كازمی: چەكی له‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌ستی ده‌وڵه‌ت پرسێكی ئالۆزە، توانیمان كەشێكی ئەرێنی دیالۆگ لەنێوان تاران و ڕیاز دروست بكەین

بەغداـ INA   
مستەفا كازمی سەرۆك وەزیران جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە كاغەزی سپی دەكرێ هەمواربكرێته‌وه‌ و زیاد بكرێت، هاوكات ئاماژەی بەوەدا كە بریاری گۆڕینی ڕێژەی ئاڵوگۆركردنی دءڵاریش پێشتر بووە بە توێژینانەی كە چەند ساڵێكی خایاندووە  و ڕوونی كردەوە كە ئەو چەكەی نا له‌ده‌ستی ده‌وڵه‌ت بڕیارێكی كاتی نییە،بەڵكو دۆسەیەكی دڕكاوییە،لە چەند رەهەندێكی سیاسی و كۆمەڵایەتی وئاینی پێك دێت.
ئەمەی خوارەوە دەقی دیمانه‌ی رۆژنامه‌ی ئەلسەباح لەگەڵ مستەفا كازمی سەرۆك وەزیرانە.:
ئەلسەباح: لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن سەركەوتوو بوویت هەڵسەنگاندنی ئێوە لە هەلومەرجی گەمارۆی سیاسی و ئاڵۆزییەكانی دوای هەڵبژاردن چییە؟
سەرۆك وەزیران: سەرەتا دەبێت جیاوازی بكەین لە نێوان چوارچێوەی دەستووری و قەیرانی پرۆسەی سیاسیدا،من وێنای ئەوە دەكەم كە گیرانی ڕاستەقینەی پرۆسەی سیاسی نەبوونی پێشكەوتن لەپەرەسەندنی پرۆسەی سیاسیدایە، كە لەسەر بنەمای هاوسەنگی و بینین دروست بووە كە مەرج نییە بۆ هەموو كاتەكان دروست بێت.
بەڵام هەندێكیان بە هەلومەرجی وڵات دروست بوون، پێشتر گوتوویەتی ئەو قەیرانەی ئێستا لە بنچینەدا قەیرانی متمانەیە، چونكە هێزە سیاسییەكان دەتوانن لە گەمارۆی سیاسی ئێستا دەربهێنن و لێرە یان لەوێ قوربانی یان چاوپۆشین و بەرانبەر یەك بكەن، ئەگەر متمانەیەكی هاوبەش هەبێت لە چوارچێوەی بارودۆخی سیاسی عێراق .
لەبەر ئەوە، من باوەڕم وایە كە چارەسەر لە گوتاری سیاسیدا نییە، بەڵكو لە هەوڵدان بۆ گەڕاندنەوەی متمانە،متمانە لێرەدا مانای ئەوە نییە كە بەشداری بكات یان حكومەت پێكنەهێنرێت بەڵكو بۆ گەڕاندنەوەی متمانە مانای ئەوەیە كە هەر كەسێك لە حكومەتدا بێت یان لە ئۆپۆزسیۆندا ڕەچاوی ئەوە بكات كە دەستوور و یاسا و بنەما نیشتمانی و دامەزراوە دەوڵەتییەكان كۆڵەگە سەرەكیەكانن كە لەسەر بنیادنراون.
ئێمە پێویستمان بە كەش و هەوایەكی نوێ و گفتوگۆی قووڵە لەسەر بارودۆخی سیاسیی گشتی، لەوانە ڕێككەوتن لەسەر هەمواركردنەوەی دەستووری بنەڕەتی بۆ ئەوەی دەست بكەین بە هەنگاونان بۆ گەڕاندنەوەی متمانە و بەم شێوەیە كۆتایی بە گەمارۆ و گیرانی سیاسی، چ لە  ئەمڕۆ و یاخود لە داهاتوودا.
كاغەزی سپی
ئەلسەباح: ئایا پێتوایە كاغەزی سپی توانیویەتی بەسەر كێشە داراییەكان زاڵ بێت؟ ئایا ئەم پەڕەیە دەتوانرێ تێپەڕێنرێت بۆ تەواوكردنی ئەو شتەی دەستت پێكرد؟
سەرۆك وەزیران: یەكەم جار دەبێت بیر لەوە بكەینەوە كە حكومەتی ئێستا كە شانازی بە سەرۆكایەتیەوە كردبوو لە پێگەیەكی جیادا بوو و ئەركی سەرەكی گەیشتن بە هەڵبژاردنی ئازاد و دادپەروەرانە بوو و (حكومەتی ئێستا) پێویست نەبوو گۆڕانكاری ئابووری لە پێكهاتەیەكی ئابووریدا دروست بكات كە ناهاوسەنگی هەموو كەسێك ئەو دۆخە ناسەرەكیانەی بیردەكەوێتەوە كە حكومەت لە ژێریدا هاتووە: قەیرانی سەختی ئابووری و نزمی نرخی نەوت و پەتایەكی بێوێنەی كرۆنا كە كاری كردۆتە سەر هەموو وڵاتانی جیهان و لە هەموو ڕێگاكانی ژیاندا لە ڕاستیدا لە مانگی یەكەمی ژیانی حكومەتەوە پێویستم بە دابینكردنی دەرماڵە بوو بۆ پێدانی مووچەی فەرمانبەران و خانەنشینان و وەرگرانی خۆشگوزەرانی كۆمەڵایەتی و خەرجییە بنەڕەتییەكانی دەوڵەت و پێوانەكانی دژە كۆرۆنا و پێداویستییە سەرەتاییەكانی ئەمەنی نزیكەی 10 تا 12 ترلیۆن بوو مانگانە،لەبەرانبەردا  سەرچاوەكانی دەوڵەت بەتایبەتی لەكەرتی نەوت بەهۆی داڕمانی نرخی نەوتەوە تەنیا 1 تریلیۆن دیناریان تێپەڕاندووە.
بەڵێ ئێمە بە هەموو شێوەیەك و لە هەموو ڕێگاكانی بەردەستدا بەسەر ئەم واقیعە تاڵەدا زاڵ بووین بەڵام ناتوانم ببم بە شایەتییەكی هەڵە بۆ گەلەكەمان و من ئەو جۆرە كەسە نیم كە گرەو لەسەر فریودانی خەڵك و چەواشەكردنی ڕای گشتی بكەم، بۆیە هەمیشە وتوومە كە پێكهاتەی ئابووری لە عێراقدا پێویستی بە چاكسازییەكی هەمەلایەنە هەیە بۆ ئەوەی ڕووبەڕووی داهاتوو ببنەوە و ئامادەبن بۆ هەموو قەیران و كۆسپەكان ئەگەر دووبارە بكرێنەوە.
لە ماوەی دوو ساڵی كاركردنی حكومەتدا بەرزترین ڕێژەی گەشەی ئابووریمان لە وڵاتانی عەرەبی بەدەست هێناوە بەپێی ڕاپۆرتەكانی (IMF) كە پێشبینی كردووە ڕێژەی گەشەی ئابووری عێراق لە ساڵی 2022 و 2023دا بگاتە 9.5٪.
ئەم گەشەكردنە لەسەر بنەمای سەرەتاكانی چاكسازی بوو كە ئێمە ناڵێین بێ هەڵە بووین، بەڵام بۆ ڕێبازێكی چاكسازی زانستی دامەزرا كە كاغەزی سپی بۆ كچەكانی دانا.
بەداخەوە زۆرێك لەو كەسانەی ڕەخنەیان لە كاغەزی سپی گرت هیچ بێزارییان نەكرد بۆ خوێندنەوەی و هەوڵیان نەدا باسی بكەن كە دواجار دەقێكی پیرۆز نییە بەڵكو هەوڵێكە بۆ ڕزگاركردنی ئابووری وڵات و ئەم كاغەزە (سپی) بەپێی پێشكەوتنە ئابوورییە ناوخۆیی و نێودەوڵەتی گوتمان بەردەوامی پشتبەستن بەنەوت كە لە ٪95ی بودجەی گشتی وڵات دارایی دەكات تاوانێكی گەورەیە و نادادپەروەرییەكی قبوڵنەكراوە بەرامبەر ئەم نەوەیە لە عێراق و نەوەكانی داهاتوو بۆیە هەوڵماندا كە پشتبەستنی بودجە بە نەوت كەم بكەینەوە ئێمە بەشێكی سەركەوتوو بووین و دەبێت ئەم كەمكردنەوەیە بەردەوام بێت لە دروستكردنی سەرچاوەی نەوت بۆ بەرژەوەندی سندوقی نەوەكان نەك بۆ بەكارهێنانی مانگانەی ناستراتیجی.
ڕێژەی ئاڵوگۆری دۆلار
ئەلسەباح: لەم بارەیه وه گۆڕانی ڕێژەی ئاڵووگۆڕی دۆلار چۆن كاریگەری لەسەر چاكسازی ئابووری هەبووە چۆن ڕووبەڕووی ئەو كارانە بوویتەوە؟
سەرۆك وەزیران: پێویستە بگوترێت ئێمە هیچ ئامانجێكی هەڵبژاردن و پلە بەرزكردنەوەمان لە كاری ئابووریماندا دانەنابێت و دەڵێین چاكسازی ڕاستەقینە بەبێ ئازار و زیان بەدەست ناهێنرێت و ئەوەش ڕاستیەكەیە بەڵام ئێمە لەگەڵ ڕیفۆرمێكی هاوسەنگی ڕاستەقینەداین كە پێویستە بۆ ئەو زیانە هاوەڵانەی كە بەهۆی بڕیاری گرنگەوە بووە چارەسەر بكرێن.
كەواتە لە بودجەی ساڵی 2021دا بۆ نمونە، لەگەڵ گۆڕان لە نرخی ئاڵوگۆڕی دۆلار، دەرماڵەی خۆشگوزەرانیی كۆمەڵایەتیمان لە یاسای بودجەی گشتیدا بۆ 3 تریلیۆن دینار بەرزكردەوە، ئەو ژمارەیە بۆ ئەو گروپانە تەرخان كراوە كە پێشبینیمان دەكرد لەسەر بنەمای لێكۆڵینەوەی تایبەت زۆرترین زیانلێكەوتوو ، لەسەر بنەمای لێكۆڵینەوەی تایبەتمەندانە ئێمە موزایەدەمان بۆ هیچ كەسێك نەكردووە، بەڵكو كاریگەرییە نەرێنییەكانی ڕێژەی بەرزی ئاڵوگۆر و باشتركردنی باری گوزەرانی خەڵكی كەمدەرامەتیمان دەخستە بەر.
بەڵام برایان لەئەنجومەنی نوێنەرانی پێشوو ڕەتیانكردەوە لەم بوارەدا گوێ لەگفتوگۆكانمان بگرن و بڕیانەكەیان تەنیا بۆ كەمتر لە 700 ملیار دینار كەمكردەوە هاوكات بودجەی وەبەرهێنانیان كەمكردەوە بەئامانجی بوژاندنەوەی بازاڕی كار و جوڵاندنی پڕۆژەكان و سوڕانەوەی ئابووری ناوخۆو كاراكردنی ڕۆڵی كەرتی تایبەت.
بۆیە جارێكی تر گەڕانەوە بۆ چەمكی متمانە لەكاری سیاسی دەڵێین وڵات ناتوانێت بەبێ دروستكردنی متمانە لەهەموو ئاستەكاندا بەرەو پێشەوە بڕوات بەتایبەتی لەپەیوەندی نێوان لایەنە جێبەجێكارو یاسادانانەكان بۆ یەكخستنی هەنگاوەكانی چاكسازی و ڕێگرتن لەپێكداچوون یان پێشبینیەكان لەوانەیە ئەنجامی خراپ بێت.
هەموو كەس دەزانێت گۆڕینی ڕێژەی ئاڵوگۆر بڕیارێكی كوالێتی نەبوو یان هی ئەم حكوومەتە نەبوو بەڵكو چەند ساڵێكە لەخوێندن پێشكەوتبوو و هەموو هێزە سیاسییەكان و ئەنجومەنی نوێنەرانیش بەشداریان كردبوو پێش ئەوەی بیگرێتەبەر لەسەر ئەو بنەمایەی كە لەكاتی قەیرانی سنوورەكانی دونیا كە پێویستی میللەتەكەمان بوو،پێوویستمان بەكاركردنە بۆ چاككردنی ئابووری عێراق.
ئەو چەكەی كە نا له‌ده‌ستی ده‌وڵه‌ته‌
ئەلسەباح: تۆ دەستت كردووە بە ڕوبەڕوبونەوەی ئەو چەكەی كە له‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌ستی ده‌وڵه‌ته‌، بەڵام كێ پێی وایە لەم دۆسیەدا هیچ شتێك بەدەست نەهاتووە؟
سەرۆك وەزیران: ئەمە تۆمەتێكە كە متمانە و دادپەروەریی نییە بڕواپێدان چونكە بە ناوی یەكەم چاوخشاندنەوە بە هەموو ئەو هەنگاوانەوە بكات كە لەلایەن حكومەتەوە لە فایلی ئەو چەكەدا گیراوە كە بڕیارێكی كاتی و كاتی نییە لە لایەن دەسەڵاتەوە وەرگیراوە بەڵكو فایلێكی دڕكاوی و ئاڵۆزە كە ڕەهەندی سیاسی و كۆمەڵایەتی و ئایینی تێدایە،بۆیە پێوویستە حكومەت لە زۆر ئاستدا بەرەنگاریان ببێتەوە و بە دیمەنێكی ئارام و كەڵەكەبووی كرداری ئەمنی.
ئەوانەی لە ساڵی 2020دا بە بڕواپێدان و دوور لە كەش و هەوای هەلپەرستی و پێداچونەوە چاوپێداخشاندنەوە دەبێ ئەوە بزانن كە لە هەموو ئاستەكاندا گەشەیەكی بەرچاو لە دۆسەی ئەمنی ڕوویداوە دەست پێكردن بە دووبارە كۆنترۆڵكردنەوەی دەرئەنجامەكانی قەیرانی كۆمەڵایەتی كە بە خۆپیشاندانە جەماوەرییەكانی نێوان سالەكانی 2019 و 2020 بەرهەم دەهێنرێت و بەو هۆیەوە ئەو متمانەیەی كە لە نێوان خەڵك و دەزگا ئەمنییەكاندا شكابوو، وشككردنی ئاكامەكانی تیرۆر و شكاندنی دڕك.
من دەڵێم ئەم تۆمەتە هەروەها نادادپەروەرانەیە چونكە هەمووان دادپەروەرین بۆ پێداچوونەوە بە چالاكیەكانی كوشتن و تیرۆر و تاوانی ڕێكخراو و ئاژاوەی ئەمنی لە ساڵی 2019-2020 و بەراوردكردنیان لەگەڵ ئەو ڕاستیانەی كە ئێستا تێیدا دەژین.
ئێمە دار عەسای جادوومان نییە واقیع بەیەك لێدان بگۆڕین بەڵام بناغەی ژیانی ئاساییمان دانا و ئەم دامەزراوانە دوای چەندین هەنگاو و چەندین ژمێریاری یاسایی بەدەستهاتوون ئەمڕۆ ئەفسەران و هاوكاران و كاربەدەستان لە دوای جێبەجێكردنی یاساكە لەسەریان لە ڕیزی مردندان و تاوانبارانیش بە تۆمەتی پێشێلكردنی یاسا هەوڵیان دەدرێت وەك دەستەی مردن لە پارێزگای بەسرە و بكوژانی هیشام هاشمی و چەتەی تاوانی ڕێكخراو و چەندینی تر، بۆ ئەوەی ئاماژە بە تیرۆریزمی زۆر نەكەن.
پرسیارەكە لێرەدا ئەوەیە: ئایا هەموو ئەمانە بەسە؟ وەڵام: نەخێر. بە دڵنیاییەوە پێویستمان بە كاری زیاتر هەیە بۆ گەڕانەوەی شتەكان بۆ ئاسایی و هێنانی هەموو كەسێك لەژێر یاسای یاسادا. پرسیارەكەی تر ئەوەیە: هیچ شتێك لەم فایلەدا بەدەست نەهێنراوە؟ لێرەدا وەڵامەكە بەجێ دێڵم نەك بۆ پێداچوونەوەی سیاسی و ڕاگەیاندن بەڵكو بۆ خەڵكی عێراق كە زیاتر بوونەتە یاسا بەستن و زیاتر پابەندبوون بە دەوڵەت و تێگەیشتن لەو هەلومەرجە ئاڵۆز و مەیدانە مینانەی كە ئەم حكوومەتە تێیدا ڕۆیشتووە و بۆیە من داوای میدیا و سیاسییەكان دەكەم ،چونكە من دڵنیام و بڕوام هەیە كە گەلەكەمان دادپەروەرە.
توییتی خواحافیزی
ئەلسەباح: دوای هەڵبژاردن تۆ تویتێكت دەست پێكرد كە لەلایەن میدیاكانەوە ئامادەكراوە و ماڵئاواییت لێكردووە و ئەوەی پێویستە بیكەیت ئەنجامت داوە و جارێكی تر بەشداری سیاسەت ناكەیت و بەڵگەش ئەوەیە كە لە هەڵبژاردنەكاندا پێشبڕكێ ناكەیت ئایا بەڕاستی تۆیتێكی خواحافیزی بوو؟
سەرۆك وەزیران: بەڕاشكاوی ئەوە دەڵێم و من بەرپرسیارێتیم لەئەستۆ گرتووە و دژایەتی هەموو ئەو داواكارییانەم كرد كە ئەو دەیویست بەشداری هەڵبژاردن بكەم كە هەندێكیان لە تیمەكەمەوە بوون لە هێزە سیاسییەكان و جێگرەكان هەمووان پێیانوابوو كەچوارچێوەی سروشتی بەشداری سەرۆك وەزیرانە لەهەڵبژاردنەكان و بەدەستهێنانی جیاوازی كورسییەكانی پەرلەمان بەڵام من لەو كاتەدا وتم و ئەو ڕۆژە دووبارە دەكەمەوە كە لە ناوەڕاستی قەیرانێكی سەختی كۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابووریدا ئەركدار بووم بۆ پێكهێنانی حكومەت كە هەڕەشە لە تەواوی عێراق دەكات و ئامانجەكەش گەیشتن بە نەخشەڕێگایەكی تایبەت بوو كە دەبێتە هۆی هەڵبژاردنێكی دادپەروەرانە و شەفاف،وڵات بۆ ئەمن وئەمان ببات.
ئەو بڕیارەی كە من لە كاتی بڕیارداندا دەریكردم كە ئەم حكوومەتە دەبێت ڕێكخراوێكی هەڵبژاردن بێت و لایەنێك نەبێت بۆی ئەگەر من لە هەڵبژاردنەكاندا بەشداریم بكردایە پەیمانەكەی پێش خەڵك دەشكێنم و بانگەشەی ئەوە دەكەم كە لە پەیمانەكان پاشەكەوت ناكەم سەبارەت بە بەشی یەكەمی پرسیارەكەش وەڵامەكەی بە بەشی دووەمیەوە بەستراوەتەوە تویتەرەكەی وەرگێڕا بۆ بنەما بنەڕەتییەكانی هەر سیستمێكی دێموكراسی: هەڵبژاردن ڕێگای سروشتییە بۆ دەربازبوون لەقەیرانی سیاسی و دەبێت میكانیزمەكانی پێكهێنانی حكومەت بەپێی دەستوور تەواوبكرێت من لەم قۆناغەدا سەرۆكایەتی حكومەتێكی ئینتیقالیم كرد و ئەوەی ویژدانم لەئەركەكانم ڕازی كرد بەڵام لەسەر ئاستی سیاسی هێشتا زووە باسی بكەم.
چالاكییە كۆمەڵایەتیەكان
ئەلسەباح: بەم دواییانە تێبینی ئەوە كراوە كە چالاكی بەرفراوانی سەرۆك وەزیران لە ئاستە جیاوازەكاندا هەیە، ئایا ئەمە پێشەكییەكە بۆ ڕۆڵێكی سیاسی نوێ؟
سەرۆك وەزیران: لە ڕاستیدا چالاكیەكانم بەشێكە لە ئەركی سروشتی من وەك سەرۆك وەزیران و لە هەموو ئاستەكاندا كاری بەردەوام هەیە كە هەرگیز نەوەستاوە
بەڵام سەبارەت بە چالاكییە كۆمەڵایەتیەكان و چاوپێكەوتن لەگەڵ خەڵكدا ڕاستیەكەی ئەوەیە كە من دان بەوەدا دەنێم كە زیاتر لەبەر هۆیەكی شەخسی هەندێك جار ئەو فشارە شەخسیانەی كە لە كاری حكومەتدا ڕووبەڕووی دەبمەوە چ سیاسی و چ ئاسایش بە گەڕانەوە بۆ خەڵك بە بانگهێشت ئەمە سەقامگیربوونی كەسی بۆ من نیشان دەدات. ئەگەر ڕێگەم پێ بدرێت بڵێم كە ئەوە زیاتر لە چارەسەر دەچێت. گەل و گەلی ئێمە زۆر باش و نیشتمانپەروەرن و ئازار دەچێژن بەڵام لە هەموو ماناكانی وشەدا زیرەكن و ڕاستگۆن و هەر بۆیەش دەزانن كێ لەگەڵیان ڕاستگۆیە و كێ نییە.
بودجەی 2022
ئەلسەباح: وەك حكومەتی چاودێری ڕووبەڕووی ئاستەنگەكانی پەیوەست بەئامادەكردنی بودجەی 2022 دەبێتەوە پەرلەمان دەسەڵاتی ئامادەكردنت پێبەخشیوە بەڵام كەسانێك هەن دەڵێن بۆ حكومەتی داهاتوو دیپۆرتی دەكەیتەوە؟
سەرۆك وەزیران: ئەم مەسەلەیە لە ماوەی ڕابردوودا بابەتی گفتوگۆ بووە و پێمان وایە ئەگەر حكومەتێكی تەواو هەبێت كە پڕۆژە یاسای بودجەی 2022 پێشكەش بكات بەو مەرج و تایبەتمەندیانەی كە پڕۆژەی چاكسازی ئابووری و گۆڕانكارییە سیاسی و ئابوورییەكان و لە بەرامبەر دیپۆرتكردنەوەی بۆ حكومەتی داهاتوو پەیوەستە بەو خێراییەی كە ئەو حكومەتە پێك دێت ،چارەسەری یاسایی لە كاتی راستیدا هەیە كە بەهۆی نەبوونی بودجەوە زیانەكان دەتوانرێ زاڵ بن.
یاسای پاراستنی خۆراك 
ئەلسەباح: ئەمەی سەرەوە بۆ یاسای ئاسایشی خۆراك جێبەجێ دەكرێت. تۆ پشتگیری ئەم یاسایەت كرد وەك داپۆشینی نەبوونی بودجەی 2022.
سەرۆك وەزیران: ئەو ڕاستییەی كە ئامادەكردنی ئەم یاسایە و ملكەچكردنی بۆ ئەنجومەنی نوێنەران بەهۆی ئەو قەیرانە ئابوورییە جیهانییەوە بووە كە بەهۆی شەڕی نێوان ڕوسیا و ئۆكرانیا و گرانی نرخی نەوتەوە بووە بۆیە بەرزبوونەوەی نرخی كالا و خزمەتگوزارییەكان لە ئاستی جیهانی و نەتوانینی یاسادانانی بودجە لە ئێستادا، بۆیە یاسای ئاسایشی خۆراك، حكوومەتی توانا دەكات تا بر بەستەڵەكی قەیرانەكانی ئێستا زاڵ بێت و بەرگی بۆ پشتگیری چین و توێژە هەژارەكان دابین بكات و پشتگیری بۆ كارتی ئەندازە و پارەدانی زۆربەی پرۆژە ستراتیژییەكان كە بەهۆی نەبوونی پارەدانەوە هەڕەشەی ڕاگرتنیان لێكراوە.
ووشەی نەهێنی 
ئەلسەباح: ئەو پاسۆردە چیە كە لە ڕێگەیەوە توانیتان عێراق بگەڕێنیتەوە بۆ پێگەی جیاكەرەوەی خۆی لە عەرەبی و ئیقلیمی و جیهانیدا چۆن ئەم هاوكێشە قورسەتان بەدەست هێنا بە دامەزراندنی پەیوەندی باش لەگەڵ هەموو وڵاتاندا بۆ عێراق بەبێ جیاوازی.
سەرۆك وەزیران: ئەگەر بتوانم وشەی نهێنوشە بەكار بهێنم، ئەو وشەیە ئەو وشەیەیە كە لە ناوخۆدا بەكاری دەهێنم، كە متمانە و باوەڕپێكراویش بێت. هەندێك سیاسەت وەك پرۆژەیەكی هەلپەرستانە تێگەیشتوون، كە زۆر هەڵەیە. وابزانم سیاسەت زۆر لایەنی ئەخلاقی هەیە كە گرنگترینیان دروستكردنیە لەسەر بەشداربووان و دروستكردنی متمانە.
هیچ دەوڵەتێك ناتوانێت بەشێوەیەكی سروشتی لە دراوسێكانی دووربكەوێتەوە و دەبێت هەموو وڵاتانی جیهان پەیوەندی باش و دەنگیان لەگەڵ هەمووان هەبێت عێراق بە پێگەیەكی گرنگی جیۆستراتیجی لە ناوچەكە و جیهان پیرۆزكراوە و دەبێت ئەم سایتە ببێتە خاڵی كۆبوونەوە نەك چوارڕێیان بەداخەوە ئێمە بۆ دەیان ساڵ پێش ساڵی 2003 چوارڕێ بووین و بە هەڕەشەكردن لە عێراق وەك مەیدانی جەنگ لە نێوان دەوڵەتانی جیاوازدا گەیشتینە سنوورێكی مەترسیدار بۆیە هەوڵماندا چەمكی لێك نزیكبوونەوە بەردەوام بین.
هەرچۆنێك بێت ئێمە هیچمان نەكردووە جگە لەوەی كە دەستووری عێراق ڕایگەیاندبوو كە عێراق دەبێت پەیوەندی هاوسەنگ لەگەڵ وڵاتانی تردا بپارێزێت و لە سیاسەتی تەوراتە نێودەوڵەتییەكان دووربكەوێتەوە و ببێتە هەڕەشەیەك بۆ سەر دراوسێكانی و جیهان و لەسەر بنەمای شەراكەت لە بەرژەوەندیەكان و ڕەتكردنەوەی گۆڕینی عێراق بۆ ناوچەیەكی ناكۆكی هەوڵماندا كەشێكی ئیجابی و تەندروست دروست بكەین لەگەڵ هەموو ئەو شتانەی كە لە كۆتاییدا دەرفەتی وەبەرهێنان و تێكەڵبوونی ئابووری دروست دەكات .
كار لەسەر فایلی پەیوەندییەكانی دەرەوە بەردەوامەوە پێویستی بەهەوڵی زیاتر هەیە بۆ تەواوكردنی ئەو شتانەی دەستمان پێكردووە
نێوەندگیری نێوان ئێران و سعودیە 
ئەلسەباح: ئێوە هەوڵێكی زۆرتان داوە بۆ لێكنزیككردنەوەی سعودیە و كۆماری ئیسلامی ئێران، ئەم نێوەندگیرییە چەندە ئاڵۆزە و ئایا هیچ خولێك بۆ هاتن هەیە؟
سەرۆك وەزیران: بەڵێ عێراق بەرژەوەندی ڕاستەوخۆی هەیە لە بەدیهێنانی لێكتێگەیشتن لە نێوان وڵاتانی ناوچەكە و بەدیهێنانی سەقامگیریی هەرێم
 چونكە پەیوەندیمان لەگەڵ هەردوولادا هەیە و لەگەڵ ئەكتەرە هەرێمی و نێودەوڵەتیە جیاوازەكاندا توانیومانە كەشێكی ئیجابی دیالۆگ لەسەر خاكی عێراق دروست بكەین كە بەشێكی زۆریان ڕانەگەیەندراون.
برایانی عەرەبستانی سعودی و كۆماری ئیسلامی بە بەرپرسیارێتییەكی بەرزەوە مامەڵە لەگەڵ فایلی دیالۆگدا دەكەن و داواكارییەكانی بارودۆخی ئێستای ناوچەكە دەكەن ، و ئێمە دڵنیاین كە ئەم تێگەیشتنە بەزوویی دێتەدی و لەپەیوەندیی نێوان هەموو وڵاتانی ناوچەكەدا پێشكەوتنێكی ڕاستەقینە و فراوان هەیە كە لەلایەن قەناعەتێكی قایم و نیازێكی دەنگییەوە پشتیوانی دەكرێت كە ئایندەی ناوچەكە پەیوەستە بەوەی كە دەست بكات بەسیستمی بەرژەوەندیەكان لێك نزیكن نەك یەكتربڕ و ئەم سیستمە ناتوانێت خۆی تەرخان بكات بۆ بنیاتنانەوەی ئابووری و گرتنەبەری پێشكەوتنی جیهانی بەبێ چارەسەركردنی كێشەكانی و گێچاندنی قەیرانەكانی.