سەرۆك وەزیران: چاكسازی بووەتە دەستكەوت و بەردەوامین لە بەرەنگاربوونەوەی بەڵای گەندەڵی

سیاسی

9-02-2023, 11:52

+A -A

بەغدا - INA

ئەمڕۆ پێنجشەممە، محەممەد شیاع سودانی، سەرۆكوەزیران دووپاتی كردەوە كە چاكسازی بووەتە شایستە، ئاماژەی بە بەردەوامیی بەرەنگاربوونەوەی پەتای گەندەڵی و وەرگرتنەوەی ئەو پارە تاڵانكراوانەی كرد.

سودانی لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ ڕۆژنامەی شرق ئەوسەت، كە ئاژانسی هەواڵی عێراقی وەیرگرت تێیدا سودانی وتی: قەبارەی ئەرك و بەرپرسیارێتی دەزانم لە كاتی ڕاسپاردنم بۆ سەرۆك وەزیران و منیش قبوڵم كرد، و دوای ١٠٠ ڕۆژ حكومەت ئەولەویەتەكانی خۆی لە ئاستە جیاوازەكانی دەرەكی و ناوخۆیی و بەرنامەكانی جێبەجێ كرد، جا چ كەمكردنەوەی هەژاری بووبێت یان بەرهەمهێنانی دەرفەت كار، خزمەتگوزاری، چاكسازی ئابووری، و بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی"، ئاماژەی بەوەشكرد كە "لە هەموو ناونیشانێكدا، ئێمە هەمانە ڕێگەیەكی گرنگیان دامەزراندووە و پایەی بنەڕەتی بۆ جێبەجێكردنی ئەم یەكەمایەتییە دامەزراندووە، و ئەمە ئەو ئامانجەیە كە ئێمە لە بەرنامەی حكومەتدا دامانناوە”.

ئاماژەی بەوەشكرد، "پەتای گەندەڵی ئەو مەترسیانەیە كە ڕووبەڕووی دەوڵەتی عێراق دەبێتەوە، و لە كۆرۆنا و داعش مەترسیدارترە"، ئاماژەی بەوەشكرد، "زۆربەی تۆمەتبارانی سەرەكی لە دۆسیەی دزینی سەندوقی باجدا هەڵاتوون و بەشدارییان كردووە لە دەرهێنانی پارەی عێراق، لە كاتێكدا بڕیار بوو ئۆپەراسیۆنێكی ورد ئەنجام بدرێت بۆ كۆنترۆڵكردنی ئەم گروپە كە توانیان بڕێك لەم پارەیە بدزن."

ڕوونیشیكردەوە، "ئەو بڕە پارەیەی بەپێی ئەو دزییە ڕاگەیەندراوەی سەدەیە لە حیساباتی سەرەتایی دەسەڵاتی ڕێكخەردا 3 ترلیۆن و 700 ملیار دینارە"، جەختیشی لەوە كردەوە مەسەلەی وەرگرتنەوەی پارەمان وەك كاری ئامانجێكی سەرەكی بۆ حكومەت دانا."

سەبارەت بە بەهەدەردانی پارە لە ساڵی 2003ەوە، سودانی جەختی لەوە كردەوە كە "خوێندنەوە و ئامارێكی وردی فەرمی نییە. گەندەڵی هەمەچەشنە و فۆرمی زۆری هەیە. هەندێكجار لە بودجە ڕوودەدات، و دیسانەوە لە بودجەی وەبەرهێناندا ڕوودەدات، و هەندێكجاریش لە دەرەوەی بودجەكان ڕوودەدات، لە بڕیارەكاندا، و پێی دەوترێت گەندەڵی دارایی و كارگێڕی." ئاماژەدان بەوەی كە "گەندەڵی لە بڕیارێكی كارگێڕیدا هەیە، وەك پێدانی پارچە زەوییەك بە وەبەرهێنەرێك كە مافی ئەوەی نییە، یان ڕێگریكردن لە موزایەدە بۆ دەرفەتێكی وەبەرهێنان یان قۆرخكردنی یان سنوورداركردنی بۆ كەسێك. بەڵام وەك باسم كرد گەندەڵی تەحەدایەكە كە ڕووبەڕووی هەموو پلان و بەرنامەكانی دەوڵەت دەبێتەوە لە پێشخستنی گەشەپێدان و خزمەتگوزارییەكان."

جەختیشی كردەوە، "ئەوەی ئەم حكومەتە لە شەڕی گەندەڵی جیا دەكاتەوە، پێداگرییەتی لەسەر وەرگرتنەوەی پارەی گەندەڵی"، ڕوونیشیكردەوە "حكومەت بە جێبەجێكردنی یاساكە دەتوانێت پارە لە دەسەڵاتدارەكان وەربگرێتەوە، وەك ئەو هاووڵاتییەی كە شكست دەهێنێت یان بڕیارێكی هەڵە دەدات ڕەوانەی لیژنەیەك دەكرێت، دوای سەلماندنی كەمتەرخەمی خۆی، بۆ لێژنەیەك بۆ ئەوەی بیخاتە ناوەوە واتە پارە بەفیڕۆدراوەكەشەوە بگرێتەوە، وە فەرمانبەرەكە زیانەكە دەدات و لە زیندان دەرناچێت تا ئەو پارەیەی بدات، ئێستا دەستمان بەم پرۆسەیە كردووە، و گرنگن ناوی ئەو سیاسەتمەدارانەی كە دەستگیركراون، و پارەكەش دەستیكردووە بە وەرگرتنەوەیان لێیان.

ئاماژەی بەوەشكرد، "عێراق و سعودیە توانای دامەزراندنی میحوەرێكی ناوچەیییان هەیە كە ببێتە بنەمایەك بۆ سەقامگیری لە ناوچەكە و جیهاندا، بەو پێیەی لەگەڵ شازادەی جێنشینی سعودیە لەسەر نەخشەڕێگایەك ڕێككەوتبوون بۆ پەرەپێدانی پەیوەندییە دووقۆڵییەكان، هەروەها ڕێككەوتوون سەرەتا بە سەردانی وەزاری دەست پێبكە، پاشان ئەنجومەنی هەماهەنگی سعودیە و عێراق كۆدەبێتەوە بۆ جێبەجێكردنی پڕۆژەكان لە ماوەی ٣ ساڵدا”.

سودانی لە درێژەی قسەكانیدا وتی: بەغدا بەردەوامە لە ڕۆڵی خۆی لە میوانداریكردنی دیالۆگی سعودیە و ئێران و بەم نزیكانە كۆبوونەوەیەك هەیە.

جەختیشی كردەوە، "هیچ دەستوەردانێكی ئێرانی و ئەمریكی لە پێكهێنانی حكومەتەكەیدا نییە، كە تەمەنی گەیشتە 100 ڕۆژ"، ئاماژەی بەوەشكرد "حكومەت بە بڕیارێكی 100% عێراقی پێكهێنراوە، و هیچ كاریگەری و دەستوەردانێك لە هیچ ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆیەكدا نەبووە".

سەرۆك وەزیران ئەوەیش وتی: ئێمە نامانەوێت عێراق ببێتە گۆڕەپانێك بۆ یەكلاكردنەوەی ململانییەكان، ئێمەش لایەن نین بۆ میحوەرێك لە بەرامبەر ئەوی دیكەدا.

جەختیشی لە "پێویستی چالاككردنی ڕێككەوتنی چوارچێوەی ستراتیژی نێوان واشنتۆن و بەغد كردەوە.

سودانی جەختی لەوە كردەوە، "بەردەوامبوون لە چاكسازییە ئیداری و ئەمنییەكان، بەرەنگاربوونەوەی 'پەتای گەندەڵی'، و وەرگرتنەوەی پارە تاڵانكراوەكان"، ئاماژەی بەوەشكرد، "تا ئێستا 80 ملیۆن دۆلار وەرگیراوەتەوە، پرۆسەكەش بەردەوامە".

ناوبراو ڕایگەیاند، "ئێمە دەستمان كرد بە كاركردن لەسەر چاكسازی ئەمنی و چارەسەركردنی كێشەی چەكی كۆنترۆڵنەكراو لە ڕێگەی لیژنەیەكەوە كە ئێمە سەرۆكایەتی دەكەین، چەكەكان تەنها لە چوارچێوەی ئەو دەزە ئەمنیانەدا دەبێت كە بە یاسا دامەزراون"، جەختیشی لەوە كردەوە كە "هەموو هێزە سیاسییەكانی ناو دەوڵەت هاوپەیمانی ئیدارە ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر چارەسەركردنی كێشەی چەكی كۆنترۆڵنەكراو”.

ئاماژەی بەوەشكرد، "چاكسازی بووەتە دەستكەوت، و دەستمانكردووە بە زنجیرەیەك ڕێوشوێن بۆ چاكسازی لە دۆخی بانكی و دارایی عێراق"، ئاماژەی بەوەشكرد، ئاماژە بەوە دەكات، "كاردەكەین بۆ چارەسەركردنی پەیوەندی نێوان بەغدا و هەولێر."

ئاماژەی بەوەشكرد، "ناوچەكەمان بوارێكی هەستیارە و پێویستی بە لێكتێگەیشتن و گفتوگۆ و وەستاندنی دەستوەردانەكانی زیاترە".

ناوبراو وتی: ئێمە پشتیوانی هیچ وڵاتێك ناكەین لە هەر حاڵەتێكی ململانێدا، ئاماژەی بەوەشكرد كە "دیالۆگ باشترین ڕێگایە بۆ بەخشینی ئەو وڵاتانە و ناوچەكە لە كارەساتەكانی ناوچەكە".

ئاماژەی بەوەشكردووە، "داعش تەنها باندێكی ترساون كە لە كونەكانیدا هەڵدێن، ئێمەش ڕۆژانە بە لێدان لە هەموو شوێنەكاندا دەیانكەنە ئامانج".