Bağdat – INA
Başbakan Muhammed Şiya Es Sudani ve Çek Cumhuriyeti Başbakanı Petr Fiala, bugün Perşembe günü, ekonomi, enerji, askeri, güvenlik ve göç alanlarında ikili iş birliğini güçlendirmeyi vurgulayan ortak bir bildiri yayımladı.
Başbakanlık Basın Ofisi tarafından yapılan açıklamada, "Çek Cumhuriyeti Başbakanı Petr Fiala, Irak Cumhuriyeti Başbakanı Muhammed Şiya Es Sudani'yi, Irak Başbakanı'nın 13 Şubat 2025 tarihinde Çek Cumhuriyeti'ne yaptığı resmi ziyaret kapsamında ağırladı. İki başbakan arasında gerçekleşen resmi görüşmenin ardından ortak bir bildiri yayımlandı" ifadelerine yer verildi.
İkili İlişkiler ve Ortak İş Birliği
Ortak bildiriye göre, her iki lider, iki ülke arasındaki uzun dostluk tarihini ve çok yönlü verimli iş birliğini övdü. Çek Başbakanı, Irak hükümetinin kalıcı barış, istikrar ve ekonomik refah yolunda son dönemde kaydettiği başarılara, özellikle de Irak'ın terörizme karşı savaştaki öncü ve lider rolüne duyduğu takdiri ifade etti.
Bildiride, "Başbakan Muhammed Şiya Es Sudani ise, Çek Cumhuriyeti'nin DEAŞ terör örgütüne karşı uluslararası koalisyon çerçevesindeki uluslararası çabalara önemli katkısını ve DEAŞ'ın sahadaki yenilgisinin ardından Irak'ın yeniden inşası ve insani kalkınma çabalarına verdiği desteği takdirle karşıladı" ifadelerine yer verildi.
Güvenlik İş Birliği ve Terörle Mücadele
Ortak bildiride, "DEAŞ'a karşı uluslararası koalisyon çerçevesinde çok taraflı güvenlik ortaklığının devam eden dönüşümü ışığında, taraflar terörizme karşı iş birliğinin bu kapsamda sürdürülmesinin önemini vurguladı. Bu iş birliği, ilgili uluslararası örgütler çerçevesinde ikili veya çok taraflı olarak gerçekleştirilecek. Irak tarafı, Çek Cumhuriyeti'nin de katkıda bulunduğu NATO'nun Irak Misyonu ve AB'nin Irak'taki Danışma Misyonu'nun önemli katkılarını takdirle karşıladı" ifadelerine yer verildi.
Ekonomik İş Birliği
Ortak bildiride, "Irak Cumhuriyeti ve Çek Cumhuriyeti hükümetleri arasında imzalanan Ekonomik İş Birliği ve Ticaretin Geliştirilmesi Anlaşması'na dayanarak, taraflar, Irak Sanayi ve Maden Bakanlığı ile Çek Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından ortaklaşa yönetilen İkili Ekonomik İş Birliği Komitesi'nin rolünü ve etkinliğini artırma taahhüdünü teyit etti. Bu komite, ticaret, yatırım, enerji ve sanayi iş birliği alanlarında yeni fırsatlar açacak önlemler önererek, iki ülke arasında daha yüksek düzeyde ticaret ve karşılıklı yatırım hedeflenmektedir."
Bildiride, "Taraflar, iş dünyası ve yatırımcıların karşılıklı pazarlarda faaliyet göstermesi için uygun koşullar yaratma çabalarını sürdürme konusundaki hazırlıklarını ifade etti. Bu kapsamda, ticaretin teşvik edilmesine yönelik faaliyetlerin desteklenmesi ve iş birliği yapılması öngörülmektedir. Taraflar, ham petrol rafinasyonu, kimya endüstrisi, madencilik ve metal işleme, jeolojik araştırmalar, çevre teknolojileri (özellikle sürdürülebilir atık yönetimi ve döngüsel ekonomi, hava kalitesi izleme ve su kaynakları yönetimi), altyapı geliştirme, ulaşım, sivil havacılık, demiryolu endüstrisi, inşaat malzemeleri ve ekipmanları, enerji mühendisliği ve yenilenebilir enerji, tıbbi endüstrisi ve tıbbi ekipmanlar ile tarım ve gıda işleme makineleri gibi alanlarda ekonomik, ticari ve yatırım iş birliğini güçlendirme arzusunu dile getirdi."
Bildiride, "Taraflar, iki ülke hükümeti arasında imzalanan Hava Taşımacılığı Hizmetleri Anlaşması'nı olumlu karşıladı. Bu anlaşmanın turizm ve karşılıklı ticaret üzerinde olumlu bir etkisi olacağı belirtildi. Ayrıca, Irak Çevre Bakanlığı ile Çek Çevre Bakanlığı arasında imzalanan çevre koruma alanında iş birliği niyet mektubu da memnuniyetle karşılandı."
Bildiride, "Çek Çevre Bakanlığı ve ilgili kurumları, hava ve su kalitesinin korunması, afet risk yönetimi, biyolojik çeşitliliğin korunması ve doğal koruma alanlarının yönetimi konularındaki deneyimlerini paylaşmaya hazır olduklarını ifade etti. Çek tarafı, hava ve su korumasına ilişkin stratejik ve yasal temeller hakkında bilgi paylaşımına ve Irak tarafını ilgili alanlardaki ulusal izleme ve gözlem ağı hakkında bilgilendirmeye hazır olduğunu belirtti."
Bildiride, "İş dünyası ve yatırımcıların iki ülke pazarında faaliyet göstermesi için uygun yasal çerçevenin sağlanmasının önemini kabul eden taraflar, çifte vergilendirmeyi önleme ve gelir ve sermaye üzerinden vergi kaçakçılığını engelleme anlaşmasına ulaşmak amacıyla müzakerelere devam etme kararı aldı. Bu anlaşmanın en kısa sürede imzalanması hedeflenmektedir. Ayrıca, karşılıklı yatırımların teşviki ve korunmasına yönelik anlaşma müzakerelerinin devam etmesi için gerekli iş birliği ve desteğin sağlanması konusunda mutabakata varıldı."
Bildiride, "Başbakan Muhammed Şiya Es Sudani, özellikle 'Kalkınma Yolu' vizyonu kapsamında Irak'ın devasa altyapı geliştirme projesine dikkat çekti. Bu proje, güneyi kuzeye bağlayarak enerji, yolcu ve yük taşımacılığını verimli hale getirecek stratejik bir koridor oluşturmayı hedefliyor. Bu projenin Çek tedarikçiler için önemli bir yatırım fırsatı olduğu vurgulandı. Başbakanlar, İkili Ekonomik İş Birliği Komitesi'ni bu konuda özel fırsatlar sunan sektörler ve projeleri belirleme göreviyle görevlendirdi."
Bildiride, "Taraflar, Irak Sözleşmeler ve Garantiler Komitesi ile Çek İhracat Garanti Ajansı (EGAP) arasında yürütülen müzakereleri memnuniyetle karşıladı. Bu müzakereler, Irak Maliye Bakanlığı'nın Çek şirketleri tarafından Irak'ta yürütülen yatırım projeleri için devlet garantisi sağlamasına olanak tanıyacak bir anlaşma modeli üzerinde yoğunlaşıyor. Bu adım, Çek şirketlerinin Irak pazarına girişini kolaylaştıracak, ticaret hacmini artıracak ve özellikle altyapı projelerinde Irak'ın özel sektörünün gelişimini destekleyecektir."
Enerji Alanında İş Birliği
Ortak bildiriye göre, taraflar "petrol ve gaz alanlarında iş birliğini güçlendirme ve Irak Cumhuriyeti'nden Çek Cumhuriyeti'ne ham petrol, petrokimya ürünleri ve diğer kaynakların ihracatı için büyük potansiyelden yararlanma arzusunu ifade etti." Ayrıca, "petrokimya endüstrisi ve enerji sektöründe ikili iş birliğinin güçlendirilmesinin önemini vurguladı. Özellikle petrol arıtma kapasitelerinin genişletilmesine yönelik ortak projeler ile Irak'ta geleneksel ve yenilenebilir enerji üretiminin geliştirilmesi konularında iş birliği yapılması hedefleniyor."
Bu kapsamda, "Irak Petrol Bakanlığı ile Çek Sanayi ve Ticaret Bakanlığı arasında bu amaçla bir mutabakat zaptı imzalanması memnuniyetle karşılandı."
Savunma Alanında İş Birliği
Ortak bildiriye göre, taraflar "askeri alanda ve savunma sanayisinde ikili iş birliğinin devam etmesinin önemini vurguladı. Çek tarafı, Irak Hava Kuvvetleri'nin muharebe hazırlığını artırmak için sürekli teknik destek sağlama konusundaki hazırlığını ifade etti. Irak tarafı ise bu iş birliğini sürdürme konusundaki ilgisini teyit etti."
Göç ve Güvenlik Alanlarında İş Birliği
Ortak bildiriye göre, "Taraflar, Irak Cumhuriyeti ve Çek Cumhuriyeti'nin yetkili makamları ile her iki ülkenin diplomatik misyonları arasında göç konularında iş birliğini artırma konusundaki istekliliklerini dile getirdiler. Ayrıca, her iki ülkedeki bireylerin korunmasını sağlamak amacıyla organize suçların önlenmesi ve bunlarla mücadele edilmesi, bilgi ve deneyim alışverişinin yoğunlaştırılması konularında iş birliğini güçlendirme kararlılıklarını ifade ettiler." denildi.
bildiri, "Taraflar, Irak Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı ile Çek Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı arasında güvenlik iş birliğine ilişkin Mutabakat Zaptı'nın imzalanmasını memnuniyetle karşıladılar." ifadesiyle sona erdi.