وەزیری بەرگری: سوپا بە شێوەیەكی پیشەیی ره‌فتاری له‌گه‌ڵ ڕووداوه‌كانی خەزرای كرد و 37 هەزار لەو گرێبەستە هەڵوەشێندراوەكان دەگەڕێنەوە

بەغداد - INA
فۆتۆ ؛ سەفا عەلوان
وەزیری بەرگری جومعە عناد دوێنی چوارشەممە پشتڕاستی كردەوە كە بەشەكانی سوپای عێراق بە پیشه‌یانه‌ مامەڵەیان لەگەڵ ئەو ڕووداوانەی كرد كە لەم دواییانەدا له‌ ناوچەی خەزرا روویاندا، لە هەمان كاتدا وەجبەیەكی نوێیان ئاشكرا كرد لە گەڕانەوەی گرێبەستە هەڵوەشێندراوەكان كە،گرێبەستەكانیان كێشەی داراییان هەبووە  كە ڕێگەیان پێدەدات بۆ خۆبەخشی.
عناد لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ ئاژانسی هەواڵی عێراق (INA) وتی : بەرپرسیارێتی هێزە ئەمنییەكان لە پاراستنی خۆپیشاندەران و خەڵك و چوونە ناو خاڵێكی پشكنینەوە بۆ ڕێگریكردن لە هەر پێكدادانێك.
ڕووداوەكانی خەزرا
ئەو ڕوونیكردەوە : كە پلانی پاراستنی خۆپیشاندەران بریتی بوو لە بڵاوكردنەوەی لیوایەكی تەواو بە ئامادەبوونی سەركردەكان لە هەریەك لە لە سێ دەروازەی خەزرادا و ئەمەش ئەوەیە كە ئامانجی كۆنترۆڵكردن و ڕێگریكردن لە خۆلێدانیان بەدەستهێنا.
ڕوونی كردەوە :  كە ڕووداوەكانی ئەم دواییەی ناوچەی سەوز هاوشێوەی شەڕ بوون، بەڵام بانگهێشتی  موقتەدا سەدر دوێنێ بۆ نەهێشتنی خوێنڕشتنەكە بوو ، ڕوونیكردەوە كە بڕیارێك هەیە كە خەریكە بیبات بۆ دەستوەردان بۆ ڕێگریكردن لە دەستوەردان ڕووبەڕووبوونەوە پێش بانگهێشتی  سەدر بۆ ئەوەی دەستبەجێ بكشێتەوە.
عناد ئاماژەی بەوەدا كە دەستوور مافی خۆپیشاندانی ئاشتیانە گەرەنتی دەكات و پرسی خۆپیشاندانەكان سیاسییەكە كە دەبێت لە نێوان لایەنە سیاسییەكاندا چارەسەر بكرێت، جەختی لەسەر ئاماژەدان بە كۆمەڵێك لاوازی كردەوە كە لە دەستەبەركردنی ناوچەی خەزرا بەهێزتر دەبن.
لە درێژەی قسەكانیدا درێژەی بەو بابەتە دا كە ئەركی سوپای عێراق بۆ پاراستنی وڵات لە هەڕەشەی دەرەكی و ناتوانرێت دەسەڵات لە دژی خۆپیشاندەرانی ئاشتیخواز بەكاربهێنرێت و پێویستی یەكخستنی ئاژاوەگێڕییەكان و تەیاركردنیان لەگەڵ قەڵغان و ئامێرەكانی دیكەدا هەبێت.
ئاماژەی بەوەشكردووە : هیچ كێشەیەك لە سەركردایەتی و كۆنترۆڵكردندا نییە، و فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنەكانی بەغدا بە فەرماندەی گشتیەوە بەستراوەتەوە كە پێكهاتووە لە بارەگا و تیمەكانی وەزارەتی بەرگری، كە ئامادەكارییە و ئەوانی دیكە و هەروەها لە ئۆپەراسیۆنەكانی گواستنەوەدا  و كە فەرمانەكانی جولەكان لەلایەن فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانەوەن ئاماژە بەوە دەكات كە  فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەكان ئەركەكانی بەڕێوەبردن و هەماهەنگی ئەنجام دەدات.
ئاماژەی بەوەشدا  : كە پلانێكی ئەمنی هەیە بۆ دەستەبەركردنی پاراستن بۆ سەردانكەرانی ئەربەعینییە لە ئیمامی حسێن (سڵاوی خوای لەسەربێت)، ئاماژەی بەوەشكرد كە پاشماوەكانی داعش بوونەتە پلەیەكی  لاواز و هەڕەشە لە ئاسایشی وڵات  ناكەن  و توانا سنووردارەكانیان كە سوودمەندن لە جوگرافیا.
عناد ئاماژەی بە دروستكردنی سیستەمێكی بەربەست لەسەر سنوور لەگەڵ لایەنی سوریا كرد كە بریتی بوو لە دانانی سیاج و كاركردن بە درێژی 15 كیلۆمەتر بۆ تەواوكردنی درێژی سنوورەكە، كە نزیكەی 300 كم، لەگەڵ تاوەرەكان بۆ هەر ملیمەترێك بە ئامێری مۆدێرن بەرزكراوەتەوە، دڵنیاكردنەوەی دامەزراندنی هێڵی دووەمی سوپای پشت سنوورەكان لە ناوچە مەترسیدارەكان
وەزیری بەرگری تەرخانكردنی بڕە پارە بۆ سەركردایەتی ناوچەی یەكەم ئاشكرا كرد كە بنكەكەی لە هەولێرە، كە بە 72 ملیار دینار مەزەندە دەكرێت بۆ دانانی پۆلیسی سنووری نوێ، كە لە ڕێگەیەوە لیوایەكی زیادە پێكدەهێنرێت بۆ بەرزكردنەوەی دەستبەسەرداگرتنی سنوورەكان لەگەڵ كڕینی ئۆتۆمبێلی جۆراوجۆر و ئامێری ئەندازیاری و دروستكردنی وێستگەكان بە مەبەستی كەمكردنەوەی كاریگەری پارتی كرێكارانی كوردستان، ئاماژە بەوە دەكات كە هیچ سەربازێكی فیدراڵی لە ناوچەی هەرێمی  كوردستان نییە.
سەرسەختی بوونی پلاندانان بۆ كردنەوەی دەرگا بۆ خۆبەخشی و دابینكردنی سیستەمی ئاسایش بە خوێنی نوێ، بەڵام تەرخانكردنی دارایی لە بودجەدا ڕێگری لەم كارە دەكات، هەروەها ئێمە پلانمان هەیە ساڵانە نزیكەی 20 هەزار كەس بگونجێنین ئەگەر تەرخانكردنەكان بەردەست بن  و جەختكردنەوە لەسەر بەهێزكردنی سوپای عێراق بە میكانیزم و تانكی و ڕاداری نوێ جگە لە وەجبەیەك فڕۆكەی فەرەنسی رافالی.
زۆربەیئەوانەی گرێبەستەكایان  هەڵوەشاندراوەتەوە كە گەڕێندرانەوە، بە 62 هەزار مەزەندە دەكرێن، گونجاو نین و تەمەنەكانیان گەورەن، بەڵام پرۆسەی گەڕانەوەیان بووەتە پابەندبوونێك لەسەر ئێمە و كار لەسەر گەندەڵی ئەفسەرەكان دەكات بە پێدانی نیوەی مووچەكەیان بەو داواكاریانەی كە لە نزیك ماڵەكانیان بەردەوام بوون، جەختی لەوە كردەوە : كە وەجبەیەكی نوێ هەیە كە زیاتر لە 37 هەزار لە گرێبەستە تێكدەرەكان لەخۆدەگرێت بەپێی مەرجەكان دەگەڕێتەوە بۆ خزمەتگوزاری، لەنێویاندا ساڵی 1985 و سەرووتر و جگە لەوەش بۆ ئەو ڕاستییەی كە ئەوانەی بڕیاری گەڕانەوەی تەنها هەڵهاتووەكان لە ساڵی 2010 تا 2014 و لە ساڵی 2019 و سەرووترەوە دەیانگرێتەوە.
ناوبراو ئاماژەی بەوەشكردووە :  3 هەزار سەرباز لە وەزارەتی بەرگریدا هەن كە بڕوانامەی هەڵەیان هەیە و ڕەوانەی دادگا كراون، جەختی لەوە كردەوە  : كە رێوشوێنی بەرزەفت گرتۆتەبەر و نەتوانرێت بڕوانامەكە بۆ ئەو كەسانە حیساب بكات كە لە كاتی كاركردندا بەدەستیان هێناوە.
وەزیری بەرگری روونیكردەوە : پڕی كۆتایی هاتووە و پڕۆژەكان لەگەڵ ئیتاڵیا و فەرەنسا و هەروەها لە لایەنی ئەمریكاوە، ئاماژەی بە بێتوانایی لە كڕینی ئامێری سەربازی لە رووسیا كردووە بەهۆی ئەو سزایانەی بەسەریاندا سەپێندراوە.
هاوپەیمانی نێودەوڵەتی پشتگیرییەكی ئاسمانی لە شەڕی ئێمەدا دژی داعش پێشكەش كرد و دوای داعش كەرتەكەمانی بە ئامێرەكانی ڕاهێنانەكە تەیار كرد.