بەغداـ INA
ئەنجومەنی وەزیرانی ئەمڕۆ سێ شەممە، بەسەرۆکایەتی محەمەد شیاع سودانی سی و دووەمین دانیشتنی ئاسایی خۆی ساز کرد کە تێدا باس لەدواپێشهاتەکانی رەوشی گشتی وڵات کرا و ژمارەیەک دۆسیەی سەرەکی کەلە پێشینەکانی کاری حکومەتن تاوتووێکران.
نوسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆکی ئەنجومەنی لەڕاگەیێندراوێکدا کەبۆ ئاژانسی هەواڵی عێراقی ناردووە، ڕاگەیاند: لە کۆبوونەوەکەدا باس لە بەرنامە و پلانەکانی حکومەت کرا پاش دەرکردنی یاسای بودجەی فیدراڵی و ڕێنماییەکانی و جەخت لە گرنگی پێداچوونەوە و نوێکردنەوەی ئەو پڕۆژانە کرا کە لە بەرنامەی حکومەتدا هەیە و ئامانجەکانی جێبەجێکردن لە ڕۆشنایی تەرخانکردنی دارایی بۆ بودجەی کارپێکردن و وەبەرهێنان بۆ هەر وەزارەتێک و کەرتێک.
لەم بارەیەوە، سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران ئەم ڕێنماییانەی خوارەوەی کرد:
پێویستە وەزارەت و ئەو لایەنانەی کە پەیوەندییان بە وەزارەتەوە نییە دەستبەجێ دەست بکەن بە جێبەجێکردنی ئەو پڕۆژە و ئامانجانەی کە لە بەرنامەی حکومەتدا هەیە و پێداویستییە تەکنیکی و دارایی و یاساییەکانیان تەواو کراوە، و پيشینەکانیان نوێ بکەنەوە بۆ جێبەجێکردنی پڕۆژەکان
لە ڕۆشنایی بودجەی تەرخانکراو و لە چوارچێوەی پێنج پێشینەی حکومەتدا کە لە بەرنامەی وەزیراندا هەیە و تیشک بخەنەسەر ئەو پڕۆژە خزمەتگوزاریانەی کە ڕێژەی جێبەجێ کردنیان پيشکەوتوە و خزمەتی کەرتە فراوانەکانی هاوڵاتیان دەکات، و وەزارەتی پلاندانان ئاگەداربکرێتەوە لە پێداویستییەکانی پڕۆژەکان تاکو 15ی ئابی 2023.
2. وەزارەتەکانی پلاندانان و دارایی دەست بکەن بە ئامادەکردنێکی ورد بۆ تەرخانکردنی دارایی و گرتنەبەری ڕێوشوێنە جێبەجێکارەکانی (کارپێکردن و وەبەرهێنان) ی بەرنامەی حکومەت هەریەکەیان بەگوێرەی تایبەتمەندی خۆی و بەگوێرەی یاسای بودجە و ڕێنماییەکانی و دوا وادە 24 ی ئابی 2023 یە.
ئەنجومەنی وەزیران بەردەوام بوو لە گفتوگۆکردن لەسەر ئەو بابەتانەی کە لە لیستی کارەکانیدایە و بڕیاردان لەسەر بەرنامە و پێشنیارەکانی لە دۆسیەی دواکەوتنی جێبەجێ کردبی پڕۆژەی نەخۆشخانەکاندا، ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر پێدانی دەسەڵات بە وەزارەتی تەندروستی بۆ دەرکردنی بانگهێشتنامەیەکی ڕاستەوخۆ، جگە لە ڕێنماییەکانی جێبەجێکردنی گرێبەستە حکومییەکانی ژمارە 2ی ساڵی 2014، پەیوەستە بە دابینکردنی دارایی و جێبەجێکردنی نەخۆشخانەکانی سەر بە فەرمانگەی تەندروستی کەرخ و ڕەسافەی بەغداد، کە لەسەر بنەمای ڕاسپاردنی پارێزگای بەغداد بۆ وەزارەتی تەندروستی هاتوە بۆ جێبەجێکردنی ئەو پڕۆژانە، و بەپێی ئەو نوسراوەی وەزارەت کە لە 6ی ئابی 2023دا هاتوە تایبەت بەو پرۆژانەی کە لە لایەن پارێزگاری بەغدادەوە جێگیرکراوە.
لە دۆسیە ئابوورییدا ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا بە ڕاسپاردنی ئەنجومەنی وەزیرانی ئابووری ژمارە (230162) بۆ ساڵی 2023، کە تیایدا وەزارەتی دارایی بڕی 1،403،000 دۆلار، تەنها یەک ملیۆن و 400 و سێ هەزار دۆلارە بدات بۆ زیادکردنی سەرمایەی گشتی کۆمپانیای دارایی نێودەوڵەتی (IFC).
هەروەها بڕیاری ڕاسپاردەی دووەمی ئەنجومەنی وەزیرانی ئابووری (230163) ی پەسەند کرد، کە بریتی بوو لە لێ خۆشبون لە خاوەنی کێڵگەکانی ماسی کە بەگوێرەی بڕیاری یاسادانان (995 لە ساڵی 1985) لە کرێی ساڵانی پێشوو کە لە نووسراوی وەزارەتی کشتوکاڵدا دیاریکراوە بە ڕێژەی (50%).
لە چوارچێوەی ئەو ئاسانکارییانەی کە بۆ توێژی کەمئەندامان پێشکەشکراوەن، ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا بە ڕاسپاردەی ئەنجومەنی وەزیران بۆ خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتییەکان (23018ب) تایبەت بە ڕێنمایەکانی هاوردەکردنی ئۆتۆمبێلی گۆڕدراو بۆ کەسانی خاوەن پێداویستی تایبەت بە ڕەچاوکردنی تێبینیەکانی بەشی یاسایی لە ئەمیندارێتی گشتی ئەنجومەنی وەزیران.
لە جێبەجێکردنی ڕێنماییەکانی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران لە کۆبوونەوەکانی پێشووی لیژنەی باڵای ئاودا کە پەیوەستە بە ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگییەکانی کەمی ئاو و کەمکردنەوەی کاریگەرییەکانی لەسەر واقیعی کشتوکاڵی، ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا بە جێبەجێکردنی سیستەمی ئاودێری داخراو و بەکارهێنانی ڕێگاکانی ئاودێری مۆدێرن، بەپێی پێداویستییەکان، و جۆری وەبەرهێنانی کشتوکاڵی بکرێت بە یەکێک لە دیاریکەرە بنەڕەتییەکان بۆ پێدانی مۆڵەتی وەبەرهێنان بۆ پرۆژە کشتوکاڵییە نوێکان.
لە چوارچێوەی پاڵپشتی حکومەتدا بۆ ئاژەڵداری لە عێراق و ئەو کێشانەی کە ڕووبەڕووی بەخێوکەرانی گامێش بوونەتەوە، بڕێار لەسەر ئەمانەی خوارەوە درا:
وەزارەتی دارایی بڕی 5 ملیار دینار گواستەوە لە تەرخانکردنی کۆمەکی پاڵپشتیکردنی خۆراکی ئاژەڵان (گەنمی زەرد) کە لە بودجەی گشتی ساڵانی دارایی (2023-2024-2025) دا هاتووە، بۆ کڕینی خۆراکی ئاژەڵان)و کەلوپەلی دیکە، ەبە خۆڕایی پێشکەش بکرێب بە خاوەن گامێشەکان لە باشوری عێراق، جگە لەو شێوازی ئەو گرێبەستانەی کە لە ڕێنماییەکانی جێبەجێکردنی گرێبەستە حکومییەکاندا هاتووە (2ی ساڵی 2014).
پێکهێنانی تیمێک لە بەشەکانی (سامانی ئاژەڵداری و ڕێنمای و ڕاهێنابت کشتوکاڵی) وەزارەتی کشتوکاڵ بە هاوبەشی لەگەڵ ڕێکخراوی خۆراکی کشتوکاڵی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق (FAO) ، بۆ سەرپەرشتیکردن و جێبەجێکردنی دەستپێشخەرییەک بە مەرجێک کە دابەشکردنەکە ڕاستەوخۆ بێت بۆ خاوەن کێڵگەکان لە ڕێگەی وەزارەتی کشتوکاڵەوە کە نوێنەرایەتی تیمەکەی سەرەوە دەکات و وەزارەتی کشتوکاڵ خوێندنەوەیەکی لەسەر کێڵگە ئاساییەکانی گامێش پێشکەش بکات.
سەبارەت بەئەنجامدانی چاکسازی ئیداری و زاڵبوون بەسەر بەربەستە ئیدارییەکاندا، ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی لە سەر هەموارکردنەوەی بڕیاری ژمارە 342ی ساڵی 2019، کە وەزیر دەگرێتەوە بە پێدانی دەسەڵاتی ڕاستەوخۆی خۆی بۆ کۆمپانیا حکومییەکان لە سنووری ڕێگەپێدراودا.
لە کۆبوونەوەکەدا چەند تەوەرێکی دیکە تاوتوێ کران
کە لە لیستی کاردا بون و بڕیار لەسەر ئەم خاڵانەی خوارەوە درا:
یەکەم: پەسەندکردنی زیادکردنی تەرخانکراوەکان (208،670،369،700 دینار). تەنها دوو سەد و هەشت ملیار دینار و شەش سەد و حەفتا ملیۆن و سێ سەد و شەست و نۆ هەزار و حەوت سەد دینار ماوەی گرێبەستی ساڵانەی پڕۆژەکانی چاککردنەوەی (PUP5-A) ، لە تەرخانکردنی بودجەی کارپێکردن / بەرنامەی حکومەت کە لە وەزارەتی کارەبا بەردەستە بۆ ئەم ساڵ، بە مەبەستی خەرجکردنی خەرجییەکان و دڵنیابوون لە بەردەوامبوونی پرۆسەی ماددەکان بۆ گرێبەستەکانی تر و ڕاگرتنی تەواوکردنی ڕێوشوێنەکانی لیستکردن و سڕینەوەی پڕۆژەکان لە ڕێگای وەبەرهێنانەوە و لەسەر بنەمای یاسای بودجەی فیدراڵی بۆ ماوەی سێ ساڵ.
دووەم: پەسەندکردنی چوونە بواری جێبەجێکردنی یاداشتنامەیەکی لێکتێگەیشتن لە نێوان وەزارەتی دەرەوەی کۆماری عێراق و وەزارەتی دەرەوەی وڵاتی قەتەر لەسەر هەڵوەشاندنەوەی پێداویستییەکانی ڤیزە بۆ خاوەن ئەو پاسپۆرتە دیپلۆماسییانەی کە لە بەغدای پایتەخت ئیمزاکراوەن لە 15ی حوزەیرانی 2023، لەسەر بنەمای بڕگەکانی یاسای پەیماننامەکان (35ی ساڵی 2015).