سه‌رۆك كۆمار: به‌غدا شوێنی به‌یه‌كگه‌یشتنی به‌رژه‌وه‌ندییه هاوبه‌شه‌كانه بۆ به‌رنگاربوونه‌وه‌ی بیری توندڕه‌وی و خوڵقاندنی سیستمێكی ئابووری هاوبه‌ش
- 12-03-2019, 00:00
سه‌رۆك به‌رهه‌م ساڵح له پێشوازی سه‌رۆكی ئێراندا... بوونی په‌یوه‌ندییه‌كی به‌هێز له‌گه‌ڵ ئێران له به‌رژه‌وه‌ندی عێراق و ناوچه‌كه‌دایه
سه‌رۆك كۆمار د. به‌رهه‌م ساڵح ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه ١١|٣|٢٠١٩ له كۆشكی سه‌لام له به‌غدا پێشوازیكرد له سه‌رۆك كۆماری ئیسلامی ئێران حه‌سه‌ن روحانی و شاندی یاوه‌ری.
له پاش مه‌راسیمی پێشوازی و پشكنینی پاسه‌وانی شه‌ره‌ف و لێدانی مارشی نیشتمانی هه‌ردوو وڵات، سه‌رۆك به‌رهه‌م ساڵح خۆشحاڵی خۆی به سه‌ردانی سه‌رۆك كۆماری ئیسلامی ئێران حه‌سه‌ن روحانی و شاندی یاوه‌ری ده‌ربڕی.
سه‌رۆك به‌رهه‌م ساڵح و سه‌رۆك روحانی به ئاماده‌بوونی شاندی وه‌زاری هه‌ر دوو وڵات كۆبوونه‌وه‌یه‌كی فراوانیان ئه‌نجامدا و چه‌ندین دۆسێیه‌ی گرنگی جێ بایه‌خییان باس كرد له‌وانه‌ش په‌یوه‌ندییه دووقۆڵییه‌كان و هه‌ماهه‌نگی ئابووری.
هاوكات هه‌ردوو سه‌رۆك له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا گفتوگۆیانكرد له باره‌ی هه‌لومه‌رجی سیاسی و ئه‌منی ناوچه‌كه و جیهان و جه‌نگ و مه‌ترسییه‌كانی رێكخراوه تیرۆریستیه‌كان، ته‌ئكیدیش له به‌هێزكردنی په‌یوه‌ندییه‌كانی عێراق و ئێران كرایه‌وه له رووی ئه‌منی و سیاسی و بازرگانی كه سه‌رجه‌میان له خزمه‌تی به‌رژه‌وه‌ندی هه‌ردوو وڵات به‌تایبه‌تی و گه‌لانی ناوچه به‌گشتی بێت.
سه‌رۆك به‌رهه‌م ساڵح جه‌ختی له‌و كرده‌وه كه سه‌ردانه‌كه‌ی سه‌رۆك روحانی زۆر گرنگه و كه‌شێكی گونجاوی بۆ لێكتێگه‌یشتن ره‌خساندوه كه خزمه‌ت به به‌رژه‌وندییه هاوبه‌شه‌كان و سه‌قامگیری له ناوچه‌كه‌دا ده‌كات، هه‌روه‌ها سه‌رۆك به‌رهه‌م ساڵح، ئاماژه‌ی به‌وه كرد كه ئاسایشی هاوبه‌شی نێوان هه‌ردوو وڵات و وڵاتانی ناوچه‌كه‌ش پێویستی به‌هاریكاری زیاتره له پێناوی ڕێگاگرتن له دووباره سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی تیرۆر .
له‌وباره‌یه‌شه‌وه سه‌رۆك به‌رهه‌م ساڵح، رۆڵی كۆماری ئیسلامی له پشتیوانیكردنی عێراق له جه‌نگی دژی تیرۆردا به‌رزنرخاند، هاوكات جه‌ختیشی كردوه كه سه‌ركه‌وتن به‌سه‌ر داعشدا زۆر گه‌وره‌ن، به‌ڵام بۆ سه‌ركه‌وتنی یه‌كجاره‌كی پێویسته هزری تیرۆر و توندوتیژی به ته‌واوی ریشه‌كێش بكرێت له ناوچه‌كه‌دا.
سه‌رۆك كۆمار دووپاتی ئه‌وه‌شی كرده‌وه كه به‌غدا شوێنی به‌یه‌كگه‌یشتنی به‌رژه‌وه‌ندییه هاوبه‌شه‌كانه بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی بیری توندڕه‌وی و خوڵقاندنی سیسته‌مێكی ئابووری هاوبه‌ش، هاوكات روونیشی كرده‌وه كه عێراق له پاش شكست پێهێنانی داعش له به‌رده‌م دوو پرۆسه‌دایه، ئه‌وانیش دووباره ئاوه‌دانكردنه‌وه و سه‌قامگیری سیاسیه له‌وڵاتدا.
له‌لای خۆیه‌وه سه‌رۆك كۆماری ئیسلامی ئێران سوپاس عێراقی كرد بۆ پێشوازی و میواندارییه گه‌رمه‌ی لێ كراوه و ئاماژه‌شی به‌وه كرد كه گفتوگۆكانی له‌گه‌ڵ سه‌رۆك به‌رهه‌م ساڵح زۆر باش بوون و جه‌ختیشی كرده‌وه كه عێراق رۆڵێكی گرنگ ده‌گێرێت له ناوچه‌كه‌دا و ده‌شكرێت رۆڵی گه‌وره‌تری هه‌بێت له سه‌قامگیری و ئارامی ئیقلیمیدا.
هه‌روه‌ها سه‌رۆك روحانی ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد كه هه‌وڵی ته‌واو ده‌ده‌ین بۆ به‌هێزكردنی په‌یوه‌ندییه هاوبه‌شه‌كان له بواره‌كانی ئابووری و بازرگانی و سێكته‌ره‌كانی ووزه و ئاسانكاری بۆ سه‌ردانی زیاره‌تكه‌ران و ئاڵۆگۆڕی بانكی و سه‌رچاوه ئاوییه‌كان له‌گه‌ڵ عێراقدا.
كۆنفرانسی رۆژنامه‌وانی سه‌رۆك كۆمار د. به‌رهه‌م ساڵح له‌گه‌ڵ سه‌رۆك كۆماری ئیسلامی ئێرانی حه‌سه‌ن روحانی له كۆشكی سه‌لام ١١|٣|٢٠١٩
سه‌رۆك به‌رهه‌م ساڵح: به خۆشحاڵیه‌وه پێشوازی له سه‌رۆك كۆماری ئیسلامی ئێران حه‌سه‌ن روحانی ده‌كه‌م له كۆشكی سه‌لام له به‌غدا، ئه‌م سه‌ردانه دووپاتكردنه‌وه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان هه‌ردوو وڵاتمانه كه په‌یوه‌ندییه‌كی جێگیری مێژویی و كۆمه‌ڵایه‌تی و كلتوری و به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌منی و سیاسی ئابووری هاوبه‌شن، ئه‌و په‌یوه‌ندیانه سودیان بۆ گه‌لی هه‌ردوو وڵات و هه‌موو ناوچه‌كه‌ش هه‌یه.
له‌گه‌ڵ جه‌نابی سه‌رۆكدا باسمان له گرنگی پته‌وكردنی ئه‌و په‌یوه‌ندییانه كرده‌وه له ڕێگه‌ی په‌یوه‌ندییه ئابوورییه‌كان و چالاككردنی بازرگانی نێوان هه‌ردوو وڵات و دروستكردنی ژێرخانێكی ئابووری یه‌كگرتووه له نێوان هه‌ردوو وڵات که په‌ل بكێشێت بۆ سه‌رجه‌م ناوچه‌كه له ڕێگه‌ی دروستکردنی هێڵی ئاسن و ناوچه‌ی پیشه‌سازی هاوبه‌ش و هاوكاریكردن له بواره‌كانی وزه و بازرگانی و هه‌ڵگرتنی كۆسپه‌كانی به‌رده‌م هاتووچۆكردنی گه‌شتیارانی هه‌ردوو لا. پێویسته له گفتوگۆكانی تایبه‌ت به چه‌ند خاڵێكی بچوكی بگه‌ینه كۆتایی و بگه‌ینه پانتاییه‌كی فراوانتر له‌و په‌یوه‌ندییانه ئه‌وه‌ش كارێكی پێویسته بۆ هه‌ردوو گه‌ل و هه‌موو ناوچه‌كه‌ش.
ئه‌م سه‌ردانه هه‌لێكی گرنگ بوو بۆ جه‌ختكردنه‌وه له سوپاسگوزاری عێراق بۆ دۆسته‌كانی له كۆماری ئیسلامی ئێران بۆ ئه‌و رۆڵه‌ی كه له شه‌ڕی دژ داعش گێڕایان، ئه‌و سه‌ركه‌وتنه له عێراق له دژی داعش به دیهات سه‌ركه‌وتنێكی گرنگ و گه‌وره‌یه به‌ڵام سه‌ركه‌وتنێكی نا ته‌واوه چونكه ریشه‌كێشكردنی بیری لاده‌ر و ریشه‌كێشكردنی توندڕه‌وی پێویستیان به كۆشش و هاوكاری هه‌رێمی زیاتر هه‌یه، له‌و چوارچێوه‌یه‌شدا جه‌خت له ئاسایشی هاوبه‌شی نێوانی ئێمه و ئێران و وڵاتانی ناوچه‌كه ده‌كه‌ینه‌وه و ، پێویستمان به هاوكاری یه‌كریزیه بۆ به‌گژاچوونه‌وه و دووباره سه‌رهه‌ڵنەدانه‌وه‌ی تیرۆر له وڵاته‌كه‌مان و ناوچه‌كه‌دا، ئه‌وه‌ش پێویستی به هاوكاری نێوان وڵاتانی ناوچه‌كه هه‌یه، به‌غدا شوێنی به یه‌كگه‌یشتنی وڵاتانی ناوچه‌كه‌یه بۆ لێكتێگه‌یشتن و هاوكاری له نێوانیاندا بۆ به‌دیهێنانی به‌رژه‌وه‌ندی هاوبه‌ش به پله‌ی یه‌كه‌م بۆ روبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی بیری توندڕه‌ویی و تیرۆریستی ئه‌و ڕێكخراوه تیرۆریستیانه و دروستكردنی مه‌نزومه‌یه‌ك له به‌رژه‌وه‌ندی ئابووری هاوبه‌ش له نێوان گه‌لانی ناوچه‌كه بۆ كۆتایی هێنان به ململانێ و ناكۆكیه‌كان.
عێراق له ساته‌وه‌ختێكی مێژویی گرنگدا ده‌ژی، وڵاته‌كه‌مان له ده‌رئه‌نجامی ئه‌و ململانێ هه‌رێمی و نێوده‌وڵه‌تیانه‌دا كه له گۆڕه‌پانی عێراقدا به‌ڕێوه‌چوون نه‌هامه‌تی زۆری چه‌شت ،من گه‌شبینم كه وڵاتانی ناوچه‌كه له گرنگی سه‌قامگیری عێراق و پشتیوانیكردن له سه‌قامگیری عێراق تێده‌گه‌ن، به جۆرێك عێراق ببێته گۆڕه‌پانێك بۆ به یه‌كگه‌یشتنی به‌رژه‌وه‌ندی نێوان گه‌لانی ناوچه‌كه.
به جه‌نابی سه‌رۆكم ووت كه‌سانێك هه‌ن ده‌ڵێن پێگه‌ی جوگرافی عێراق قورسه و كێشه و ئاسته‌نگی زۆری تێدایه به‌ڵام له‌لایه‌كی تره‌وه به‌خته‌وه‌ره به‌وه‌ی كه دراوسێی ئیسلامی وه‌ك ئێران و توركیای هه‌یه و به‌خته‌وه‌ره به قوڵایی عه‌ره‌بی و ئیسلامی، ده‌كرێت عێراق ببێته هۆكاری كۆكردنه‌وه‌ی لایه‌نه جیاوازه‌كانی ناوچه‌كه له سه‌ر بنه‌مای ڕێزگرتن له به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی گه‌لانی ناوچه‌كه و جه‌ختكردنه‌وه له‌سه‌ر خاڵه هاوبه‌شه‌كانی نێوانمان له به‌رژه‌وه‌ندی و چه‌مك و به‌ها هاوبه‌شه‌كان، ئێستا كاتی هاتووه كه ناوچه‌كه به‌ره‌و ئاوه‌دانكردنه‌وه و گه‌شه‌سه‌ندنی ئابووری هه‌نگاو بنێت.
سه‌ردانه‌كه‌ی سه‌رۆك روحانی سه‌ردانێكی گرنگه و میوانێكی ئازیزی ئێمه‌یه و هیوادارین كاتێكی خۆش به‌سه‌ر ببات و هیوادارین له میانی دیداره‌كانی له‌گه‌ڵ جه‌نابی سه‌رۆك وه‌زیران و حكومه‌تدا بگه‌نه كۆمه‌ڵێك ڕێككه‌وتن و لێكتێگه‌یشتنی هاوبه‌ش و گرنگ بۆ پته‌وكردنی ئه‌و په‌یوه‌ندییه دوو قۆڵیانه له نێوان هه‌ردوو وڵات ، هه‌ندێ چوارچێوه هه‌ن كه لێكتێگه‌یشتنیان له‌باره‌وه كراوه و ئه‌مڕۆ ڕاده‌گه‌یه‌ندرێن هه‌موویان له به‌رژه‌وه‌ندی هه‌ردوو وڵات و له به‌رژه‌وه‌ندی سه‌قامگیری هه‌رێمیدان و ئه‌وه‌ش پێشبینی ئێمه‌یه بۆ ئه‌م سه‌ردانه.
دووباره به‌خێربێیت جه‌نابی سه‌رۆك روحانی.
سه‌رۆك روحانی: به‌ناوی خوای گه‌وره و میهره‌بان سوپای كۆماری عێراق ده‌كه‌م به گه‌ل و حكومه‌ته‌وه بۆ پێشوازی گه‌رمیان له شاندی ئێرانی كه بۆ ماوه‌ی سێ ڕۆژ ده‌مێنینه‌وه، ئێمه وا هه‌ست ده‌كه‌ین له نیشتمانی دووه‌می خۆمانین ، ئه‌و په‌یوه‌ندیانه كه هه‌ردوو وڵات و هه‌ردوو گه‌ل پێكه‌وه ده‌به‌ستنه‌وه شتێكی نوێ نین و مێژوویان ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ هه‌زاران ساڵ پێش ئێستا، ئه‌و په‌یوه‌ندیانه په‌یوه‌ندی ئاینی و كلتوری و مێژوویی و هه‌رێمین و په‌یوه‌ندییه‌ك نین كه ده‌ستبه‌رداریان بین و پێویسته هه‌موو توانایه‌كمان بخه‌ینه گه‌ڕ بۆ به‌هێزكردن و به‌ره‌وپێشبردنیان .
ئه‌و گفتوگۆیانه‌ی كه له نێوان من و جه‌نابی سه‌رۆكدا به‌ڕێوه‌چوون گفتوگۆیه‌كی باش بوون و هیچ خاڵێكی ناكۆك له نێوانماندا نه‌بوو ، ئه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ی كه ئێران و عێراق به‌یه‌كه‌وه ده‌به‌ستێته‌وه له به‌رژه‌وه‌ندی هه‌ردوو گه‌لی ئێرانی و عێراقیدان، ئه‌و په‌یوه‌ندییانه له به‌رژه‌وه‌ندییه هاوبه‌شه‌كانن و هیچ گومانی تێدا نییه كه هه‌موو توانایه‌كمان ده‌خه‌ینه گه‌ڕ بۆ پته‌وكردنیان و پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانمان ، ده‌رفه‌تی گه‌وره‌ی هاوكاریكردن له بواره جیاجیاكاندا هه‌یه له نێوان هه‌دروو وڵاتدا وه‌ك بواری هاوكاری بازرگانی و وه‌به‌رهێنان و دروستكردنی شاری پیشه‌سازی و بازاڕی سنوری و په‌یوه‌ندی دوو قۆڵی گه‌شتوگوزاری له نێوان هه‌ردوو وڵات و وزه و گاز و كاره‌با و نه‌وت و بانك و خزمه‌تگوزاری ته‌كنیكی و ئه‌ندازیاری، هه‌روه‌ها هاوكاریكردنی یه‌كتری له بواره‌كانی ڕێگاوبان و هێڵی ئاسن و ڕێڕه‌وی ئاویی وه‌ك ڕوباری ئه‌ڵوه‌ند و چه‌ند پرسێكی په‌یوه‌ندیدار به ژینگه و چه‌ندین پرسی سیاسی و هه‌رێمی و نێوه‌ده‌وڵه‌تی.
هه‌ردوو وڵات له ساڵانی ڕابردودا به هۆی تیرۆره‌وه دووچاری چه‌ندین ئاسته‌نگ و كێشه بووین، هه‌ردوو گه‌لی ئێرانی و عێراقی به هۆی ئه‌و دیارده قێزه‌وه‌نه‌وه نه‌هامه‌تی زۆریان چه‌شت، ئێمه له ڕۆژگاره سه‌خته‌كاندا پشتیوانیمان له سوپای عێراق كردووه و خۆشحاڵیشین كه شانبه‌شانی ئێوه وه‌ستابوین ، ئێمه عێراق به ده‌وڵه‌تێكی گرنگی ناوچه‌كه له قه‌ڵه‌م داده‌نێین، ئێمه عێراق به ده‌وڵه‌تێكی ئیسلامی و عه‌ره‌بی گرنگ داده‌نێین و له توانایدایه رۆڵێكی گه‌وره‌تر بگێڕێت بۆ دابینكردنی ئاسایش و دروستكردنی په‌یوه‌ندی پته‌وتر له‌گه‌ڵ وڵاتانی ناوچه‌كه ، ئێمه ده‌مانه‌وێت شانبه‌شانی عێراق بوه‌ستین و یه‌كگرتوو بین نه‌ك دژی یه‌كتری بین، ئێمه ده‌مانه‌وێت زه‌مینه‌یه‌كی هاوبه‌ش بڕه‌خسێنین و پێشوازی له‌وانی تر بكه‌ین و ئه‌وانیش له‌گه‌ڵمان بن ، ئه‌وه‌ی به‌لای ئێمه‌وه گرنگه سه‌قامگیری و ئاسایش و دیموكراسی عێراقه ، ئێمه ده‌زانین كه عێراقی ئارام و سه‌ربه‌خۆ رۆڵێكی گه‌وره‌ی هه‌یه له دابینكردنی ئاسایش و سه‌قامگیری له ناوچه‌كه‌دا.
له كۆتاییشدا ده‌مه‌وێت شتێك بڵێم كه چه‌ندین جاری تر ووتومه، ده‌مه‌وێت سوپاسی گه‌لی عێراق بكه‌م به تایبه‌تی بۆ ئه‌و پێشوازییه گه‌رمه‌ی كه له میوانانی ئێرانی ده‌كه‌ن به تایبه‌ت له ڕۆژانی چله‌ی ئیمام حسێن دا سڵاوی خوای لێبێت.
ئێمه گرنگیه‌كی زۆر به‌م سه‌ردانه ده‌ده‌ین، به‌م بۆنه‌یه‌شه‌وه سوپاسی جه‌نابی سه‌رۆك كۆمار ده‌كه‌ین و هیوادارین په‌یوه‌ندییه‌كانمان رۆژ له دوای رۆژ له سه‌رجه‌م بواره‌كاندا به‌ره‌و پێشبچن و په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان هه‌ردوو گه‌لی عێراق و ئێران زیاتر په‌ره بسێنن سوپاس.
کۆمکاری عەرەبی پشتیوانی له‌داواکاری عێراق ده‌كات
- سیاسی
- 02:48
