورەوە بۆ سەردانکەرانی سەردانکەرانی سەردانی عەربەین، بۆ ئەوەی ببنە بەم شێوەیە:

کردنی ڤیزەی چوونە ژوورەوە بۆ سەردانکەرانی وڵاتانی یەمەن، لوبنان، پاکستان و ئەفغانستان لە سەرەتای مانگی سەفەرەوە تا کۆتاییەکەی بەخۆڕایی.

و ڕاشیگەیاند، "بەمەبەستی چارەسەرکردنی کێشەکانی پەیوەست بە تەواوکردنی بیناسازی قوتابخانەکان، ڕاسپاردەکانی لیژنەی فەرمانی دیوانی (23542) بۆ ساڵی 2023 پەسەندکرا سەبارەت بە پێداچوونەوە بە پڕۆژەی وەزارەتی پەروەردە ژمارە (1)، لە هەردوو گرێبەستی (37-38 / بانگهێشتی ڕاستەوخۆ / 2011) بەپێی ئەمانەی خوارەوە:

یەکەم:  

1- ڕەتکردنەوەی دەستبەرداربوون لە جیاوازی نێوان ئەو دوو دەرماڵەیە.

2- گواستنەوەی زەوییە تەرخانکراوەکان بۆ پڕۆژەکە بۆ قایمقامیەتەکان، لە هەمان کاتدا تەرخانکراوی مانەوە بۆ دامەزراندنی قوتابخانەکان بە پێی تۆمارە ئەسڵیەکان، و جێبەجێکردنیان لەسەر حیسابی خاوەنەکەی ئەنجام دەدرێت.

3- قایمقامیەتەکان جێبەجێکردنی قوتابخانەکان لە چوارچێوەی تەرخانکردنی ساڵانەی خۆیان تەواو دەکەن.

4- گواستنەوەی ئەو پارەیەی وەرگیراوەتەوە بۆ قایمقامیەتەکان بەڕێژەی ژمارەی قوتابخانەکان.

5- قایمقامیەت مافی خۆی لە هەر پرۆژەیەکی فیدراڵی بۆ قوتابخانەکان دەپارێزێت.

6- ئەنجومەنی وەزیران دەتوانێت تەرخانکردنی زیادە بۆ ئەو قایمقامیەتانە زیاد بکات کە بەهۆی پڕۆژەی دامەزراندنی قوتابخانەکانەوە کاریگەری لەسەرە.

7- وەزارەتی پەروەردە بەدواداچوون دەکات بۆ گەڕاندنەوەی ئەو بڕە پارەیەی کە خەرجکراوە بۆ کۆمپانیای ئەندازیاری گشتی ئەلفاو و هەردوو هاوبەشەکەی لە جێبەجێکردنی ئەو دوو گرێبەستەی کە پێشتر ئاماژەیان پێکراوە، بە هەماهەنگی لەگەڵ کۆمپانیای گشتی ئەلفاو، لەگەڵ داواکارییەک بۆ... لایەنی بەرپرسیار لە قەرەبووکردنەوەی ئەو زیانانەی کە وەزارەتی پەروەردە لە ئەنجامی وەستانی پڕۆژەکە تووشی بووە، و لێپرسینەوە لە نەدراوەکان بکات.

دووەم: وەزارەتی پەروەردە هەڵوێستێکی ورد لەسەر سەرجەم پڕۆژەکانی ئێستا دەخاتە ڕوو. بە مەبەستی لێکۆڵینەوە و پێشنیارکردنیان یەک لە دوای یەک بۆ ئەنجومەنی وەزیران.

و ئاماژەی بەوەشکرد، "لە کەرتی وزەدا ڕاسپاردەی ئەنجومەنی وەزیرانی وزە (23054i) بۆ ساڵی 2023 بەپێی ئەمانەی خوارەوە پەسەندکرا:

1. پێدانی دەسەڵات بە جێگری سەرۆک وەزیران بۆ کاروباری وزە / وەزیری نەوت بۆ گرێبەستکردن لەگەڵ کۆمپانیاکانی تایبەتمەند لە کەمکردنەوەی کاربۆن و بە یەک ئۆفەری بزانێت، وەک ئیستسنایەک لەو شێوازانەی گرێبەستکردن کە لە ڕێنماییەکانی جێبەجێکردنی گرێبەستە حکومییەکان ژمارە (2)دا هاتووە ) ساڵی 2014 دوای ئەوەی ئۆفەرەکە بە وردی لەلایەن لیژنەی ناوەندییەوە لێکۆڵینەوەی لەسەر دەکرێت.بۆ پێداچوونەوە و پەسەندکردنی ڕەوانەکردنەکە لە وەزارەتی نەوت، یان لیژنەی لاوەکی لە کۆمپانیا نەوتییەکان، یان هەردووکیان، و دەسەڵاتدان بەو لیژنانە بۆ ئەنجامدانی تەکنیکی و بازرگانی ڕێکارەکانی دانوستان بۆ گەیشتن بە بەرزترین بەرژەوەندی خوازراو، و لە گرێبەستەکاندا بڕگەی ڕاهێنان بۆ کادیرانی وەزارەتەکانی (نەوت و ژینگە) بۆ کارکردن لەگەڵ یاسا و ئابووری بۆندەکانی کاربۆن، و دەسەڵات دەدات بە وەزیری نەوت دەسەڵاتی پەسەندکردنی کارەکانی هەیە میکانیزمەکان کە پێویستن بۆ پێشکەوتنی کار لە ڕێکارەکانی دانوستاندن و گرێبەستکردن، بەبازاڕکردنی بۆندەکانی کاربۆنی و هەر ڕێکارێکی تر.

2. دەسەڵاتدان بە وەزیری ژینگە بۆ واژۆکردنی نامەی دەستپێشخەری (LOI) بەپێی چوارچێوەی جیهانی، دوای دیراسەکردن و پەسەندکردنی ئۆفەرەکانی وەزارەتی نەوت.

3- داهاتی کەمکردنەوەی کاربۆن دەبێت بۆ حیسابێک کە لەلایەن کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوت (سۆمۆ) بەڕێوەدەبرێت، یان هەر دەسەڵاتێکی نیشتمانی پەیوەندیدار کە دواتر یاسا دەکرێت، کۆدەبێتەوە و وەک داهات بۆ گەنجینەی دەوڵەت هەژمار دەکرێت.

4. دانانی ئەولەویەت بە پڕۆژەکانی وەبەرهێنانی غازی پەیوەندیدار و پڕۆژەکانی وزەی پاک ( وزەی خۆر و با).

بە لەبەرچاوگرتنی ڕای بەشی یاسایی لە ئەمینداریەتی گشتی ئەنجومەنی وەزیران.

لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە، "لە چوارچێوەی چارەسەرە حکومییەکان بۆ کاریگەرییە ژینگەییەکانی پیسبوون، ئەنجومەن ستراتیژی نیشتمانی و پلانی کارکردنی بۆ کەمکردنەوەی پیسبوونی ژینگە لە عێراق (2023-2030) پەسەندکرد، هەروەها وەک نەخشەڕێگایەک بۆ دانانی پلانی ساڵانە پەسەندیکرد". و بەرنامەکان، پلانی پێنج ساڵە و تێچووی دارایی پێویست لە ئامادەکردنی بودجەی ساڵانە بۆ وەزارەتەکان، بەپێی بەیاننامەکە.بەهۆی ئەو پرۆگرامانەی لە پلانی کاردا هاتووە، و بۆ ماوەی دیاریکراو، دوای ئەوەی لەلایەن وەزارەتەکانەوە گفتوگۆیان لەسەر دەکرێت لە پلاندانان و دارایی.

و لە درێژەی قسەکانیدا، "بەمەبەستی دابینکردنی پێداویستییەکانی خێزانە ئاوارە و گەڕاوەکان لە ئاوارەبوون و ڕزگاربوون لە بارگرانییەکانیان، دەنگدرا بە دوورخستنەوەی وەزارەتی کۆچ و ئاوارەکان لەو شێوازە بەڵێندەرانەی کە لە ڕێنماییەکانی جێبەجێکردنی گرێبەستە حکومییەکان (٢)دا هاتووە ساڵی 2014)، و بەشی سێیەم (خەرجییەکان) مادەی (7)ی ڕێنماییەکانی تاشیل جێبەجێکردنی یاسای بودجەی گشتی فیدراڵی بۆ ساڵانی دارایی: (2023 – 2024 – 2025)، بە پشتبەستن بە بڕگەکانی مادەی (34)ی  ڕێنماییەکان بۆ ئاسانکاری جێبەجێکردنی یاسای بودجەی پێشوو، تا کۆتایی ساڵی ئێستا لە ٣١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣.

ئاماژەی بەوەشکرد، "ئەنجومەن دەنگیدا بە پەسەندکردنی کۆمەڵێک بڕیار، بەم شێوەیەی خوارەوە:

1- هەموارکردنەوەی ئەو بڕیارەی ئەنجومەنی وەزیران دەرچووە (23319 ساڵی 2023)، جگە لە پرۆژەی (تۆمارکردنی ئۆتۆمبێل و پێدانی مۆڵەتی شۆفێری) پڕۆژەی لەو شێوازە بەڵێندەرانەی کە لە ڕێنماییەکانی جێبەجێکردنی گرێبەستە حکومییەکان (2ی ساڵی 2014)دا هاتووە. ، بەپێی داواکاری وەزارەتی ناوخۆ، و دەسەڵاتدان بە گرێبەستی ڕاستەوخۆ لەگەڵ یەکێک لە کۆمپانیا هۆشیارەکان بۆ جێبەجێکردنی ئەو پڕۆژەیەی سەرەوە.

2- دوورخستنەوەی دەسەڵاتی دەروازە سنوورییەکان لەو شێوازانەی گرێبەستکردن کە لە مادەی (3)ی ڕێنماییەکانی جێبەجێکردنی گرێبەستە حکومییەکان (2ی ساڵی 2014)دا هاتووە، سەبارەت بە کڕینی کەرەستەی پشکنینی جانتا لەکاتی سەردانەکەی عەربەین.

3- سەرجەم دامودەزگا حکومییەکان، کە سوودمەندن لەو خزمەتگوزارییە تەندروستییانەی لەلایەن دەسەڵاتی بیمەی تەندروستیەوە پێشکەش دەکرێن، ڕاستەوخۆ بڕە پارەی بەشداریکردن لە کارمەندەکانی دەبڕن، و دەیخەنە سەر حسابی ئەو دەزگایەی کە پێشتر ئاماژەیان پێکراوە، کە لە بانکی بازرگانی عێراق (TBI) دەکرێتەوە )، بەپێی یاسا و بڕیاری دادگای باڵای فیدراڵی.

4- پێدانی پاداشتی دارایی بە (فەرمانبەرانی دەوڵەت، دەرچوان، و خوێندکاران) کە بۆ ماوەی یەک ڕۆژ وەک ئەفسەری دەنگدان کاردەکەن بۆ مسۆگەرکردنی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان لە 18ی کانونی یەکەمی 2023، و بە پێی دواتر:

- (150,000) دینار، تەنها سەد و پەنجا هەزار دینار بۆ ئەو فەرمانبەرە لە وەزارەتەکانی دەوڵەت لەگەڵ سوپاسنامە و پێزانین لە دیوانی سەرۆکی حکومەت، و بڕی (250,000) دینار، تەنها دوو سەد و پەنجا هەزار دینار بۆ پۆلەکانی تر.

5- وەزارەتی دارایی بڕی (500) ملیۆن دینار بۆ وەزارەتی ڕۆشنبیری تەرخان دەکات؛ بۆ دابینکردنی خەرجییەکانی چالاکییەکانی دەسەڵاتی گشتی بۆ فێستیڤاڵی شانۆ بۆ ساڵی ٢٠٢٤.